Είναι το Ιnstagram τοξικό;

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, καθώς όχι μόνο διευκολύνουν την καθημερινότητα μας, αλλά δημιουργούν και πρότυπα. Όμως, δεν είναι απόλυτα υγιή τα πρότυπα τα οποία παρουσιάζονται μέσω αυτών, καθώς δεν αντικατοπτρίζουν πάντα την πραγματικότητα. Συγκεκριμένα στο Instagram προβάλλονται ποικίλα κοινωνικά πρότυπα τα οποία είτε αφορούν το σώμα, είτε την διατροφή, είτε τον τρόπο ζωής. Αυτά, λοιπόν, επηρεάζουν έμμεσα τις ζωές μας. Πιο συγκεκριμένα, πολλά κορίτσια βασανίζονται καθώς δεν μπορούν να στηρίξουν τις “τέλειες” αναλογίες ή την πολυτελή ζωή, που βλέπουν να προωθούν μοντέλα και influencers. Αυτή η ψηφιακή κοινωνική πλατφόρμα διαστρεβλώνει τον κόσμο μας και προωθεί καταστροφικές συμπεριφορές, από διατροφικές διαταραχές έως και εγκλήματα ζήλιας ή μίσους. 

Επομένως, αν κάποιος έχει πρόβλημα με την εικόνα του σώματος του, δηλαδή αν δεν του αρέσει το σώμα του, το Instagram πολύ πιθανό να τον κάνει να νιώσει χειρότερα. Καθώς, στο Instagram προβάλλουν πάρα πολύ την εικόνα του “τέλειου” σώματος, αυτή η εικόνα όμως αποτελεί ένα προϊόν επεξεργασίας, και πολλές φορές, όχι το πραγματικό σώμα ενός μοντέλου. Η απλή επεξεργασία μίας φωτογραφίας μπορεί να αυξήσει το άγχος και την ανησυχία του εφήβου. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα ακόμα και σε άτομα που νιώθουν καλά για τα σώματα τους. Η ψυχολόγος Σαμάνθα Ντε Κάρο, διευθύντρια κλινικής προσέγγισης και εκπαίδευσης στο Renfrew Center, (κέντρο παραμονής και θεραπείας για διατροφικές διαταραχές), ανέφερε πως: “Οι ειδικοί στις διατροφικές διαταραχές ανησυχούν εξαιρετικά για τις επιζήμιες επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όχι μόνο σε εκείνους με διατροφικές διαταραχές, αλλά και σε εκείνους με διαταραγμένη διατροφή, διαταραχές της διάθεσης και κακή εικόνα του σώματός (τους)”. Αρκετοί influencers στο Instagram δημοσιεύουν βίντεο, φωτογραφίες ακόμα και συνταγές που χρησιμοποιούν στην δική τους διατροφή, με πολλούς εφήβους να τους ακολουθούν πιστά και να ενστερνίζονται τα προγράμματα διατροφής τους, παρόλο που δεν είναι ούτε ειδικοί ούτε διατροφολόγοι. 

Επομένως, ακόμα και υλικό το οποίο δεν φαίνεται τοξικό, μπορεί να γίνει αρκετά επιβλαβές για τους εφήβους. Ακόμα, το πόσο τοξικό είναι το Instagram μπορούμε να το αντιληφθούμε όταν θα αρχίσουμε να συγκρίνουμε, εκτός από το σώμα μας ή την ζωή μας, τον αριθμό των likes που μαζεύουμε στις αναρτήσεις μας ή τις προβολές των βίντεο που έχουμε σε σχέση με τους άλλους. Πόσο σημαντικά είναι για την ζωή μας κάποια likes τελικά και γιατί μας ενδιαφέρουν; Δεν θα έπρεπε, αλλά ο ανταγωνισμός για να δείξεις στους άλλους πως και εσύ είσαι κάποιος, μπορεί να δημιουργήσει μία τοξικότητα, η οποία στην συνέχεια θα οδηγήσει σε απογοήτευση, άγχος ή στεναχώρια. Ακόμα, τα σχόλια που βλέπουμε ή μας κάνουν στις φωτογραφίες μας μπορεί να μας επηρεάσουν, υπάρχουν σχόλια τα οποία ή θα σε κάνουν να νιώσεις καλύτερα ή θα σε κάνουν να νιώσεις άσχημα για την εικόνα σου. Το Instagram έχει προσπαθήσει να κρύψει τον αριθμό των likes για να προωθήσει την καλύτερη ψυχική υγεία με την χρήση της εφαρμογής. Κάποιοι έχουν προτείνει και άλλες αλλαγές, όπως είναι η ανάκληση φωτογραφιών προσώπου που είναι προϊόν επεξεργασίας και απέχουν κατά συνέπεια από το πραγματικό. 

