ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ – ΗΡΩΪΔΕΣ ΤΟΥ 1821

                      Γράφει η Λίλυ Νούραη

Μπορεί τα ονόματα των ανδρών ηρώων της ελληνικής επανάστασης του 1821 να έμειναν εσαεί με χρυσά γράμματα χαραγμένοι στις Δέλτους της Ιστορίας, δίπλα σε αυτών όμως πρέπει να υπολογίσουμε και εκείνα των γυναικών ηρωΐδων των οποίων αυτών είναι αποτυπωμένα με αδαμάντινους χαρακτήρες.

Από το 1803 ακόμη, μπορούμε να αναφερθούμε σε εκείνες τις γυναίκες του Σουλίου, οι οποίες διεκήρυτταν πως δεν μπορούσαν να ζουν σκλαβωμένες και παραμονή Χριστουγέννων εκείνου του έτους, «έστησαν» τον χορό του Ζαλόγγου και γκρεμίστηκαν με τα παιδιά τους από το βουνό για να μην πέσουνε στα χέρια του κατακτητή. Σαν η Δέσπω Τζαβέλα, γυναίκα του Λάμπρου, ήταν εκείνη η οποία με τετρακόσιες ακόμη γυναίκες σαν νόμισε πως είχαν χαθεί οι άντρες από την επίθεση των τουρκικών στρατευμάτων του Αλή, όρμησε κατά του εχθρού αναγκάζοντάς τον σε υποχώρηση και έγινε πρότυπο για άλλες ελληνίδες γυναίκες που με κάθε τρόπο πολέμησαν σθεναρά τους κατακτητές.

Από τις πλέον ονομαστές του Αγώνα, αναφέρονται η Μαντώ Μαυρογένους, η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η Λένα Μπότσαρη, η Κωνσταντίνα Ζαχαριά, η Σταυριάνα Σαβββαινα, η Χαρίκλεια Σταυρακάκη, η Δέσπω Μπότση, η Χρυσούλα Μπότσαρη, η Χάϊδω Γιαννάκη Σέχου, η Χαρίκλεια Δασκαλάκη, η Δόμνα Βισβίζη, η  Ζαφειράκαινα, σύζυγος του οπλαρχηγού της Νάουσας Ζαφειράκη, η οποία  σφαγιάστηκε μαζί με πολλές άλλες γυναίκες για την επαναστατική τους δράση, και πάρα-πολλές άλλες.

Ανάμεσα σε όλες εκείνες τις ηρωΐδες, μία εξέχουσα θέση κρατεί και η η Ελισάβετ Υψηλάντη, Ελληνίδα αριστοκράτισσα, καταγόμενη από την Βόρεια Ήπειρο και τη Μολδαβία, η μητέρα των Υψηλάντηδων, οι οποίοι οργάνωσαν την Επανάσταση μέσα από την «Φιλική Εταιρία» και την απεκάλεσαν «Πρωτομάνα των Φιλικών» καθώς εκείνη ήταν η πρώτη, η οποία χρηματοδότησε τον αγώνα και στο σπίτι της γίνονταν οι συγκεντρώσεις της προπαρασκευής της εξέγερσης.  Στο αρχοντικό της, άλλωστε πάρθηκε στις 16 Μαρτίου του 1821 και η μεγάλη απόφαση για την έναρξη του ξεσηκωμού. Ο ίδιος, μάλιστα, ο πρωτεργάτης της μεγάλης απόφασης, απευθυνόμενος προς τους συνεργάτες του εκείνη την ημέρα τους είπε: «Και στο τέλος της Διακήρυξης, γράψτε πως φιλώ το χέρι της μητρός μου!».

Στην Ιστορία της ελληνικής επανάστασης, οι γυναίκες διεδραμάτισαν σπουδαίο, όσο και καταλυτικό ρόλο έναντι του εχθρού θυσιάζουσες τα πάντα προκειμένου να επιτευχθεί η απελευθέρωση του έθνους και η συνεισφορά τους στον αγώνα υπήρξε ιδιαίτερα πολύτιμη. Γι αυτές, η λαϊκή παράδοση καταξίωσε επαινετικούς και διθυραμβικούς στίχους που έγιναν τραγούδια και από στόμα σε στόμα, τραγουδιούνται ακόμη και σήμερα και σε δύσκολες παρόμοιες εποχές ενθαρρύνουν το φρόνημα και τους αγώνες των νεότερων Ελλήνων.