Ο Λόγος του Θεού

Το μυστήριο της μετάνοιας

του Αρχιμ. Χριστοδούλου Κοκλιώτη
Εφημερίου Ι.Ν. Αγίου Μηνά Σαλαμίνος

«Όσα αν δήσητε επί της γης έσταιδεδεμένα εν τω ουρανώ και όσα αν λύσητε επί της γης έσταιλελυμένα εν τω ουρανώ»

ΑΥΤΟΣ ο λόγος του Κυρίου από το κατά Ματθαίον ιερό Ευαγγέλιο αποτελεί το θεμέλιο του ιερού Μυστηρίου της μετανοίας – εξομολογήσεως. Το μυστήριο αυτό αποτελεί την πεμπτουσία της Θεολογίας της Εκκλησίας μας. Έχει παράλληλη πορεία και σχέση με τη δημιουργία του κόσμου και την πορεία προς τα έσχατα.
Τι εννοούμε: Δημιουργία του κόσμου – πτώση από τον Παράδεισο – ενανθρώπηση του Χριστού – Παράδεισος και σωτηρία. Το ίδιο τετράπτυχο συναντούμε και στο μυστήριο της εξομολογήσεως: Αμαρτία – πτώση – μετάνοια – σωτηρία. Το μυστήριο, λοιπόν, της εξομολογήσεως αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την σωτηρία μας.
Ο χριστιανός που επιθυμεί να ζει κατά Θεόν και προσέρχεται στο μυστήριο της εξομολογήσεως, κυρίως όταν είναι αρχάριος στην πνευματική ζωή, έχει αρκετές αναστολές ως προς την συμμετόχη του σε αυτό. Πρώτα από όλα ο απροσδιόριστος φόβος του αγνώστου, το πως θα τον αντιμετοπίσει ο Πνευματικός, η ντροπή που πιθανολογεί πως θα νοιώσει κατά τη διάρκεια του μυστηρίου και αρκετά ακόμη «σοβαρά» (για αυτό και δαιμονικά) επιχειρήματα, βασανίζουν την ψυχή του ανθρώπου με στόχο να τον αποτρέψουν από την μετάνοια.
Δηλαδή από την σωτηρία του! Όλα τα ανωτέρω υπάρχουν μόνο στο μυαλό του ανθρώπου ως φοβίες – δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ο Πνευματικός είναι πατέρας και υπ’ αυτή την ιδιότητα αντιμετωπίζει τον κάθε άνθρωπο ως μοναδική εικόνα του Θεού.
Τις αμέσως προηγούμενες δεκαετίες ήταν σπάνιο πράγμα να δει κανείς νέους ανθρώπους στο Ιερό εξομολογητήριο. Τα τελευταία χρόνια, όμως, έχει γίνει μια στροφή σε αυτό, πράγμα που είναι πολύ παρήγορο. Οι ιερείς μας έχουν αγωνιστεί πολύ σε αυτόν τον τομέα με ορμητήριό τους τα κατηχητικά της Εκκλησίας. Τα κατηχητικά λοιπόν και οι ποιμαντικές επισκέψεις των ιερέων στα σπίτια των ενοριτών για κάποια ιεροπραξία, αποτελούν πολύ καλή ευκαιρία για να κατηχήσει ο ιερέας τους Χριστιανούς και να τους εισαγάγει στον εκκλησιαστικό τρόπο ζωής και υπάρξεως, οδηγώντας τους στο μυστήριο της μετανοίας.
Επί της ουσίας του μυστηρίου τώρα, πρέπει να διασαφηνίσουμε πως η εξομολόγηση δεν είναι μια τακτοποίηση του εσωτερικού μας κόσμου, μια ψυχολογική αποφόρτιση. Δεν πάω, δηλαδή, να πω στον Πνευματικό «τον πόνο μου», ούτε πολύ περισσότερο τις αμαρτίες των άλλων απέναντι σε μένα. Ο σκοπός είναι σωτηριολογικός. Η επανένωση του ανθρώπου με τον Θεό μετά από τον χωρισμό που επέφερε μεταξύ τους η αμαρτία. Οι ιερείς γινόμαστε συχνά μάρτυρες ή ακόμη και συνένοχοι σε τέτοιου είδους «εκτροπές» του μυστηρίου. Οι άνθρωποι ψάχνουν εκκλησιαστικό ψυχολόγο ή και κάποιον που θα τους δώσει έτοιμες λύσεις στα προβλήματά τους. Ο πνευματικός συμβουλεύει, κατευθύνει, συμπαραστέκεται, σε καμία περίπτωση όμως δεν αποφασίζει για τη ζωή του άλλου, αλλά τον οδηγεί στην εν Χριστώ ζωή και τελείωση.
Αν κάποιος με ρωτήσει ποιά είναι τα πρώτα βήματα της εν Χριστώ ζωής, θα του απαντήσω με τον λόγο του Αγίου Παϊσίου: «Η Θεία Λειτουργία της Κυριακής και η συχνή και καθαρή εξομολόγηση». Χωρίς αυτές τις δύο πνευματικές προϋποθέσεις, δεν υφίσταται πνευματική ζωή. Το τι σημαίνει καθαρή εξομολόγηση νομίζω είναι κατανοητό. Όσον αφορά στην συχνότητα αυτό είναι κάτι που θα καθορίσουμε μαζί με τον πνευματικό μας. Για να το καθορίσουμε όμως, φίλε αναγνώστη, πρέπει να έχουμε πνευματικό και να τον επισκεπτόμαστε. Η χρονική περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που διανύουμε είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να κάνουμε μια καλή αρχή. Ένα αποφασιστικό βήμα που θα συμβάλει στην σωτηρίας μας!
Κλείνοντας αυτές τις φτωχές σκέψεις, ας θυμηθούμε την ανεπανάληπτη παραβολή του Ασώτου Υιού η οποία ταυτίζεται με το μυστήριο της εξομολογήσεως. Στην θέση του Ασώτου Υιού ο καθένας από εμάς, πατέρας ο Θεός, πατρικό σπίτι η Εκκλησία. Να κάνουμε εικόνα στο μυαλό μας τη στιγμή της συνάντησης του Ασώτου με τον πατέρα του. Δεν τον έλεγξε, δεν τον επιτήμησε, δεν του θύμησε καν πόσο τον πίκρανε με την φυγή του. Μόνο τον αγκάλιασε, του φόρεσε δαχτυλίδι υιοθεσίας, έκανε πανυγήρι για την επιστροφή του και τον αποκατέστησε στην πρώτη του θέση. Με την ίδια αγάπη και στοργή με περιμένει και σε περιμένει ο Θεός.