Δύο, 52, 72 ή 102; Πόσα είναι τελικά τα φύλα

Υπάρχει άραγε απάντηση στο ερώτημα πόσα είναι τελικά τα φύλα και αν ναι, είναι η σωστή;

«Είναι αγόρι; Όχι! Είναι κορίτσι; Όχι! Τότε, τι έχει απομείνει;». Πολλά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως απάντηση στο ερώτημα που έθεσαν οι χαρακτήρες Jesse και Becky στη γιατρό τους στο διάσημο sitcom Full House της δεκαετίας του 80’, σχετικά με το φύλο του παιδιού που περίμεναν. Ένα ερώτημα που μοιάζει τις μέρες που διανύουμε πιο επίκαιρο από ποτέ, λόγω των κινήσεων του νέου Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αλλά και του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Τελικά, πόσα φύλα υπάρχουν;

Η απάντηση ποικίλει ανάλογα σε ποιον θα θέσει κανείς το ερώτημα αλλά και τι ακριβώς θα ρωτήσει. Για παράδειγμα στην ερώτηση «πόσα φύλα υπάρχουν» ένα άτομο με πιο συντηρητικές πεποιθήσεις θα απαντήσει πως: «Τα φύλα είναι δυο», ενώ στην ερώτηση «πόσα φύλα υπάρχουν στην woke ατζέντα» θα απαντήσει «72». Στην αντίπερα όχθη, ένα άτομο-υποστηρικτής της συμπερίληψης των διαφορετικών ταυτοτήτων φύλου θα απαντήσει πως «δεν υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός». Στην ερώτηση «είναι 72;» θα απαντήσει: «Και γιατί 72 και όχι 52 ή 102».

Πώς έχει προκύψει ο αριθμός 72;

Στην πραγματικότητα, ο εν λόγω αριθμός χρησιμοποιείται ως μια υπερβολή ή μια γενίκευση για να υποδηλώσει την ποικιλομορφία των ταυτοτήτων φύλου που έχουν αναδυθεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, δεν υπάρχει επίσημη λίστα ή επιστημονική μελέτη που να καθορίζει συγκεκριμένα τον αριθμό των φύλων. Πολλές φορές το 72 ή ένα αριθμός μεγαλύτερος από αυτόν, χρησιμοποιείται ως ένα είδος «meme» ή υπερβολής σε διάφορες συζητήσεις στο διαδίκτυο, συχνά με σκοπό να προκαλέσει αντιδράσεις ή να δημιουργήσει συζήτηση. Για παράδειγμα, σε πρόσφατη δημοσίευσή του στο X, o Ελον Μασκ κοινοποίησε μια φωτογραφία με την οποία υποστηρίζει ότι τα φύλα, από το 4004 π.Χ. έως το 2020, ήταν δύο. Από το 2021 μέχρι το 2024 είχαν γίνει… 73 και «σήμερα» έγιναν και πάλι δύο.

Παράλληλα, υπάρχουν ορισμένες λίστες που προσπαθούν να καταγράψουν τις διαφορετικές ταυτότητες φύλου, όπως non-binary, genderfluid, agender, bigender κ.α. Αυτές οι λίστες μπορεί να περιλαμβάνουν δεκάδες ταυτότητες, αλλά ο αριθμός 72 δεν αντιπροσωπεύει κάποια επίσημη ή συμφωνημένη ταξινόμηση. Στην ουσία, ο αριθμός 72 χρησιμοποιείται συχνά σε πολιτικοποιημένες συζητήσεις, είτε για να υποστηρίξει την ποικιλομορφία των φύλων είτε για να την αμφισβητήσει. Ωστόσο, δεν αντανακλά την πραγματικότητα της έρευνας ή της κοινωνικής επιστήμης.Σύμφωνα με τη σύγχρονη κοινωνιολογία και την inclusive (συμπεριληπτική) προσέγγιση των ταυτοτήτων φύλου, υπάρχουν περισσότερες από τις δυο παραδοσιακές κατηγορίες (άνδρας και γυναίκα), αναγνωρίζοντας την ύπαρξη ενός φάσματος ως προς την ταυτότητα φύλου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές εκφράσεις και εμπειρίες ταυτότητας φύλου, οι οποίες δεν μπορούν να περιοριστούν σε έναν συγκεκριμένο αριθμό.

Υπάρχει σωστή απάντηση;

Το φύλο και η ταυτότητα φύλου αποτελούν ένα από τα πιο πολωμένα κοινωνικά ζητήματα της εποχής μας. Από τη μία πλευρά, η σύγχρονη επιστήμη, η ψυχολογία και οι κοινωνικές επιστήμες αναγνωρίζουν ότι η ταυτότητα φύλου δεν περιορίζεται απλώς σε ένα βιολογικό δίπολο (άνδρας-γυναίκα). Από την άλλη, συντηρητικοί κύκλοι επιμένουν ότι το φύλο είναι αποκλειστικά βιολογικό και σταθερό από τη γέννηση. Η σύγκρουση αυτή, που συχνά αποκτά πολιτικές και ιδεολογικές προεκτάσεις, καθιστά δύσκολο έναν ψύχραιμο και επιστημονικά τεκμηριωμένο διάλογο. Το ερώτημα που αναδύεται είναι αν οι δύο πλευρές είναι διατεθειμένες να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι για έναν ουσιαστικό διάλογο. Μέχρι στιγμής, η δημόσια συζήτηση χαρακτηρίζεται από έντονη πόλωση, με κάθε πλευρά να θεωρεί την άλλη επικίνδυνη ή εχθρική, αναγνωρίζοντας και στα δυο «στρατόπεδα» έλλειψη ψυχραιμίας και κυριαρχία της υπερβολής.

