Ένα ξεχασμένο κιβώτιο έκρυβε την ιστορία ενός πεσόντος αεροπόρου της Μ. Ανατολής

Ήταν μια χούφτα γενναίοι και αποφασισμένοι αεροπόροι. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους Ναζί τον Απρίλιο του 1941, τα ελληνικά φτερά δεν υποστέλλουν τη σημαία τους. Μόλις εννέα πολεμικά αεροσκάφη κατορθώνουν να διαφύγουν στην Αίγυπτο για τη συνέχιση του αγώνα. Για τα επόμενα τριάμισι χρόνια οι Έλληνες αεροπόροι θα είναι παρόντες σε όλες τις συμμαχικές επιχειρήσεις εναντίον του Άξονα από τη Βόρεια Αφρική, την Κρήτη και τη Μεσόγειο, έως την Ιταλία και τις Γιουγκοσλαβικές ακτές. Ύψωσαν την ελληνική σημαία «πετώντας σε ξένους ουρανούς», την στιγμή που η χιτλερική σβάστικα μόλυνε τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.

Η δράση τους στη Μέση Ανατολή ξαναζωντανεύει μέσα από τις σελίδες ενός χαμένου για δεκαετίες πολεμικού ημερολογίου ενός Έλληνα αεροπόρου, ο οποίος σκοτώθηκε το 1942 κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων στην έρημο. Ο Σμήναρχος (Ι) ε.α. Παναγιώτης Ι. Γεωργιάδης που έφερε στο φως το άγνωστο ημερολόγιο μαζί με πλήθος άλλων εγγράφων και κειμηλίων, μιλά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για «το ιερό δισκοπότηρο» της Πολεμικής Αεροπορίας.

«Πρόκειται για τον αεροπόρο Ιωάννη Γεωργιάδη του Στυλιανού από τον Άγιο Θωμά Βοιωτίας, γεννηθείς το 1919, ο οποίος το 1938 κατατάχθηκε στην ΠΑ, και εκπαιδεύτηκε με αεροσκάφη AVRO Lynx. Συνεχίζοντας την εκπαίδευσή του τον βρήκε ο πόλεμος τον Οκτώβριο του 1940. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου στο αλβανικό μέτωπο και τη Βόρειο Ήπειρο εκπαιδεύεται στη Χαμπανία (σ.σ. Ιράκ), όπου γίνεται μάρτυρας εκεί των επιχειρήσεων του ιρακινού στρατού εναντίον της βάσης και μετά προωθείται στο Αμάν όπου συγκροτείται η 335 Ελληνική Μοίρα Δίωξης. Εκεί υπάγεται ως χειριστής υπαξιωματικός και αργότερα τον χειμώνα του 1941 θα περάσει στα καταδιωκτικά Χαρικέιν», αναφέρει ο κ. Γεωργιάδης.

Το μυστήριο του σφραγισμένου σεντουκιού…

Όσον αφορά το σφραγισμένο μπαούλο με τα πολύτιμα ευρήματα τονίζει: «Το κιβώτιο ήταν γεμάτο από ντάνες με έγγραφα δακτυλογραφημένα πάνω από το 90% και δελτάρια, ουσιαστικά υλικό γραμματείας. Υπήρχαν ένα-δυο πολεμικές αναφορές (mission report), η πιο σημαντική όπως είδαμε αφορούσε την αποστολή της τετράδας, που δεν γύρισε ούτε ένας…(σ.σ. επιχείρηση στην σκλαβωμένη Κρήτη). Το κιβώτιο αυτό και άλλα πράγματα – εγώ προσωπικά μόνο αυτό είδα – βρέθηκαν ξεχασμένα στην αποθήκη εφοδιασμού του αεροδρομίου Σέδες (Θεσσαλονίκη), κατά τη διάρκεια εξωραϊσμού και τακτοποίησης των εγκαταστάσεων. Αυτό συνέβη το 1996, όταν ήμουν σμηναγός στην 343 Μοίρα. Ήταν υλικό τελείως ξεχασμένο και το παρέδωσα στην 335 Μοίρα».

