Η χρησιμότητα των τηλεφωνικών γραμμών ψυχολογικής υποστήριξης – Από τις πρώτες που λειτούργησαν ήταν η Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης Ενόπλων Δυνάμεων

Δεδομένη είναι πλέον η χρησιμότητα των τηλεφωνικών γραμμών ψυχολογικής υποστήριξης όσον αφορά την αντιμετώπιση ποικίλων περιστατικών κρίσης. Οι τηλεφωνικές γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης αποτελούν έναν εναλλακτικό τρόπο παροχής ψυχολογικών υπηρεσιών και παρέχουν άμεσες ψυχολογικές υπηρεσίες, χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης ακόμα και σε άτομα που δυσκολεύονται να μετακινηθούν λόγω σωματικής ανικανότητας, έλλειψης χρόνου, κόστους ή επειδή βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές. Διαφυλάσσουν την ανωνυμία του καλούντος και ενδυναμώνουν τη θέση του και τον βαθμό ελέγχου του, με αποτέλεσμα να δίνουν τη δυνατότητα στον χρήστη της γραμμής να μιλήσει ελεύθερα, ανοιχτά και με ειλικρίνεια.

      Τα παραπάνω τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Φωτεινή Αθανασιάδου Msc Ψυχικής Υγείας, Phd, Τμηματάρχης Εκπαίδευσης & Έρευνας στο Διακλαδικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ενόπλων Δυνάμεων (ΔΚΨΥΕΔ), μεταφέροντας και την εμπειρία της από την Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία ήταν από τις πρώτες που λειτούργησαν.

      Σήμερα στην Ελλάδα λειτουργούν αρκετές τηλεφωνικές γραμμές άμεσης κοινωνικής υποστήριξης και ψυχολογικής στήριξης και υπάρχουν αρκετοί λόγοι για την αύξηση της χρήσης του τηλεφώνου για τη λύση ψυχολογικών προβλημάτων, τους οποίους και εξηγεί η κ. Αθανασιάδου.

      Ευκολία. Τα τηλέφωνα έχουν γίνει ένας τόσο εύκολος τρόπος επικοινωνίας, ώστε το να τηλεφωνήσει κανείς για ψυχολογική βοήθεια είναι μια συνέχεια του «φροντίζειν» .

      Ανωνυμία. Η ενοχή, η ενόχληση, η ντροπή, η αυτό-κατηγορία κάνουν τις συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο πολύ δύσκολες, ειδικά αμέσως μετά από ένα τραυματικό γεγονός. Οι τηλεφωνικοί σύμβουλοι κατανοούν αυτά τα συναισθήματα και γενικά δεν στοχεύουν στην ταυτότητα του ατόμου, εκτός αν υπάρχει απειλή για τη ζωή του καλούντος.

      Έλεγχος. Στην τηλεφωνική παροχή συμβουλών, ο χρήστης της γραμμής είναι που θα αποφασίσει πότε και αν θα αναζητήσει βοήθεια. Οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της συζήτησης, μπορεί να διακόψει τη συνομιλία χωρίς να φοβάται μήπως κατηγορηθεί.

      Αμεσότητα πρόσβασης. Ο σύμβουλος ανταποκρίνεται στην έκκληση για βοήθεια άμεσα, έρχεται σε επαφή με κάποιον υπεύθυνο του φορέα, ελέγχοντας την κατάσταση του ατόμου και διενεργώντας τις απαραίτητες διαδικασίες παρέμβασης στην κρίση.

      Αποτελεσματικότητα κόστους. Οι γραμμές κρίσης είναι οικονομικές.

      Εξυπηρέτηση σε μεγάλες και απομονωμένες γεωγραφικές περιοχές και πληθυσμούς.

      Η κ. Αθανασιάδου, υπογραμμίζει το σημαντικό ρόλο της ψυχολογικής υποστήριξης μέσω τηλεφώνου στη διαχείριση κρίσης, σημειώνοντας ότι «η τεράστια αύξηση των τηλεφωνικών γραμμών βοήθειας σε αριθμό, τύπου αρωγής, είδη προβλημάτων προς αντιμετώπιση και γεωγραφική κάλυψη επιβεβαιώνει το γεγονός ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν μια κρίση επωφελούνται από τις γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης για να λύσουν μια ευρεία ποικιλία προσωπικών προβλημάτων».

      Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης Ενόπλων Δυνάμεων

      Από τις πρώτες γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης που λειτούργησαν στην Ελλάδα και αποτέλεσε παράδειγμα και για την λειτουργία αρκετών άλλων ήταν η Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία λειτουργεί από το 2012.

      Λειτουργεί σε 24ωρη βάση και στελεχώνεται από το μόνιμο και στρατευμένο επιστημονικό υγειονομικό προσωπικό του Διακλαδικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας Ενόπλων Δυνάμεων, το οποίο είναι Α’ βάθμια δομή παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας και απευθύνεται στην στρατιωτική κοινότητα. Φιλοδοξεί να προσεγγίσει τόσο τον έφεδρο όσο και το μόνιμο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και τα μέλη των οικογενειών αυτών, παρέχοντας πληροφόρηση, υποστήριξη και θεραπεία.

      «Η φιλοσοφία του Διακλαδικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας Ενόπλων Δυνάμεων εστιάζει στην ευαισθητοποίηση και ενεργό συμμετοχή του ατόμου σε θέματα Ψυχικής υγείας και επιδιώκει την εκπαίδευση των μελών της στρατιωτικής κοινότητας, ώστε να αναγνωρίζουν και να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των ψυχολογικών προβλημάτων», αναφέρει η κ. Αθανασιάδου.

      Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του συνόλου των κλήσεων για το έτος 2020, τα πιο συχνά θέματα που απασχολούν τους καλούντες είναι προβλήματα που αφορούν οικογενειακά προβλήματα, 33%, άγχος, κατάθλιψη 26%, διαπροσωπικές σχέσεις 10%, διαβίωση/σχέσεις εντός Μονάδας 9%. 

      Υποστηρικτικός και συμβουλευτικός ο χαρακτήρας της γραμμής

      «Ο σύμβουλος της 24ωρης Τηλεφωνικής Γραμμής έχει την ικανότητα να εστιάζεται στο αίτημα του καλούντος, να διερευνά το περιεχόμενο και να οδηγεί την κλήση σε μια ξεκάθαρη και εποικοδομητική συνομιλία», υπογραμμίζει η κ. Αθανασιάδου. «Ενθαρρύνει και ενισχύει το άτομο στην λήψη πρωτοβουλιών και στη διαμόρφωση αποφάσεων, προσανατολισμένων στη θετική έκβαση των ψυχολογικών αιτημάτων του».

      Ο χαρακτήρας της τηλεφωνικής γραμμής ψυχολογικής υποστήριξης είναι κυρίως υποστηρικτικός και συμβουλευτικός σε θέματα που σχετίζονται με την προσαρμογή του ατόμου στην στρατιωτική ζωή, την ψυχική υγεία (π.χ. προβλήματα άγχους, κατάθλιψης, εθισμού), προβλήματα συμπεριφοράς (π.χ. επιθετικότητα, πειθαρχία, συνέπεια), τις διαπροσωπικές σχέσεις, καθώς και σε καταστάσεις κρίσεων (π.χ. αυτοκαταστροφικές ή ετεροκαταστροφικές απειλές). Ειδικότερα, με την λειτουργία της γραμμής επιδιώκεται η καλύτερη δυνατή ένταξη του ατόμου στο στρατιωτικό περιβάλλον. «Τα άτομα που αποτελούν το προσωπικό της γραμμής εγκαθιδρύουν ένα είδος θεραπευτικής σχέσης, προτείνουν εναλλακτικές λύσεις και γνωστοποιούν τα όρια και τις δυνατότητες της τηλεφωνικής γραμμής», σημειώνει η κ. Αθανασιάδου. Προσθέτει ότι «το προσωπικό συμβάλλει στο να δημιουργήσει μια “γέφυρα” μεταξύ καλούντος και υπηρεσιών ψυχολογικής υποστήριξης, παραπέμποντας τον στην κατάλληλη για το αίτημά του υπηρεσία-φορέα».

      Το Διακλαδικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ενόπλων Δυνάμεων εδρεύει στο 414 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ειδικών Νοσημάτων.

      Έφη Φουσέκη – ΑΠΕ ΜΠΕ