Εν μέσω πανδημίας, τα εγκλήματα που διαπράττονται στον κυβερνοχώρο έχουν αυξηθεί κατά κόρον, με ιδιαίτερη έμφαση να παρατηρείται στα σεξουαλικά εγκλήματα. Μόνο τον πρώτο χρόνο της πανδημίας στη χώρα μας, καταγραφόταν από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος μία υπόθεση διαδικτυακού σεξουαλικού εξαναγκασμού και εκφοβισμού την ημέρα, παρουσιάζοντας δραματική αύξηση της τάξεως του 66% σε σχέση με το προηγούμενο έτος ενώ τα περισσότερα θύματα είναι ηλικίας 15 έως 29 ετών.
Τι είναι η εκδικητική πορνογραφία ή αλλιώς Revenge Porn; Πρόκειται για είδος μη συναινετικής πορνογραφίας που περιλαμβάνει τη διαδικτυακή προβολή σεξουαλικών φωτογραφιών ή βίντεο χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου που εμφανίζεται σε αυτά. Η εκδικητική, μη συναινετική πορνογραφία αποτελεί ένα είδος ηλεκτρονικού εγκλήματος που ειδικά εν μέσω πανδημίας πήρε τεράστιες διαστάσεις στη χώρα μας.
Στην ίδια κατηγορία ανήκει και ο σεξουαλικός εξαναγκασμός – sextortion που συνδέεται άμεσα με την εκδικητική πορνογραφία. Πρόκειται για εκβιασμό που περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο υλικό σεξουαλικού περιεχομένου, όπου οι θύτες έχουν ως απώτερο σκοπό να ασκήσουν δύναμη, να εκμεταλλευτούν και να ζητήσουν χρηματικά ποσά από τα θύματά τους. Θύματα είναι κυρίως γυναίκες όπου ο θύτης δημοσιοποιεί φωτογραφίες ή βίντεο με ερωτικές στιγμές εν αγνοία του θύματος, με οικονομικά κίνητρα ή πρόθεση εκδίκησης, την ώρα που τα θύματα βιώνουν μια πραγματική κακοποίηση!!
Η εκδικητική πορνογραφία εμφανίζεται όταν ένα άτομο «ανεβάζει» γυμνές ή ημίγυμνες φωτογραφίες κάποιου στο διαδίκτυο, συχνά ως εκδίκηση μετά το τέλος μιας σχέσης. Ως εκ τούτου, η εκδικητική πορνογραφία περιλαμβάνεται στην ομπρέλα της μη συναινετικής πορνογραφίας, αλλά η μη συναινετική πορνογραφία δεν περιλαμβάνει πάντα την εκδικητική πορνογραφία.
Ο θύτης είναι συχνά πρώην σύντροφος που αποκτά εικόνες ή βίντεο κατά τη διάρκεια μιας προηγούμενης σχέσης και σκοπεύει να εκθέσει δημόσια και να ταπεινώσει το θύμα, ως αντίποινα για τον τερματισμό της σχέσης. Ωστόσο, οι θύτες δεν είναι αναγκαστικά σύντροφοι και το κίνητρο δεν είναι πάντα η εκδίκηση. Μπορεί να υπάρχει οικονομικό όφελος πίσω από τις πράξεις τους. Αυτό που τους χαρακτηρίζει είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης ενώ συχνά φέρεται να έχουν διαπράξει ξανά στο παρελθόν παρόμοια περιστατικά εκβιασμού ή σεξουαλικής παρενόχλησης εις βάρος ανυποψίαστων θυμάτων. Συνήθως τα άτομα αυτά μπορεί να έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία ή να κάνουν παράλληλα χρήση ψυχοδραστικών ουσιών.
Τα εγκλήματα αυτά θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως διαδικτυακός βιασμός ενώ σε πολλές έρευνες παραλληλίζονται με τη σεξουαλική βία και συγκεκριμένα σαν σεξουαλική διαδικτυακή κακοποίηση. Είναι γεγονός πως από τη στιγμή που μια φωτογραφία δημοσιευθεί στο διαδίκτυο, είναι εξαιρετικά δύσκολο έως και αδύνατο να αφαιρεθεί εντελώς, πράγμα που σημαίνει ότι η βλάβη και ο στιγματισμός που υφίστανται τα θύματα είναι συνεχείς και μακροχρόνιοι.
