Πώς να συμπεριφερθούν οι γονείς παιδιού με ΔΕΠ-Υ;

Ως ΔΕΠ-Υ ορίζεται η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής – υπερκινητικότητας.

Σχετίζεται με αποδιοργανωτικές συμπεριφορές του παιδιού και τα πρωτογενή συμπτώματα είναι η διάσπαση της προσοχής, οι αυθόρμητες ανεξέλεγκτες κινήσεις, η παρορμητικότητα και η υπερκινητικότητα. Ως δευτερογενή συμπτώματα, που αφορούν τα παρεπόμενα των παραπάνω συμπεριφορών, ορίζονται οι δυσκολίες που σχετίζονται με συμπεριφορές στις κοινωνικές σχέσεις, η σχολική αποτυχία και οι μαθησιακές δυσκολίες. Η διαχείριση της κατάστασης από τους γονείς αποτελεί μία περίπλοκη διαδικασία, από την άποψη ότι τα παιδιά εκδηλώνουν έναν χαρακτήρα ιδιαίτερα αντιδραστικό και παρορμητικό, που οι γονείς είναι πιθανό να δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν.

Ένα παιδί που εμφανίζει δυσκολίες στην οργάνωση του χώρου και του χρόνου, έχει χαμηλή σχολική επίδοση, χωρίς αυτό να συνεπάγεται χαμηλά νοητικά επίπεδα, πολύ εύκολα δημιουργεί στους γονείς συναισθήματα όπως θυμό, απογοήτευση, ανασφάλεια και αδυναμία. Είναι πολύ φυσιολογικό να βιώνουν οι γονείς αυτά τα συναισθήματα, που θεωρούνται ήπια εν μέρει, οπότε πρέπει να προσπαθούν σταδιακά να ανασυγκροτούνται και να βρίσκουν τρόπους να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες. Πέρα από την ενημέρωσή τους σχετικά με τη διαταραχή και την υποστήριξη από ψυχολόγο, είναι καίριας σημασίας οι αλληλεπιδράσεις των γονιών στο σπίτι. Αρχικά, η κατανόηση είναι το παν. Θα πρέπει οι γονείς να έχουν ενσυναίσθηση, δηλαδή να μπαίνουν στη θέση του παιδιού τους και να καταλαβαίνουν ότι δεν φταίει εκείνο για κάποιες ενοχλητικές αντιδράσεις σε διάφορες κοινωνικές περιστάσεις, ούτε για τις σχολικές επιδόσεις του.

Επομένως η πίεση και η τιμωρία, είναι καλό να αποφεύγονται, διότι δεν θα έχουν κάποιο αποτέλεσμα. Αντιθέτως η οριοθέτηση, είναι απαραίτητη. Το παιδί πρέπει να γνωρίζει ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ποιες όχι. Επιπλέον θα πρέπει να έχουν επίγνωση των συνεπειών των πράξεων τους, αν παραβούν κάποιους κανόνες. Στην περίπτωση αυτή οι γονείς πρέπει να έχουν καλή επικοινωνία, για να υπάρχει σταθερότητα και συνέπεια στη συμπεριφορά τους, προκειμένου το παιδί να λαμβάνει ίδια ερεθίσματα και να μην προκαλείται σύγχυση. Η ανταμοιβή είναι άλλος ένας κανόνας που ακολουθείται από τους γονείς. Για παράδειγμα αν το παιδί αναλαμβάνει να κάνει μια εργασία στο σχολείο, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, θα πρέπει να επαινείται για την προσπάθεια και όχι να ανταμείβεται με υλικά αγαθά. Η κατανόηση και η στοργή που θα δείξετε στο παιδί αντικαθιστούν τα υλικά αγαθά.

Το να περνάτε χρόνο μαζί του, να συμμετέχετε σε κοινές δραστηριότητες, να πηγαίνετε σε σινεμά εστιατόρια και παιχνιδότοπους, είναι κινήσεις που το παιδί θα εκτιμήσει, χωρίς να νιώθει ότι το απομονώνετε λόγω της ιδιαιτερότητας του χαρακτήρα του. Η υπενθύμιση των καθημερινών συνηθειών είναι βοηθητική για το παιδί. Δυσκολεύεται να θυμηθεί επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες, οπότε είναι καλό να του τις θυμίζετε με απλές και κατανοητές προτάσεις και όχι περίπλοκες μακροσκελείς εντολές, που προκαλούν σύγχυση στα παιδιά και τελικά αποτυγχάνουν να τις φέρουν εις πέρας. Για παράδειγμα, εντολές όπως «Πήγαινε στην κουζίνα, άνοιξε το τελευταίο συρτάρι και πάρε το κουτάλι της σούπας», είναι αδύνατο να αφομοιωθεί από το παιδί. Τέλος, η κοινωνικοποίηση του παιδιού είναι ένα κομμάτι στο οποίο πρέπει να δοθεί έμφαση.

Ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ, δεν μπορεί να συμμετέχει για πολλές ώρες στην ίδια δραστηριότητα, διότι πλήττει και αυτό προκαλείται λόγω της παρορμητικότητας και υπερκινητικότητας του, που αποτελούν χαρακτηριστικά συμπτώματα της διαταραχής τους. Επομένως και η συναναστροφή με πολλά παιδιά καθίσταται απαιτητική διαδικασία. Επειδή το παιδί έχει μάθει να υπακούει σε κανόνες, μπορεί να συνυπάρξει σε ομάδες συνομηλίκων αλλά όχι σε μεγάλο αριθμό. Οπότε η διαδικασία κοινωνικοποίησής τους πρέπει να είναι σταδιακή και να γίνεται με υπομονετικά και σταθερά βήματα.

Γενικότερα, οι γονείς μπορούν να εφαρμόζουν ένα πρόγραμμα με ορισμένες
δραστηριότητες που θα διευκολύνουν καθημερινά το παιδί. Αυτό είναι το
εξής:

1. Οργάνωση ημερήσιου προγράμματος και καταγραφή του για να μπορεί το παιδί να το ακολουθεί κατά κανόνα.
2. Κανόνες σπιτιού.
3. Οργάνωση διαβάσματος.
4. Συχνή επιβράβευση, ακόμα και για μικρά επιτεύγματα.
5. Απλές οδηγίες.
6. Μην αφήνετε το παιδί μόνο του, αν είναι μικρό σε ηλικία.
7. Αν δεν έχετε υπομονή με το διάβασμα του παιδιού, βρείτε κάποιον για να το αναλάβει.
8. Επικεντρωθείτε στην προσπάθεια και όχι στο αποτέλεσμα (σχολική επίδοση).
9. Αποφυγή τιμωριών.

csii.gr