Την ίδια στιγμή ορισμένες χώρες και εκπαιδευτικά συστήματα, σχολικά βιβλία και εγχειρίδια έχουν αρχίσει να ενσωματώνουν μια πιο ευρεία και ενταξιακή κατανόηση των φύλων και της ταυτότητας φύλου. Αυτή η τάση αντανακλά την εξέλιξη της κοινωνίας προς την αναγνώριση και την αποδοχή της ποικιλομορφίας των ταυτοτήτων φύλου, πέρα από την παραδοσιακή δυαδική άποψη. Για παράδειγμα, σε ορισμένες επαρχίες του Καναδά, όπως το Οντάριο, τα σχολικά βιβλία περιλαμβάνουν πληροφορίες για τις διαφορετικές ταυτότητες φύλου και τα δικαιώματα των τρανς και μη δυαδικών ατόμων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχουν σχολεία και εκπαιδευτικοί πόροι που εντάσσουν την εκπαίδευση για την ταυτότητα φύλου στα προγράμματά τους. Στη Σουηδία, χώρα γνωστή για την προοδευτική της πολιτική σε θέματα ισότητας και LGBTQ+ δικαιωμάτων, τα σχολικά βιβλία συχνά αναφέρονται στην ταυτότητα φύλου ως φάσμα και ενθαρρύνουν τους μαθητές να εξερευνήσουν και να σεβαστούν τις διαφορετικές εκφράσεις φύλου. Στην Ελλάδα, η συζήτηση γύρω από την ενσωμάτωση των διαφορετικών ταυτοτήτων φύλου βρίσκεται σε αρχικό στάδιο.

Τι λέει η επιστήμη;

Έρευνες από την ψυχολογία, τη βιολογία και την κοινωνιολογία δείχνουν ότι το φύλο είναι ένας σύνθετος συνδυασμός βιολογικών, κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων. Όσον αφορά τη βιολογική διάσταση, παραδοσιακά, το φύλο καθορίζεται από τα χρωμοσώματα (XX για τις γυναίκες, XY για τους άνδρες). Ωστόσο, υπάρχουν φυσικές παραλλαγές, όπως τα ιντερσεξ άτομα, που παρουσιάζουν ποικιλία χαρακτηριστικών φύλου λόγω γενετικών ή ορμονικών διαφορών. Από την κοινωνική διάσταση, έρευνα της Αμερικανικής Ψυχολογικής Ένωσης (APA) και του Πανεπιστημίου Stanford έδειξε ότι η ταυτότητα φύλου αναπτύσσεται στον εγκέφαλο και μπορεί να διαφέρει από το βιολογικό φύλο. Οι κοινωνικοί ρόλοι και η ανατροφή επίσης παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας φύλου. Παράλληλα, μελέτες εγκεφαλικών απεικονίσεων δείχνουν ότι οι εγκέφαλοι των τρανς ατόμων συχνά μοιάζουν περισσότερο με το φύλο με το οποίο ταυτίζονται παρά με αυτό που τους αποδόθηκε κατά τη γέννηση.

Επιπρόσθετα, λίγες ημέρες νωρίτερα η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τα όσα ακούστηκαν στο δημόσιο διάλογο αναφροικά με την δυαδικότητα του φύλου. Στην εν λόγω ανακοίνωση με τίτλο «Τελικά υπάρχουν γυναίκες και άνδρες μόνο;», η ένωση αναφέρει ότι «για τη Βιολογία, η κατάταξη ενός ατόμου σε φύλο δεν έχει πάντα μια απλοποιημένη μορφή ΧΧ = θηλυκό άτομο και ΧΥ = αρσενικό άτομο. Τα διαφυλικά (intersex) άτομα, τα οποία εμφανίζουν διαταραχές στην ανάπτυξη του φύλου (DSD), δεν μπορούν να ταξινομηθούν στο τυπικό δυαδικό σύστημα εύκολα, και η βιολογική έρευνα από την επιστημονική κοινότητα πάνω στο θέμα είναι μια συνεχιζόμενη διαδικασία». Όσον αφορά το κοινωνικό φύλο, συνεχίζει λέγοντας: «Το βιολογικό φύλο είναι χρήσιμο να δηλώνεται στον φάκελο Υγείας κάθε ατόμου αποκλειστικά ως κλινικό στοιχείο για την αντιμετώπιση ασθενειών (π.χ. ανίχνευση αιμορροφιλίας) ή τη λήψη ιατρικών αποφάσεων (π.χ. μεταμοσχεύσεις). Από την άλλη, το κοινωνικό φύλο δεν ταυτίζεται απαραίτητα με το βιολογικό φύλο και είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής κάθε ατόμου».

Τελικά, όμως, πόσα είναι τα φύλα; Η απάντηση δική σας.

tovima.gr