Ο αργαλειός και η υφαντική τέχνη εργαλεία εναλλακτικής εκπαίδευσης

Η υφαντική χαρακτηρίζει τον χώρο της Ηπείρου. Συνδέεται με την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Αποτελεί στοιχείο της ταυτότητάς του. Ο αργαλειός, κάποτε, έδινε αυτονομία στα νοικοκυριά, έδινε την απάντηση στις ανάγκες της κοινωνίας. Σήμερα, ο τρόπος εκμάθησης αυτής της ξεχασμένης «τέχνης», που την «κάταπιε» η εξέλιξη, που χάθηκε με τον χρόνο, αποτελεί τη βάση για το Ευρωπαϊκό Έργο FormBridge, το οποίο λειτουργεί ως γέφυρα, μεταξύ της κλασσικής εκμάθησης στα σχολεία και της εναλλακτικής στο εργοτάξιο. Στην Ήπειρο, το Έργο υλοποιείται από το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) «Εργασία» Ιωαννίνων, σε συνεργασία μεταξύ άλλων με το Ριζάρειο Χειροτεχνικό Κέντρο, το οποίο είναι η μοναδική Σχολή Υφαντικής και Ταπητουργίας στη χώρα μας, μετά το τέλος λειτουργίας του ΕΟΜΜΕΧ.

«Στόχος είναι και η ευαισθητοποίηση των νέων και της κοινωνίας αναφορικά με την πολιτιστική της ταυτότητα», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Άννα Υφαντίδου, υπεύθυνη του ΚΕΚ «Εργασία». Προσθέτει πως «το Έργο, υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Erasmus+ και αφορά στην άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος της σχολικής διαρροής, προτείνοντας μια προσέγγιση, με επίκεντρο την καινοτομία των εκπαιδευτικών πρακτικών. Ειδικότερα, προτείνει την εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας, εντάσσοντας την στις τοπικές πολιτικές μέσω της ανάπτυξης ενός δικτύου, που θα συντονίζεται τόσο σε τοπικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό, στοχεύει σε συνεργατική βάση να δομήσει μια εκπαιδευτική σύμπραξη βασισμένη σε μια ανανεωμένη εκπαιδευτική μεθοδολογία».

Το Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, στο πλαίσιο του Έργου κάνει έρευνα με πειραματικές εφαρμογές, όπως η εκμάθηση της υφαντικής από νέους, ώστε να διαπιστωθεί εάν σε πραγματικές συνθήκες εργασίας, πέραν της γνώσης για το αντικείμενο, ο μαθητής μπορεί να αναδείξει το σύνολο των ικανοτήτων του να ενισχύσει τα διαφορετικά στοιχεία που συνθέτουν τον χαρακτήρα του. Στόχος είναι οι εκπαιδευόμενοι να αποκτήσουν οριζόντιες δεξιότητες όπως συνεργασία – ομαδικότητα, επικοινωνιακές ικανότητες και δεξιότητες, να αποκτήσουν ή να εξελίξουν τη δημιουργικότητά τους και να καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη τους.

Επίσης, η σύμβουλος τοπικής ανάπτυξης, εκπρόσωπος της Αναπτυξιακής Εταιρείας Ζαγορίου, Ελένη Παγκρατίου, θεωρεί σημαντική τη συγκεκριμένη δράση και τονίζει πως «όταν προσπαθείς να κρατήσεις ζωντανές τις παραδοσιακές τεχνικές, πέραν από την πολιτιστική ταυτότητα, ο τόπος αποκτά μια δυναμική για εναλλακτικό βιώσιμο τουρισμό». Τα αντικείμενα των εργοταξίων, όπως αναφέρει, πρέπει να έχουν σχέση με την ταυτότητα του τόπου. Αυτό αποτελεί ενδιαφέρον για τους νέους, γιατί παίρνουν στοιχεία για το πώς λειτουργούσαν οι κοινωνίες. «Ο αργαλειός έδινε αυτονομία. Δούλευαν ομαδικά, ο ένας βοηθούσε τον άλλον, έκαναν συντροφιά και είχαν ένα υγιή ανταγωνισμό. Ο αργαλειός, είναι ένα από τις αρχαιότερες “μηχανές” που μπορεί να υπάρχει ακόμη στην κοινωνία μας για την κάλυψη πρωτογενών αναγκών. Ωστόσο, μπορεί να γίνει καλλιτεχνική έκφραση, υπάρχουν άνθρωποι που μέσα από την Υφαντική, δημιουργούν έργα τέχνης», σημειώνει η κ. Παγκρατίου και επισημαίνει πως το Ριζάρειο Χειροτεχνικό Κέντρο δέχεται παραγγελίες ακόμη και από μεγιστάνες .

Το Ριζάρειο Χειροτεχνικό Κέντρο, βρίσκεται στο Μονοδένδρι Ζαγορίου. Με την συμβολή του στο FormBridge, στοχεύει στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του Ζαγορίου, των στοιχείων που είναι ακόμα ζωντανά και μπορούν να αξιοποιηθούν, προκειμένου να συμβάλουν στην τοπική ανάπτυξη, ενώ παράλληλα να αποτελέσουν προτάσεις για εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Η προσπάθεια αυτή, είναι ιδιαίτερα σημαντική και ενισχύει τον φάκελο υποβολής προς την UNESCO του δήμου Ζαγορίου, προκειμένου να ενταχθεί στην παγκόσμια κληρονομιά.

ΑΠΕ ΜΠΕ