Μιλάμε πλέον ανοιχτά για την ενδοοικογενειακή βία στην Ελλάδα!

Τον τελευταίο χρόνο τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας έχουν αυξηθεί κατά κόρον. Την ώρα που όλοι σκέφτονται τους περιορισμούς που υφίστανται λόγω της πανδημίας και του εγκλεισμού, πόσοι έχουν αναλογιστεί ότι υπάρχουν άτομα που αναγκάζονται να περνούν ατελείωτες ώρες μέσα στο σπίτι με τους κακοποιητικούς συντρόφους τους; Οι συνθήκες εγκλεισμού αλλά και εγκλωβισμού μέσα στο σπίτι δημιουργούν ακόμη περισσότερες εντάσεις και οι θύτες εκδηλώνουν ευκολότερα βίαιες συμπεριφορές τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές προς τα θύματά τους. Τα θύματα δε μπορούν να ξεφύγουν και βρίσκονται φυλακισμένα μέσα στο σπίτι υφιστάμενα τις καταστάσεις αυτές. 

Ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται κάθε βίαιη και κακοποιητική συμπεριφορά ενός ατόμου προς άλλο μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. Κάθε είδους δηλαδή σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία που ασκείται σε βάρος του θύματος από τον πρώην ή νυν σύζυγο/ σύντροφο, καθώς και από μέλη της οικογένειάς του. Περιλαμβάνει ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο βίαιων συμπεριφορών που ασκεί ο θύτης με στόχο να ασκήσει και να διατηρήσει την εξουσία και τον έλεγχο πάνω στο θύμα του, είτε πρόκειται για γυναίκα είτε για παιδί. Κύριες εκφάνσεις της ενδοοικογενειακής βίας αποτελεί η βία μεταξύ συζύγων ή συντρόφων, οι επιθέσεις εφήβων προς τους γονείς, η κακοποίηση και εκμετάλλευση ανήλικων ή ηλικιωμένων μελών της οικογένειας.

Η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να εκδηλώνεται με διάφορες μορφές όπως λεκτική βία, ψυχολογική βία, σωματική βία, σεξουαλική κακοποίηση και οικονομική βία. Το θύμα μπορεί να υφίσταται απειλές, υποτίμηση, συνεχή κριτική, παραμέληση, χειραγώγηση, παραβίαση του προσωπικού του χώρου και χρόνου. Ο δράστης προσπαθεί να ασκήσει απόλυτο έλεγχο πάνω στο θύμα, να το χειραγωγήσει, να το οδηγήσει στην πλήρη εξάρτηση αλλά και να το γεμίζει ενοχές, πως το ίδιο δηλαδή ευθύνεται για όσα υφίσταται. Πέραν αυτού, θα προσπαθήσει να το απομονώσει από το υπόλοιπο οικογενειακό και φιλικό του περιβάλλον. Θα οδηγήσει το θύμα στην πλήρη οικονομική εξάρτηση από τον ίδιο προκειμένου να αισθανθεί ανίκανο να ανταπεξέλθει εφόσον απομακρυνθεί από αυτή τη σχέση. Μπορεί να προβεί και σε σεξουαλική βία, εξαναγκάζοντας δηλαδή το θύμα σε ακούσια σεξουαλική επαφή, χωρίς τη συγκατάθεσή του, με χρήση σωματικής βίας και απειλών.

Η ενδοοικογενειακή βία αφήνει ανεξίτηλα σημάδια στα θύματα. Συνήθως κατηγορούν τον εαυτό τους, αισθάνονται ανήμπορα και πως βρίσκονται παγιδευμένα σε μια κατάσταση μη αναστρέψιμη. Πολλές φορές νιώθουν ενοχές και πως τους αξίζει αυτό που βιώνουν. Βρίσκονται σε μια κατάσταση μαθημένης ανημποριάς, όπου σταδιακά εγκαταλείπουν κάθε ελπίδα αλλά και προσπάθεια φυγής από το θύτη. Δεν ασκούν κανέναν έλεγχο στη ζωή τους και «αφήνονται στη μοίρα τους».

Όμως κανένας κακοποιητικός σύντροφος δεν αξίζει μια «δεύτερη ευκαιρία». Απλούστατα γιατί δεν πρόκειται για μια λάθος στιγμή, για μια κουβέντα παραπάνω, για κάτι που δε θα επαναληφθεί. Με το να υποχωρεί το θύμα και να υπομένει αυτές τις καταστάσεις, απλώς διαιωνίζει έναν φαύλο κύκλο κακοποιητικών συμπεριφορών. Πολλοί σπεύδουν να χαρακτηρίσουν αυτά τα γεγονότα ως κακές και άτυχες στιγμές, ως εγκλήματα πάθους ή να τα δικαιολογήσουν στο βωμό ενός τυφλού και παράφορου έρωτα.

Όμως ο έρωτας και η αγάπη ούτε κακοποιούν, ούτε βιάζουν, ούτε σκοτώνουν.

