Η σεξουαλική ζωή των Δεινοσαύρων: Διαφορές φύλου, ερωτοτροπία και «τελετουργίες» αναπαραγωγής

Οι δεινόσαυροι θα πρέπει να επιδίδονταν σε ερωτική πράξη για να αναπαραχθούν.

Αλλά πως την έκαναν – με τις σκληρές πλάκες του σώματός τους, τις γεμάτες καρφιά ουρές τους, τους λαιμούς τους- δεν είναι ξεκάθαρο.

Κανένα απολίθωμα δεν έχει αποκαλύψει στο να έχει πιάσει τους δεινόσαυρους κατά την διάρκεια της ερωτικής πράξης. Τα μόνα σπονδυλωτά ζώα που έχουν διατηρηθεί κατά τη διάρκεια της συνουσίας είναι ένα ζευγάρι χελώνων 47 εκατομμύρια ετών που προσκολλήθηκαν η μία με την άλλη από τα γεννητικά τους όργανα ενόσω θάβονταν ζωντανές.

Δεν είναι εύκολο επίσης να αναγνωρίσουμε τον θηλυκό από τον αρσενικό δεινόσαυρο μόνο από απολιθωμένα κόκκαλα. Τα απολιθώματα που διατηρούν ενδείξεις της συμπεριφοράς των δεινοσαύρων είναι πολύ σπάνια. Όμως με τη βοήθεια του σημερινού οικοσυστήματος, και συγκεκριμένα τα πουλιά, οι παλαιοντολόγοι είναι πολύ κοντά στο να κατανοήσουν τη σεξουαλική ζωή των δεινοσαύρων.

Διαφορές φύλου

Πολλά είδη ζώων δείχνουν μια διαφοροποίηση στην εμφάνισή τους ανάλογα με το γένος τους- Σκεφτείτε τη χαίτη του λιονταριού, τα φτερά ενός παγωνιού, ή τα κέρατα ενός ελαφιού. Αυτό λέγεται σεξουαλικός διμορφισμός. Παρά τις αντιλήψεις που συνιστούσαν πως οι θηλυκοί τυραννόσαυροι ήταν μεγαλύτεροι από τους αρσενικούς, τέτοια ευρήματα πλέον θεωρούνται μη έγκυρα. Οι διαφορές στην ανατομία μαρτυρούν την ηλικία ή τη διαφορά ανάμεσα σε δύο είδη, ή μεταβλητές που δεν έχουν καμία σχέση με το φύλο.

«Δεν ξέρουμε 100%. Δεν θα μπορούσα ποτέ να πω με σιγουριά πως αυτός ο τυραννόσαυρος είναι θηλυκός και αυτός αρσενικός. Είναι στενάχωρο, καθώς σαν παλαιοντολόγος, είναι ένα διασκεδαστικό πεδίο έρευνας» λέει ο Ντήν Λόμαξ.

Μια εξαίρεση είναι ο Κονφουσιόρνις, ένας δεινόσαυρος 122 εκ. ετών που έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με σημερινά είδη πουλιών και δείχνει μια ιδιαίτερη διαφορά μεταξύ των φτερών του αρσενικού και του θηλυκού τύπου.

Κάποια απολιθώματα παρουσιάζουν φτερά σε σχήμα κορδέλας, ένα χαρακτηριστικό που μεταφράζεται και ως μορφή σεξουαλικής επίδειξης. Επιστήμονες, με αδιαμφισβήτητες αποδείξεις,  έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως το θηλυκό γένος δεν έχει τέτοια διακοσμητικά φτερά.

Ερευνητές έχουν επίσης αναγνωρίσει στοιχεία του μυελώδους οστού- μυικός ιστός άφθονος σε ασβέστιο που ήταν παρών σε ένα θηλυκό είδος πουλιού με ενεργή αναπαραγωγική λειτουργία- σε πουλιά που δεν είχαν τα προαναφερθέντα μακριά φτερά.

Έρευνες πάνω σε κύτταρα που περιέχουν χρωστικές ουσίες στα φυλασσόμενα απολιθώματα των φτερωτών δεινοσαύρων έχουν αποκαλύψει πως κάποιοι δεινόσαυροι είχαν ιδιαίτερα φωτεινά χρώματα, τη στιγμή που ιστορικά τους παρουσιάζουμε με ένα γκριζωπό-πράσινο χρώμα. Ο Λόμαξ πιστεύει πως στο μέλλον θα βρεθούν απολιθώματα που θα αποδεικνύουν ξεκάθαρα το σεξουαλικό διμορφισμό.

«Στο μέλλον, πιθανόν στην Κίνα, θα βρει κανείς δύο απολιθώματα δεινοσαύρων με χρώμα, οι ανατομίες τους θα ταυτίζονται, αλλα΄θα έχουν διαφορετικό χρωματισμό» λέει ο Λόμαξ.

