Τιμωρία και πειθαρχία, δύο διαφορετικές έννοιες

Είναι άραγε η τιμωρία και η πειθαρχία το ίδιο πράγμα; Πολλοί άνθρωποι τα συγχέουν, θεωρώντας πως η τιμωρία είναι ο μοναδικός τρόπος ένα παιδί να ακολουθήσει τους κανόνες των μεγαλύτερων και να συμπεριφέρεται με επιθυμητό τρόπο.

Ωστόσο, υπάρχει μία βασική διαφορά μεταξύ των δύο εννοιών. Η τιμωρία μαθαίνει στα παιδιά ότι πρέπει να υποφέρεις σε περίπτωση που παραβείς κάποιον κανόνα των ενηλίκων, ενώ η πειθαρχία τους μαθαίνει πώς να κάνουν μια καλύτερη επιλογή την επόμενη φορά. 

Τι είναι η τιμωρία;

Η τιμωρία στην ουσία είναι η επιβολή ποινής για μία ανεπιθύμητη ενέργεια του παιδιού, χρησιμοποιώντας ως μέσο το φόβο. Μερικές φορές, η επιθυμία να επιβληθεί τιμωρία πηγάζει από τα συναισθήματα απογοήτευσης του γονέα. Άλλες φορές, πηγάζει από την απόγνωση. Ένας γονιός μπορεί να αισθάνεται υποχρεωμένος να φωνάξει, να χτυπήσει ή να αφαιρέσει κάθε προνόμιο του παιδιού σε μια προσπάθεια να στείλει ένα σαφές μήνυμα ότι η συμπεριφορά του πρέπει να αλλάξει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. 

Στην πραγματικότητα, όμως, μέσω της τιμωρίας ο γονέας καταφέρνει να ελέγξει το παιδί, αντί να του διδάξει πώς να ελέγχει το ίδιο τις συμπεριφορές και τις πράξεις του. Επιπλέον, ένα παιδί το οποίο υφίσταται τις επιπτώσεις της τιμωρίας συχνά, πιθανότατα να πιστεύει ότι είναι ένα κακό παιδί. Επομένως, ρίχνει όλη την ευθύνη πάνω του, ενώ θα μπορούσε να λύσει την κατάσταση κάνοντας μια καλύτερη επιλογή συμπεριφοράς. Αυτό φυσικά μπορεί να συμβεί μόνο αν οι ίδιοι οι γονείς δείξουν στο παιδί τον τρόπο, επιλέγοντας πειθαρχία και όχι τιμωρία.

Τι είναι τελικά η πειθαρχία;

Η πειθαρχία διδάσκει στα παιδιά νέες δεξιότητες, όπως πώς να διαχειρίζονται τη συμπεριφορά τους και να λύνουν προβλήματα. Τα βοηθά, επίσης, να μάθουν από τα λάθη τους και τους διδάσκει κοινωνικά κατάλληλους τρόπους να αντιμετωπίζουν αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός και η απογοήτευση. Επιπλέον, μαθαίνει στα παιδιά πως υπάρχει σύνδεση μεταξύ των πράξεων τους και των συνεπειών. 

Πολλές τεχνικές πειθαρχίας περιλαμβάνουν θετικές προσεγγίσεις, όπως συστήματα επαίνου και ανταμοιβής. Η θετική ενίσχυση ενθαρρύνει την καλή συμπεριφορά να συνεχίσει και παρέχει στα παιδιά σαφή κίνητρα να ακολουθήσουν τους κανόνες.

Ποιες είναι οι καλύτερες εναλλακτικές λύσεις αντί της τιμωρίας;

1. Αν οι γονείς αντιληφθούν μία ανεπιθύμητη συμπεριφορά, μπορούν να σταθούν οι ίδιοι στο παιδί, να του προσφέρουν βοήθεια και να του προτείνουν μια καλύτερη αντίδραση πριν χαλάσει η ατμόσφαιρα.
2. Επιπλέον, μπορούν να εκφράσουν ισχυρή αποδοκιμασία για την άσχημη πράξη, χωρίς ωστόσο να προσβάλουν τον χαρακτήρα του παιδιού.
3. Να δηλώσουν τις προσδοκίες τους από αυτά, να δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία και να κάνουν μια συμφωνία με το παιδί ότι θα συνεργαστούν και θα λειτουργήσουν ξανά μαζί χωρίς να είναι διαταραγμένο το κλίμα.
4. Να προσφέρουν στο παιδί δύο λύσεις, μία επιθυμητή και μία μη επιθυμητή. Για παράδειγμα: “Αν δεν σταματήσεις τώρα να τρέχεις, θα φύγουμε αμέσως”. Αν το παιδί επιλέξει το 2ο, σαφώς αυτό θα επιβληθεί. 
5. Τέλος, πρέπει φυσικά να επιτρέπεται στο παιδί να βιώνει και να αντιμετωπίζει τις συνέπειες της αρνητικής συμπεριφοράς, ώστε να ξεχωρίζει σε μια επόμενη αντίστοιχη κατάσταση τι θα ήταν καλύτερο να πράξει.

csii.gr