Πώς η κοινωνική φοβία επηρεάζει την σχολική προσαρμογή των εφήβων;

Ο όρος κοινωνική φοβία ή κοινωνικό άγχος περιγράφουν τον υπερβολικό φόβο του ατόμου να βρίσκεται μαζί με άλλους, ιδιαίτερα μέσα στα πλαίσια μιας ομάδας, επειδή υπάρχει το ενδεχόμενο ταπείνωσης και κριτικής. Πολλές φορές το άτομο ενδέχεται να αποφεύγει κάποιες κοινωνικές καταστάσεις, επειδή είτε νιώθει άβολα είτε επειδή ντρέπεται και σε κάποιες περιπτώσεις να εμφανίζει και ψυχοσωματικά συμπτώματα.

Χαρακτηριστικά εφήβων με κοινωνική φοβία:

Οι έφηβοι με κοινωνική φοβία συνήθως έχουν ελάχιστους φίλους, ή και καθόλου, καθώς δυσκολεύονται να έρθουν εύκολα σε αλληλεπίδραση με άλλους. Τις περισσότερες φορές, ο έφηβος φαίνεται να είναι διστακτικός, δειλός, φοβισμένος, υπερβολικά ντροπαλός, μοναχικός ή και απομονωμένος από τους γύρω του. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε εφήβους, η κοινωνική φοβία ενδέχεται να είναι αποτέλεσμα του φόβου που έχουν για τις επιδώσεις στα μαθήματα, είτε σε αθλητικές ή μουσικές εκδηλώσεις. Επομένως, είναι φανερό πως πολλοί έφηβοι παρουσιάζουν δυσκολίες προσαρμογής στο σχολικό περιβάλλον εξαιτίας των κοινωνικών ελλειμμάτων που ενδέχεται να οδηγήσει σε σχολική φοβία και επιμονή άρνηση να πάνε σχολείο. Πολλές φορές, η κοινωνική φοβία συνδέεται και με εγκατάλειψη του σχολείου. Συνεπώς, η κοινωνική φοβία ίσως να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ακαδημαϊκή εξέλιξη και πρόοδο του εφήβου.

Η ηλικιακή έναρξη της κοινωνικής φοβίας παρατηρείται μεταξύ της ύστερης παιδικής ηλικίας και της προ εφηβείας. Συνήθως, η κοινωνική φοβία είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί σε κορίτσια παρά σε αγόρια, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί, εκτός από την κληρονομικότητα, στο κοινωνικό στερεότυπο που υπάρχει ότι τα αγόρια είναι πιο «άτρωτα» σε σχέση με τα κορίτσια, όπου θεωρούνται πιο συνεσταλμένα και ντροπαλά.

Πιθανά αίτια:

• Η κληρονομικότητα, ιδιαίτερα σε συγγενείς πρώτου βαθμού.
• Παρεμβατικοί και υπερπροστατευτικοί γονείς που επιβάλουν αυστηρούς περιορισμούς στα παιδιά.
• Βιοχημικοί μηχανισμοί (νευρικό σύστημα).
• Η επιρροή του περιβάλλοντος και εμπειρίες ζωής.
• Ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες.

Τρόποι αντιμετώπισης:

Η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι μείζονος σημασίας και γίνεται επιτακτική όταν εμποδίζεται η λειτουργικότητα και η ομαλή κοινωνική και σχολική προσαρμογή του εφήβου. Ο ειδικός ψυχικής υγείας θα λάβει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες από τους γονείς αλλά και από το ίδιο το παιδί (πιθανόν και από το σχολείο του), ώστε να εντοπίσει τις δυσκολίες και να αξιολογήσει αν οι συμπεριφορές που εκδηλώνει ο έφηβος εμπίπτουν στο φάσμα της διαταραχής της κοινωνικής φοβίας.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να:

• Ενθαρρύνουν τον έφηβο να μιλήσει για τις δυσκολίες που βιώνει και να εκφράσει όλα τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθει.
• Μειώσουν τις υπερβολικές απαιτήσεις και προσδοκίες που έχουν για τις σχολικές επιτυχίες και να δουν με μια πιο «ρεαλιστική ματιά» τις δυνατότητες και ικανότητες του εφήβου.
• Ενθαρρύνουν τον έφηβο να έχει παρέες και φίλους.
• Αναθέτουν πρωτοβουλίες και ρόλους στον έφηβο αλλά και να τον επαινούν για τα επιτεύγματα του.
• Επιβραβεύουν το παιδί τους για τα «δυνατά» του σημεία.
• Αναζητήσουν την βοήθεια ενός ειδικού.

csii.gr