Τα θύματα μπορεί να βιώσουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες (PTSD), κατάθλιψη και άγχος. Κλονίζεται η εμπιστοσύνη τους σε όλους τους ανθρώπους ενώ συχνά παρουσιάζουν τάσεις αυτοκτονίας και αυτοκτονικού ιδεασμού. Πλήττεται η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησή τους και αυτό μεταφέρεται σε όλους τους σημαντικούς τομείς της ζωής τους. Τα θύματα νιώθουν επίσης ντροπή ή ταπεινωμένα ενώ σε αρκετές περιπτώσεις επιρρίπτουν ευθύνες στον εαυτό τους για αυτό που τους έχει συμβεί. Έρευνες έχουν δείξει πως άτομα που έχουν θυματοποιηθεί και κακοποιηθεί διαδικτυακά βιώνουν σημαντικές και πολύ χειρότερες επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία καθώς και σε επίπεδο σωματικών συμπτωμάτων από εκείνους που δεν έχουν.
Υπάρχει έμφυλη διάσταση στα διαδικτυακά σεξουαλικά εγκλήματα; Τα διαδικτυακά σεξουαλικά εγκλήματα παρότι εν δυνάμει μπορεί να συμβούν τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, ως επί το πλείστον τα θύματα είναι γυναίκες. Ο λόγος είναι ότι η κοινωνία μας τείνει να είναι πιο επικριτική απέναντι στις γυναίκες λόγω των στερεοτύπων που έχουν εδραιωθεί. Τα εγκλήματα αυτά αποτελούν πράξεις έμφυλης ρητορικής μίσους.
Συχνά συναντάμε φαινόμενα όπου πολλοί σπεύδουν για ακόμη μια φορά να κατηγορήσουν τις γυναίκες με φράσεις όπως «ας πρόσεχε», «να μην έστελνε φωτογραφίες», «τα ήθελε και τα έπαθε», «θα έπρεπε να το είχε υποψιαστεί ότι μπορεί να συμβεί». Ωστόσο, έρευνες έχουν δείξει ότι ειδικά οι γυναίκες δεν θα στείλουν φωτογραφίες τους με ευαίσθητο προσωπικό περιεχόμενο σε άτομα που δεν γνωρίζουν. Αντιθέτως, για να φτάσουν σε αυτό το σημείο θα πρέπει να νιώθουν άνετα και ασφαλείς με το σύντροφό τους οπότε η σχέση θα είναι ήδη σε πιο προχωρημένο στάδιο, όπου θα έχει αναπτυχθεί εγγύτητα, οικειότητα και εμπιστοσύνη μεταξύ τους. Επίσης, αυτό που έχουν κατά νου τα θύματα είναι πως οι φωτογραφίες που στέλνουν προορίζονται αποκλειστικά για προσωπική χρήση από το σύντροφό τους και δεν τους περνά από το μυαλό ότι κάποτε θα χρησιμοποιηθούν εναντίον τους.
Αυτό φυσικά δεν αναιρεί το γεγονός ότι πρέπει όλοι ανεξαρτήτως να τηρούμε τους κανόνες ασφαλούς χρήσης και πλοήγησης στο διαδίκτυο. Σαφώς και η εκτεταμένη χρήση του διαδικτύου έχει φέρει ως αποτέλεσμα νέες μορφές επικοινωνίας, οπότε το sexting λόγου χάρη μεταξύ των ζευγαριών είναι ευρέως διαδεδομένο. Για αυτό το λόγο, θα πρέπει όταν στέλνουμε φωτογραφίες να μην φαίνεται το πρόσωπό μας ή κάποιο άλλο σημάδι στο σώμα μας το οποίο αποτελεί αναγνωρίσιμο σημείο της ταυτότητάς μας. Σε περίπτωση που σας συμβεί και πέσετε θύματα, κρατήστε αποδεικτικά στοιχεία, προβείτε άμεσα σε καταγγελία και αναζητήστε ψυχολογική υποστήριξη.
Παρότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την ενημέρωση των πολιτών καθώς και σε επίπεδο νομοθετικών πλαισίων, δυστυχώς έχουμε μεγάλο δρόμο να διανύσουμε ακόμα. Αυτό που έχει σημασία όμως είναι ότι έχει γίνει η αρχή και πλέον η ανοχή σε αυτού του είδους τις συμπεριφορές συνεχώς μειώνεται. Η πρόληψη είναι το μεγαλύτερο όπλο για την καταπολέμηση αυτών των εγκλημάτων. Τα θύματα πρέπει να νικήσουν και να ξεπεράσουν το φόβο τους, να μάθουν τα δικαιώματά τους, να σπάσουν τη σιωπή τους και να μάθουν να μιλούν και να καταγγέλλουν αυτά τα φαινόμενα. Πρέπει να ακουστούν όλες οι φωνές των θυμάτων προκειμένου να παρακινηθούν και άλλα θύματα και να καταγγείλουν τέτοιες συμπεριφορές.
Ο μόνος υπαίτιος αυτών των εγκλημάτων είναι ο θύτης και όχι το θύμα ή κάποια συμπεριφορά του!
csii.gr
