Τα υπόγεια δίκτυα του πλανήτη: Για πρώτη φορά θα χαρτογραφηθούν τα τεράστια δίκτυα υπόγειων μυκήτων

Τα απέραντα δίκτυα υπόγειων μυκήτων, το «κυκλοφορικό σύστημα του πλανήτη» όπως ονομάζονται, θα χαρτογραφηθούν για πρώτη φορά, σε μια προσπάθεια προστασίας και βελτίωση της ικανότητάς τους να απορροφούν και να αποθηκεύουν διοξείδιο του άνθρακα.

Οι μύκητες χρησιμοποιούν τον άνθρακα για να δημιουργήσουν δίκτυα στο έδαφος, τα οποία συνδέονται με τις ρίζες των φυτών και λειτουργούν ως «λεωφόροι» θρεπτικών ουσιών, ανταλλάσσοντας άνθρακα από τις ρίζες των φυτών με θρεπτικά συστατικά. Για παράδειγμα, ορισμένοι μύκητες είναι γνωστό ότι παρέχουν το 80% του φωσφόρου στα φυτά-ξενιστές τους.

Τα υπόγεια δίκτυα μυκήτων μπορεί να εκτείνονται για πολλά χιλιόμετρα, αλλά σπάνια γίνονται αντιληπτά, αν και πιστεύεται ότι υπάρχουν τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα από αυτά σε όλο τον κόσμο. Αυτοί οι μύκητες είναι ζωτικής σημασίας για τη βιοποικιλότητα των εδαφών και τη γονιμότητα του εδάφους, ωστόσο οι επιστήμονες γνωρίζουν λίγα πράγματα γι’ αυτούς. Πολλά κέντρα μυκορριζικών μυκήτων πιστεύεται ότι απειλούνται εξαιτίας της επέκτασης της γεωργίας, της αστικοποίησης, της ρύπανσης, της λειψυδρίας και των κλιματικών αλλαγών.

Το νέο πρόγραμμα της Εταιρείας Προστασίας Υπόγειων Δικτύων (SPUN), θα περιλαμβάνει τη συλλογή 10.000 δειγμάτων σε όλο τον κόσμο, από κέντρα που θα εντοπιστούν με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.

«Η κατανόηση των υπόγειων δικτύων μυκήτων είναι απαραίτητη για τις προσπάθειές μας να προστατεύσουμε το έδαφος, από το οποίο εξαρτάται η ζωή, πριν να είναι πολύ αργά», δήλωσε η Τζέιν Γκούντολ, η διασημη πρωτευοντολόγος, η οποία είναι σύμβουλος του έργου.

Στην Εταιρεία Προστασίας Υπόγειων Δικτύων συμμετέχουν επιστήμονες από τις Κάτω Χώρες, τον Καναδά, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι πρώτες συλλογές θα πραγματοποιηθούν το επόμενο έτος στην Παταγονία και θα συνεχιστούν για περίπου 18 μήνες, προκειμένου να δημιουργηθούν χάρτες πιθανών υπόγειων μυκορριζικών μυκήτων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για περαιτέρω έρευνα. Χρησιμοποιώντας τους χάρτες, οι επιστήμονες ελπίζουν να εντοπίσουν τα οικοσυστήματα που απειλούνται περισσότερο και να συνεργαστούν με τοπικές περιβαλλοντικές οργανώσεις για να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν «διαδρόμους προστασίας» για τα υπόγεια οικοσυστήματα.

Πιστεύεται ότι πρόκειται για την πρώτη μεγάλη προσπάθεια χαρτογράφησης ενός υπόγειου οικοσυστήματος με αυτόν τον τρόπο. Μέχρι τώρα, η επιστήμη έχει επικεντρωθεί στα υπέργεια οικοσυστήματα, και παρόλο που γνωρίζουμε ότι οι μύκητες είναι απαραίτητοι για τη δομή και τη γονιμότητα του εδάφους, καθώς και για τον παγκόσμιο κύκλο του άνθρακα, ένα μεγάλο μέρος του ρόλου τους στην ανατροφοδότηση του εδάφους παραμένει μυστηριώδες.

«Τα δίκτυα μυκήτων στηρίζουν τη ζωή στη Γη. Αν τα δέντρα είναι οι ‘πνεύμονες’ του πλανήτη, τα δίκτυα μυκήτων είναι το ‘κυκλοφορικό σύστημα‘. Τα δίκτυα αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητα», δήλωσε ο Μαρκ Τέρσεκ, πρώην διευθύνων σύμβουλος του Nature Conservancy και μέλος του διοικητικού οργάνου της SPUN.

Οι μυκορριζικοί μύκητες δημιουργούν σκληρές οργανικές ενώσεις που παρέχουν δομή στο έδαφος και αποθηκεύουν άνθρακα στη νεκρομάζα τους- δίκτυα που δεν είναι πια ζωντανά, αλλά παραμένουν μέσα το έδαφος.

Οι τεράστιες ποσότητες χημικών λιπασμάτων που χρησιμοποιεί η σύγχρονη βιομηχανική γεωργία, διακόπτουν τη δυναμική της ανταλλαγής μεταξύ φυτών και μυκήτων, προειδοποιούν οι επιστήμονες. Χωρίς ακμάζοντα δίκτυα μυκήτων, οι καλλιέργειες απαιτούν περισσότερες χημικές εισροές και είναι πιο ευάλωτες στην ξηρασία, τη διάβρωση του εδάφους, τα παράσιτα και τα παθογόνα. Το μηχανικό όργωμα στη σύγχρονη γεωργία βλάπτει επίσης τη φυσική ακεραιότητα των δικτύων μυκήτων.

Υπάρχουν επίσης όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι ορισμένοι συνδυασμοί μυκήτων μπορούν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα περισσότερο από άλλους, οπότε η προστασία τους είναι κρίσιμη, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Μέχρι στιγμής οι ερευνητές έχουν εντοπίσει δέκα κέντρα για χαρτογράφηση μεταξύ των οποίων τα μεγάλα υψόμετρα στη Νότια Αμερική, το Μαρόκο, η δυτική Σαχάρα, η έρημος Νεγκέβ του Ισραήλ, οι στέπες του Καζακστάν, τα λιβάδια και οι πεδιάδες του Θιβέτ και η ρωσική τάιγκα.

«Ακριβώς κάτω από τα πόδια μας βρίσκεται ένας ανεκτίμητος σύμμαχος για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής: τα τεράστια κρυμμένα δίκτυα μυκήτων. Δισεκατομμύρια τόνοι διοξειδίου του άνθρακα ρέουν ετησίως από τα φυτά στα δίκτυα μυκήτων. Ωστόσο, αυτοί οι ‘νεροχύτες’ διοξειδίου του άνθρακα είναι ελάχιστα κατανοητοί. Το πρόγραμμα SPUN πρωτοπορεί με ένα νέο κεφάλαιο στην παγκόσμια προσπάθεια προστασίας, χαρτογραφώντας και αξιοποιώντας αυτή την απειλούμενη πηγή ζωής στη Γη», δήλωσε ο Τζέρεμι Γκράνθαμ, δισεκατομμυριούχος οικονομολόγος και χρηματοδότης του έργου.

Με πληροφορίες από The Guardian 
μέσω ertnews.gr, Εύη Τσιριγωτάκη