Σύμφωνα με την έκθεση την οποία δημοσίευσε η Wall Street Journal, η εσωτερική έρευνα που διεξάγει τα τελευταία 3 χρόνια το Facebook αποκάλυψε πως το Instagram έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των εφήβων, κυρίως των κοριτσιών. Μέσω του Instagram μπορεί άνετα να μπει κάποιος στον φαύλο κύκλο να συγκρίνει τον εαυτό του με ό,τι βλέπει να δημοσιεύεται, και όχι μόνο να συγκρίνει την εικόνα του σώματος του, αλλά και τον τρόπο ζωής, ή την επιτυχία κάποιου άλλου με τη δική του. Η Wall Street Journal αποκάλυψε πως οι ερευνητές του Facebook σε ένα έγγραφο ανέφεραν πως “Το 32% των εφήβων κοριτσιών είπαν ότι όταν ένιωθαν άσχημα με το σώμα τους, το Instagram τα έκανε να αισθάνονται χειρότερα”. Σε ένα άλλο έγγραφο ανέφεραν πως : “Οι έφηβοι κατηγορούν το Instagram για την αύξηση του ποσοστού άγχους και κατάθλιψης”. Οι ιδρυτές του Instagram γνωρίζουν πως η πλατφόρμα βλάπτει την ψυχική υγεία των εφήβων, αρνούνται όμως να το παραδεχτούν δημόσια. Ο Mark Zuckerberg ανέφερε πως το Instagram βελτιώνει την ψυχική υγεία των νέων, χωρίς όμως αυτή η δήλωση του να είναι βασισμένη σε κάποια έρευνα. Σε κάθε περίπτωση η εταιρεία βρίσκεται σε δύσκολη θέση μετά τις αντιδράσεις, καθώς η έρευνα προσέλκυσε και το ενδιαφέρον του Κογκρέσου, με τους Δημοκρατικούς νομοθέτες να ζητούν την απαγόρευση του Instagram Kids.

Η προαναφερόμενη ψυχολόγος Ντε Κάρο ανέφερε πως, ενώ το Instagram μπορεί να είναι ένα τοξικό περιβάλλον για παιδιά από 8-12 ετών, εφήβους, και νέους ενήλικες, τα κοινωνικά μέσα αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της σύνδεσης και της κοινωνικοποίησης για αυτούς και μπορεί να είναι ένας ισχυρός τρόπος, για παράδειγμα, να συνδεθούν με θεραπευτές. Προσθέτει πως “τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένας τρόπος για τους νεότερους ανθρώπους να αναζητούν και να ακολουθούν ανθρώπους με ποικίλους σωματότυπους, ικανότητες, φύλα, φυλές, εθνότητες και σεξουαλικότητες για να αμφισβητήσουν τις τοξικές αφηγήσεις που μας προωθούν οι βιομηχανίες ομορφιάς και διατροφής”.

Επομένως, αντί να ακολουθούμε άτομα τα οποία απλά προβάλλουν μία υπέροχη ζωή γεμάτη καλοπέραση, μας δείχνουν το φαινομενικά υπέροχο σώμα τους, ή άτομα/σελίδες που διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα και που ουσιαστικά δεν μας προσφέρουν τίποτα, μπορούμε να αρχίσουμε να ακολουθούμε  σελίδες οι οποίες μας δείχνουν την πραγματική ζωή, σελίδες που προωθούν την θετικότητα στην ζωή, συμβουλές για αυτοβελτίωση, ή για παράδειγμα, πως δεν πειράζει που έχεις ραγάδες ή κυτταρίτιδα στο σώμα σου είναι ανθρώπινο, όλοι έχουμε! Υπάρχουν, επίσης, όντως διατροφολόγοι με σελίδες στο Instagram που μπορούμε να ακολουθήσουμε, καθώς και επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Υπάρχουν και τα θετικά πρότυπα στο Instagram, αλλά το θέμα είναι τι επιλέγουμε να ακολουθήσουμε. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις επιλογές μας και να μην πιστεύουμε ό,τι βλέπουμε. 

Εμείς είμαστε αυτοί που πρέπει να κρίνουμε εάν θα χρησιμοποιήσουμε το Instagram ή όχι και πως θα κινηθούμε μέσα σε αυτό, και είναι δουλειά των γονιών και των δασκάλων μερικές φορές για να ελέγξουν την χρήση που θα γίνεται από παιδιά και εφήβους.

csii.gr