«Προϊστορικά προκαταρκτικά»

Χάρις στην κινεζική ανακάλυψη των φτερωτών δεινοσαύρων  τη δεκαετία του ’90, ξέρουμε πως τα πουλιά είναι οι μοναδικοί εν ζωή συγγενείς των δεινοσαύρων.

«Πριν από 20 ή 30 χρόνια, άκουγες τους επιστήμονες να λένε πως τα πουλιά δεν συνδέονται με τους δεινόσαυρους, αλλά πλέον έχουμε περισσότερες αποδείξεις για το αντίθετο. Μπορούμε να παρατηρήσουμε τη συμπεριφορά των πουλιών και να βγάλουμε συμπεράσματα για τους δεινόσαυρους» επισημαίνει ο Λόμαξ.

Παράδειγμα είναι ένα γρατζούνισμα που κάνουν αρσενικά πουλιά για να δείξουν πως είναι ικανά στην κατασκευή μιας φωλιάς. Είναι μέρος μιας τελετουργίας που περιλαμβάνει και ομαδικούς χορούς, με σκοπό την προσέλκυση των θηλυκών πουλιών (lekking) .

Οι δεινόσαυροι χρησιμοποιούσαν παρόμοιες τεχνικές ερωτοτροπίας, σύμφωνα με απολιθωμένες ενδείξεις γρατζουνιών σε πέτρες πάνω από 100 εκ. ετών που βρέθηκαν στο Κολοράντο.

«Τα παραπάνω στοιχεία είναι πολύ σημαντικά» λέει ο Μάρτιν Λόκλει, καθηγητής γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, όταν η μελέτη δημοσιεύθηκε το 2016. «Είναι φυσική απόδειξη πως οι δεινόσαυροι ερωτοτροπούσαν με τον τρόπο που κάνουν σημερινά είδη πουλιών. Είναι πολύ πιθανόν, οι δεινόσαυροι να συγκεντρώνονταν στο σημείο της τελευταίας τους εγκατάστασης, όπως οι φωλιές των πουλιών, για να αναπαραχθούν εκατομμύρια χρόνια πριν».

Το σχήμα του Πρωτοκέρατωψ, στην ίδια οικογένεια δεινοσαύρων με τον Τρικέρατωψ θεωρείται πως χρησίμευε ως σήμα για ζευγάρωμα, έπειτα από σχετική μελέτη. Το σχήμα του κεφαλιού των συγκεκριμένων δεινοσαύρων δεν παρατηρείται σε κάποιο είδος ζώου σήμερα, με επιστήμονες να πιστεύουν πως τόσο το σχήμα, όσο και τα κέρατα βοηθούσαν στην άμυνα του δεινοσαύρου ή την ρύθμιση της θερμοκρασίας.

Ενώ πολλά ζώα έχουν διαφορετικές εσοχές για τις σωματικές τους λειτουργίες, άλλα ζώα- θηλαστικά και πτηνά- έχουν μία.

Ένα μεγάλο στοιχείο που θα βοηθήσει στην κατανόηση της ερωτοτροπίας των δεινοσαύρων, ανακαλύφθηκε νωρίτερα φέτος. Παλαιοντολόγοι από τα Πανεπιστήμια του Μπρίστολ και της Μασαχουσέτης, όπως ανακοίνωσαν στο περιοδικό Current Biology, βρήκαν ένα άνοιγμα σε έναν Ψιττακόσαυρο, έναν δεινόσαυρο στο μέγεθος ενός Λαμπραντόρ.

Πολλά πτηνά ερωτοτροπούσαν ενώνοντας τα ανοίγματά τους.  Θεωρείται πως οι δεινόσαυροι χρησιμοποιούσαν έναν παρόμοιο τρόπο. Ο παλαιοντολόγος Τζέικομπ Βίνθερ, όμως πιστεύει πως ο αρσενικός Ψιττακόσαυρος είχε φαλλό.

Ωστόσο είναι η πρώτη φορά που μελετάται κάτι τέτοιο και πολλοί από τους μηχανισμούς του δεινοσαύριου σεξ αψηφούν την φαντασία, ειδικότερα στην περίπτωση του Στεγόσαυρου, με τις βαριές πλάκες και τις γεμάτες καρφιά ουρές. «Αν ένα αρσενικό δεν αρέσει στο θηλυκό και το τελευταίο κουνάει την ουρά του, είναι πρόβλημα. Μπορεί απλά να μοιράστηκαν ένα φιλί μέσα από τα ανοίγματά τους.  Είναι δύσκολο να ξέρουμε πλήρως την πραγματική ζωή των δεινοσαύρων» τονίζει ο Λόμαξ.

hellasjournal.com