Όχι, κανείς δε σου δίνει το δικαίωμα να κρίνεις τους άλλους

Η κακοπροαίρετη κριτική είναι ένα φαινόμενο που μαστίζει την κοινωνία μας πολλά χρόνια τώρα. Οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να κρίνουν, να σχολιάζουν και να χλευάζουν οτιδήποτε δε συμφωνεί με την δική τους προσωπική αισθητική, προσπαθώντας να καλύψουν ένα δικό τους εσωτερικό κενό. Το γεγονός ότι τώρα, όμως, είμαστε περισσότερο εξοικειωμένοι από ποτέ με τον όρο “πολιτική ορθότητα” και τους προβληματισμούς που αυτή δημιουργεί, εγείρει σημαντικές αντιδράσεις γύρω από το ερώτημα “Έχουμε πραγματικά το δικαίωμα να ασκούμε κακή κριτική στους άλλους;”. 

Η απάντηση είναι όχι, δεν το έχουμε. Κι αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο όταν προσβάλλουμε έναν άνθρωπο επειδή τυχαίνει να βρίσκεται έξω από τα δικά μας αισθητικά κουτάκια ή επειδή διαφέρει από εμάς. Σαν άνθρωποι δε σκεφτόμαστε πάντα καλοπροαίρετα ή με άξονα την ηθική, για αυτό και μπορεί να κάνουμε ένα σωρό αρνητικές σκέψεις για έναν άνθρωπο που μόλις γνωρίσαμε ή συναντήσαμε τυχαία στο δρόμο, κι αυτό είναι αναπόφευκτο. Η εσωτερίκευση και η κατάπνιξη αυτών των σκέψεων είναι μια σαφώς αποτελεσματική αντίδραση όταν έρθουμε αντιμέτωποι με αυτές. Αντιθέτως, η εξωτερίκευση της γνώμης μας, ιδίως όταν αυτή είναι αρνητική και μπορεί να αποβεί άκρως προσβλητική για έναν άνθρωπο, όχι μόνο θεμιτή δεν είναι, αλλά μπορεί να δημιουργήσει πολύ μεγαλύτερο κακό απ’ όσο μπορεί να πιστεύουμε. 

Αυτό λοιπόν θα έπρεπε να υπάρχει στο μυαλό όλων πριν βιαστούν να σχολιάσουν την κοπέλα με τα παραπάνω κιλά που έβαλε το μπικίνι στην παραλία, την αδύνατη κοπέλα που πρέπει να παχύνει λίγο γιατί “στους άντρες αρέσουν οι καμπύλες”, την κυρία άνω των 60 επειδή έβαλε μία κοντή φούστα αλλά “δεν είναι για την ηλικία της” ή κάποιον πολύ γυμνασμένο άνθρωπο, το σώμα του οποίου είναι “αντιαισθητικό” και “μοιάζει από άλλον πλανήτη γιατί το παράκανε”. Στην πραγματικότητα, όλες αυτές οι σκέψεις, αν εξωτερικευθούν δε θα ωφελήσουν ούτε στο ελάχιστο κανέναν, πέρα από το Εγώ αυτού που τις εκφράζει και νιώθει αυτόματα ανώτερος. Η συζήτηση, όμως, γύρω από το γιατί ένας άνθρωπος έχει την ανάγκη να κρίνει και να προσβάλει κάποιον άλλο, είναι μεγάλη και δείχνει πως κάθε άλλο παρά ανώτερος ή καλύτερος είναι στην πραγματικότητα. 

Το να κρίνεις, λοιπόν, κάποιον επειδή, κατά την προσωπική σου γνώμη, δεν ανταποκρίνεται στα στερεοτυπικά πρότυπα που έχει θεσπίσει η κοινωνία, είναι κακοπροαίρετο και σε καθιστά μισάνθρωπο. Η κριτική είναι ωφέλιμη και θεμιτή μόνο όταν έχει στόχο να βοηθήσει τον άλλον. Όταν στο μόνο που αποσκοπεί είναι να τον μειώσει και να του δημιουργήσει αισθήματα κατωτερότητας, τότε καλό είναι αυτή η κριτική να μην εξωτερικεύεται γιατί στην πραγματικότητα κανείς δε μας δίνει το δικαίωμα να έχουμε γνώμη πάνω στο σώμα και τις προσωπικές επιλογές των άλλων. Άλλωστε, η ευτυχία μας είναι προσωπικό μας κεκτημένο και σίγουρα δεν πηγάζει από το αν αρέσουμε στους άλλους ή όχι. Και ούτε θα πρέπει να εξαρτάται από αυτό.

csii.gr