Μπορεί τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας να είχαν βυθιστεί για πολλά χρόνια στη σιωπή, αποδεχόμενα την κατάσταση που βιώνουν πιστεύοντας ότι είναι μη αναστρέψιμη, ωστόσο, το μεγάλο βήμα για την κοινωνία είναι προ των πυλών. Η μία γυναίκα δίνει αλλά και παίρνει δύναμη από την άλλη. Πλέον αποκτούν φωνή, καταγγέλλουν και ακούγονται οι ιστορίες τους. Προσπαθούν να νικήσουν το φόβο που τις κατακλύζει. Φτάνουν στο στάδιο της συνειδητοποίησης και εντέλει στη φυγή που αποτελεί τη μεγαλύτερη λύτρωση για το θύμα. Παύουν πια να τρέφουν ψεύτικες ελπίδες για την τυχαιότητα των γεγονότων ή για το «ένα λάθος έγινε, δε θα ξαναγίνει» ή «θα αλλάξει γιατί με αγαπάει». Συνειδητοποιούν ότι οι βίαιες πράξεις που υφίστανται – είτε σωματικές είτε ψυχολογικές – αποτελούν εντέλει ένα συνεχιζόμενο μοτίβο συμπεριφορών για τις οποίες μέχρι τώρα έκλειναν τα μάτια.

 Γνώριζες ότι?

• Η ενδοοικογενειακή βία είναι η πιο συχνή αιτία τραυματισμού σε γυναίκες ηλικίας 15 έως 44 ετών.
• 1 στις 4 γυναίκες θα βιώσει ενδοοικογενειακή βία κατά τη διάρκεια της ζωής της.
• 50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο λόγω ενδοοικογενειακής βίας στην ΕΕ.
• 1 στις 2 γυναίκες έχει βιώσει ψυχολογική βία από το σύντροφό της.
• 1 στις 8 γυναίκες έχει υποστεί οικονομική βία από το σύντροφό της.
• 1 στις 20 γυναίκες έχει πέσει θύμα βιασμού.
• 1 στις 3 γυναίκες έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά στο χώρο εργασίας της.
• 1 στις 5 γυναίκες, ηλικίας 18 έως 29, έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά στο διαδίκτυο.
• 1 στις 5 γυναίκες έχει βιώσει stalking.
• Η συχνότητα εμφάνισης κάποιου τραύματος λόγω ενδοοικογενειακής βίας είναι μεγαλύτερη από όλες τις άλλες αιτίες τραυματισμού στις γυναίκες.
• Πάνω από 2 εκατομμύρια γυναίκες κάθε χρόνο εισάγονται στα επείγοντα ή νοσηλεύονται για σοβαρούς τραυματισμούς που προκαλούνται από ξυλοδαρμό.
• 130 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων.
• Το 55% – 95% των θυμάτων δεν προχωρούν ποτέ σε καταγγελία.

Την ώρα που οι γυναικοκτονίες τείνουν να αποτελέσουν μια νέα μορφή πανδημίας και ανακοινώνονται η μία μετά την άλλη, με τις γυναίκες να «πληρώνουν ακριβά» τη σιωπή τους, το τελευταίο 24ωρο η Ελληνική Αστυνομία προχώρησε σε 14 συλλήψεις κατόπιν 30 καταγγελιών για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.

Αυξήθηκαν τώρα; Ή τώρα οι γυναίκες πήραν θάρρος και ξεκίνησαν να μιλούν;

Αυτό που δεν πρέπει κανείς να αγνοεί είναι πως καμία μορφή βίας δεν πρόκειται να φύγει από μόνη της, εάν το ίδιο το θύμα δεν αποφασίσει να ζητήσει βοήθεια και να εμπλακεί σε θεραπεία για να ξεπεράσει το τραύμα που έχει δημιουργηθεί. Οι ίδιες συμπεριφορές θα εξακολουθήσουν να επαναλαμβάνονται και ενδεχομένως ακόμη και το ίδιο το θύμα ή τα παιδιά των θυμάτων που μπορεί να είναι μάρτυρες τέτοιων γεγονότων, μελλοντικά να προβούν σε αντίστοιχες συμπεριφορές, καθώς θα έχουν μάθει να τις θεωρούν  «φυσιολογικές».

Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί έγκλημα και διώκεται αυτεπάγγελτα. Εάν βιώνεις κι εσύ περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας επικοινώνησε άμεσα με τις αρχές. Μπορείς να καλέσεις στην 24ωρη γραμμή SOS κατά της βίας υπέρ των γυναικών 15900, όπως επίσης και στο Διεθνές Ινστιτούτο για την Κυβερνοασφάλεια (CSI Institute) στο 215 215 10 11. Μην αποσιωπάς τα γεγονότα, καθώς μπορεί να είναι αργά όταν βρεις τη δύναμη να καταγγείλεις το σύντροφό σου. Καμία ανοχή! Δεν είσαι μόνη σου! Μίλα! Σπάσε τον κλοιό! Καμία ξανά!

csii.gr