Παιδική κατάθλιψη στην πανδημία | Συμβουλές για γονείς

Η πανδημία του COVID-19 επέφερε και συνεχίζει να επιφέρει σοβαρές προκλήσεις στην ψυχική υγεία όλων των πολιτών. Οι συνεχόμενοι μήνες καραντίνας, η “βροχή” δυσάρεστων ειδήσεων σε καθημερινή βάση και οι πιθανές απώλειες αγαπημένων προσώπων λόγω της νόσου του COVID-19 είναι μερικά μόνο παραδείγματα παραγόντων που μπορούν να έχουν ιδιαίτερα ανησυχητικές ψυχολογικές συνέπειες στον καθένα.

Τα παιδιά ειδικότερα χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν έντονες αλλαγές στην καθημερινότητά τους, με απουσία από το σχολικό περιβάλλον και λιγότερες συναναστροφές με συνομηλίκους. Επίσης με την αύξηση που παρατηρήθηκε στα φαινόμενα οικογενειακής βίας, κακοποίησης και παραμέλησης, η ζωή στο σπίτι επιδεινώθηκε για πολλά από αυτά. Παράλληλα, πολλά παιδιά βίωσαν την απώλεια και τα πολύ δύσκολα συναισθήματα του πένθους, πιθανότατα για πρώτη φορά στη ζωή τους και κάποια από αυτά σε πολύ μικρή ηλικία.

Όλα τα παραπάνω αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης προβλημάτων ψυχικής υγείας στα παιδιά, με εκείνα που ήδη έπασχαν από κάποια διαταραχή, για παράδειγμα μαθησιακή, συμπεριφορική ή αγχώδη, να βρίσκονται στην πιο ευάλωτη θέση. Ένα από αυτά τα ψυχικά ζητήματα είναι και η παιδική κατάθλιψη. Η κατάθλιψη στην παιδική ηλικία εμφανίζεται συχνότερα στους εφήβους αλλά μπορεί να αναπτυχθεί σε όλες τις ηλικίες, ακόμα και στην προσχολική, σε παιδιά 3-4 ετών.

Σημάδια κατάθλιψης στα παιδιά:

Κάποια συχνά συμπτώματα κατάθλιψης στα παιδιά είναι: 

1. Αλλαγές στο σωματικό βάρος
2. Διαταραγμένος ύπνος
3. Ασυνήθιστη και επίμονη στεναχώρια ή ευερέθιστη διάθεση
4. Ξαφνική απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που ήταν ευχάριστες
5. Νωθρότητα
6. Χαμηλότερη αυτοεκτίμηση
7. Αίσθημα απελπισίας
8. Σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας

Οι γονείς οφείλουν να λαμβάνουν υπόψιν ότι τέτοιου είδους αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών τους και αν εμφανίζονται πολλές για διάστημα τουλάχιστον δύο εβδομάδων, αυτές μπορεί να υποδηλώνουν κατάθλιψη. Εάν αυτές συνεχίσουν, συστήνεται η δράση να είναι άμεση.

Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα παιδί με συμπτώματα κατάθλιψης;

Μερικά βήματα που μπορεί να κάνει ένας γονέας είναι: 

• Αναγνώριση και πλήρης αποδοχή οποιωνδήποτε αρνητικών συναισθημάτων του παιδιού μέσα από την συζήτηση.
• Κατανόηση της πηγής της κατάθλιψης. Πότε και υπό ποιες συνθήκες βιώνει το παιδί αυτά τα συναισθήματα; Τι προκάλεσε το παιδί να νιώθει έτσι; 
• Καθημερινές και τακτικές συζητήσεις τουλάχιστον 5 λεπτών με το παιδί για τα συναισθήματά του και τη διάθεσή του ως ένδειξη υποστήριξης, ενδιαφέροντος και επιβεβαίωσης.
• Υπενθύμιση στο παιδί ότι πάντα θα του παρέχουμε την απαραίτητη υποστήριξη όποτε την χρειαστεί και ενθάρρυνση, το παιδί να απευθύνεται σε εμάς κάθε φορά που δεν νιώθει καλά.
• Σχεδιασμός μιας ευχάριστης και δραστήριας καθημερινότητας για το παιδί, με ποικίλες δραστηριότητες όπως ψυχαγωγικές, εκπαιδευτικές ή χόμπυ αλλά και χρόνο με την οικογένεια και επαρκείς ώρες για ξεκούραση.

Πότε πρέπει να αναζητήσουμε βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας;

Εάν παρατηρηθεί κάτι από τα παρακάτω, κρίνεται αναγκαία και η αναζήτηση επαγγελματικής υποστήριξης:

• Σοβαρές αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες ή στο πρόγραμμα του ύπνου
• Αν το παιδί αναφέρει ή επιχειρήσει φυγή από το σπίτι

Άμεση πρέπει να είναι η βοήθεια του ειδικού εάν:

• Το παιδί κάνει χρήση ουσιών
• Το παιδί αυτοτραυματίζεται ή παρουσιάζει αυτοκτονικές ή αυτοκαταστροφικές ιδέες ή συμπεριφορές

Είναι σημαντικό όλοι να προσπαθούμε να δημιουργούμε ένα θετικό περιβάλλον στο σπίτι, ώστε τα παιδιά να νιώθουν όσο το δυνατόν περισσότερη ηρεμία και ικανοποίηση, σε μία περίοδο που τα καθημερινά αρνητικά ερεθίσματα είναι ποικίλα.

Χρήσιμα τηλέφωνα: 

Γραμμή Βοήθειας για την Κατάθλιψη: 1034

Γραμμή SOS για Παιδιά, Εφήβους και Γονείς: 1056

Συμβουλευτική Γραμμή Μαζί για το Παιδί, για παιδιά και οικογένειες: 115 25

Γραμμή Στήριξης Παιδιών και Εφήβων: 116 111

www.unicef.org – csii.gr