Η αύξηση της παραβατικότητας ανηλίκων εν όψει πανδημίας

Η εμφάνιση και εξάπλωση της πανδημίας άλλαξε τα δεδομένα όλων των ανθρώπων και τους ανάγκασε να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα. Τα παιδιά είναι αυτά που αναγκάστηκαν σε μεγαλύτερο βαθμό να αποκοπούν από όλες τις δραστηριότητές τους και να παραμείνουν στο σπίτι. Το γεγονός αυτό είχε σαφώς ως συνέπεια την εμφάνιση, σε ένα σημαντικό ποσοστό ανηλίκων, παραβατικής συμπεριφοράς από μέρους τους και κυρίως μετά τη λήξη της καραντίνας.

Παράγοντες εμφάνισης εγκληματικής συμπεριφοράς ανηλίκων:

• Η σχέση του παιδιού με την οικογένεια: Πολλοί γονείς ήταν και εκείνοι στο σπίτι, διότι δεν εργάζονταν και δημιουργούσαν στα παιδιά την αίσθηση ότι βρίσκονται σε διαρκές καθεστώς ελέγχου. Τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας μεταξύ γονέων ήταν πάρα πολλά επηρεάζοντας άμεσα τα παιδιά. Ακόμη, αυξήθηκαν κατακόρυφα οι καταγγελίες για σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων, γεγονός που συμβάλλει στο ενδεχόμενο υποτροπής τους στο μέλλον. Πολλοί γονείς δε δίστασαν να εκμεταλλευτούν τα παιδιά τους για να έχουν οικονομικό όφελος οι ίδιοι.
• Η σχέση του παιδιού με το σχολείο: Η σχέση αυτή ουσιαστικά εξαφανίστηκε. Η αντικατάσταση της δια ζώσης διδασκαλίας με την απρόσωπη μάθηση καθιστούσε ιδιαίτερα δύσκολη την κατανόηση και αφομοίωση τόσο του μαθήματος όσο και των άτυπων κανόνων που υπάρχουν στα σχολικά πλαίσια. Ένας τέτοιος κανόνας είναι για παράδειγμα, ο σεβασμός του παιδιού προς το συμμαθητή του.
• Η σχέση του παιδιού με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον: Καθώς η απαγόρευση κυκλοφορίας ίσχυε για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα παιδιά είχαν περιορισμένη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τους φίλους τους και τα άτομα του στενού τους κύκλου. Μειώθηκε ο βαθμός διασύνδεσής τους με την κοινωνία και αυξήθηκε η πιθανότητα εμφάνισης παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς.
• Η ψυχολογία του παιδιού: Πολλά παιδιά εμφάνισαν αβεβαιότητα και άγχος, καθώς δυσκολεύονταν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους βάσει της νέας πραγματικότητας. Τα παιδιά που βίωσαν την καραντίνα έχουν 4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν μετατραυματικό στρες σε σχέση με τα παιδιά που δεν την έχουν βιώσει. Δυσκολεύονται να διακρίνουν την έννοια του καλού και του κακού και δεν έχουν τη δυνατότητα αυτοσυγκράτησης.

Καθημερινά βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας περιστατικά που εμπλέκονται ανήλικοι δράστες. Ο εγκλεισμός στο σπίτι λόγω της πανδημίας είναι ο υπαίτιος, σε μεγάλο βαθμό, για τα εγκλήματα των ανηλίκων. Η πρόληψη ωστόσο, τέτοιων γεγονότων θα βοηθούσε σημαντικά τα ίδια τα παιδιά, όσο και τον περίγυρό τους.

Παράγοντες αποτροπής ανηλίκων από εγκληματική συμπεριφορά:

• Υγιής σχέση μεταξύ των μελών της οικογένειας και συζήτηση μεταξύ τους για τυχόν προβληματισμούς.
• Βελτίωση των συνθηκών ζωής μέσω μέτρων κοινωνικής πολιτικής.
• Έλεγχοι συνθηκών διαβίωσης στις οικογένειες από κοινωνικούς λειτουργούς.
• Ενημέρωση σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης σχετικά με τις παρεκκλίνουσες συμπεριφορές.

Η εγκληματικότητα ανηλίκων και ο σωφρονισμός τους χρήζει άμεση και έγκυρη αντιμετώπιση. Ο σωφρονισμός αυτός, όμως, πρέπει να επιτευχθεί με κάθε άλλο τρόπο παρά με τον εγκλεισμό τους σε ίδρυμα αγωγής/ειδικό κατάστημα νέων, διότι αυτό θα επιφέρει μόνο αρνητικές συνέπειες στα νεαρά άτομα. Η ιδρυματοποίηση που υπόκεινται σε αυτά τα καταστήματα δυσκολεύει τους νέους να επανακοινωνικοποιηθούν κάτι που ευδοκιμεί τη δημιουργία μελλοντικών ενήλικων εγκληματιών.

csii.gr – Ιωάννα Μπάμπουρα, φοιτήτρια κοινωνιολογίας