Όπως εξηγεί ο σμήναρχος κ. Γεωργιάδης για το υλικό αυτό είναι υπεύθυνο το Γραφείο Ιστορίας της ΠΑ με έδρα το Φάληρο, όπου συνεπικουρείται και από το Μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας. «Το υλικό αυτό σε πρώτη φάση πρέπει να αποτελέσει προϊόν έρευνας και διασταύρωσης στοιχείων. Θεωρούμε ότι είναι μια ξεχασμένη πρωτόλεια ύλη για τεκμηρίωση π.χ. αποστολών, ημερομηνιών κλπ. Απέχουμε έτη φωτός από το να γνωρίζουμε το τι συνέβη πραγματικά, μερικά γεγονότα είναι θρύλοι… ».

Όπως υπογραμμίζει ο κ. Γεωργιάδης εκτός από τα βιβλία των βετεράνων αεροπόρων της περιόδου δεν υπάρχει κάποιο άλλο συγκροτημένο υλικό προς έκδοση, και τ’ αρχεία αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν.

Τα έγγραφα αυτά «είναι τα ευαγγέλια μας, τα ιερά μας κειμήλια… όπως τα σκεύη της Αγίας Τράπεζας», τονίζει συγκινημένος ο κ. Γεωργιάδης.

«Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο μέλλον εάν δεν πατήσουμε σε εμπειρίες καταγεγραμμένες βετεράνων πολέμου. Αυτές είναι οι θεμέλιοι λίθοι. Δεν έχει τίποτα αξία εάν δεν ξέρουμε την ιστορία μας. Τα θέματα αυτά από μόνα τους είναι τόσο γοητευτικά και πραγματικά επειδή δεν ασχοληθήκαμε με αυτά τόσο καιρό είναι σαν να ξεκινάμε τώρα με μια πνοή… Το συγκινητικό σε αυτές τις σελίδες του ημερολογίου είναι η υπογραφή του αεροπόρου Καρταλαμάκη (σ.σ. πτέραρχος Ηλίας Καρταλαμάκης, βετεράνος πιλότος της Μ. Ανατολής), το σεντούκι, ο τρόπος που ξεκαρφώθηκε, η άμμος από την έρημο που ήταν ακόμα μέσα… και όλα αυτά. Δεν είναι ένα ημερολόγιο που μου το έδωσε κάποιος και είπε πάρτο…».

Η συγκίνηση του βετεράνου πτεράρχου των «Αετών της Ερήμου» Ηλία Καρταλαμάκη 70 χρόνια μετά…

«Όταν ο καθηγητής αεροπορικής ιστορίας στη Σχολή Ικάρων Κωνσταντίνος Λαγός επισκέφθηκε τον πτέραρχο Ηλία Καρταλαμάκη το 2012 για να του δώσει να υπογράψει το ημερολόγιο, εκείνος με τρεμάμενο χέρι και κάποιους λυγμούς… – είναι σκληροί άνθρωποι αυτοί – έγραψε με μολύβι στο ημερολόγιο από σεβασμό την καταχώρηση του θανάτου του αρχισμηνία Ιωάννη Γεωργιάδη του Στυλιανού», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο σμήναρχος κ. Γεωργιάδης. «Ο πτέραρχος Καρταλαμάκης λίγες ημέρες πριν φύγει από τη ζωή έκλεισε έτσι το ημερολόγιο ως γραμματέας».

Αρχισμηνίας Ιωάννης Γωργιάδης: Ένας αφανής ήρωας

Σύμφωνα με την σελίδα πεσόντων αεροπόρων της Πολεμικής Αεροπορίας, ο Αρχισμηνίας Γωργιάδης Ιωάννης του Στυλιανού γεννήθηκε το 1919 στον Άγιο Θωμά Βοιωτίας.

Τον Οκτώβριο του 1938 κατόπιν εξετάσεων κατατάχθηκε στο Τμήμα Υπαξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας και αποφοίτησε τον Αύγουστο του 1940 με τον βαθμό του Σμηνία. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Ελληνοϊταλικού Πολέμου και αργότερα στη Μέση Ανατολή, όπου συνέχισε την πολεμική του δράση.

Σκοτώθηκε στις 16 Ιουλίου 1942 έξω από το αεροδρόμιο Ετκού της Αιγύπτου (κοντά στην Αλεξάνδρεια) κατά την εκτέλεση διατεταγμένης αποστολής πολυβολισμού, όταν επιχειρώντας αναγκαστική προσγείωση λόγω βλάβης του κινητήρα, το αεροπλάνο του, τύπου Hurricane της 335 Μοίρας Διώξεως, έπεσε σε βαλτώδες μέρος και ανατράπηκε.

Βασίλης Πιας – ΑΠΕ ΜΠΕ