Διαδικτυακός Εθισμός και Κατάθλιψη | Μια ανησυχητική συσχέτιση

Το Διαδίκτυο, παρά το γεγονός ότι έχει αναδειχθεί σε ένα εξαιρετικό εργαλείο, εγκυμονεί κινδύνους τόσο ως προς το περιεχόμενό του, όσο και ως προς το βαθμό με τον οποίο ο καθένας από εμάς επιλέγει να το χρησιμοποιεί. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού παγκοσμίως χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο σε καθημερινή βάση, ενώ πολλοί είναι αυτοί που το χρησιμοποιούν για περισσότερες από 6 ώρες καθημερινά. Για να χαρακτηρίσουμε, όμως, τη χρήση του Διαδικτύου ανησυχητική και να αποφανθούμε πως πρόκειται για εξάρτηση πρέπει να πληρούνται ορισμένα κριτήρια:

• Απώλεια ελέγχου
• Ανάπτυξη “ανοχής” 
• Συμπτώματα “στέρησης”
• Χρήση για όλο και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα
• Ανεπιτυχείς προσπάθειες να μειωθεί ή να ελεγχθεί η χρήση
• Παραίτηση από σημαντικές κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες
• Συνέχιση της χρήσης παρά τις εμφανείς συνέπειες, όπως σωματικά ή ψυχολογικά προβλήματα, τα οποία είτε προέκυψαν είτε επιδεινώθηκαν από τη χρήση. 

Μάλιστα, στην περίπτωση που τα κριτήρια αυτά αποτελούν τη συνήθη συμπεριφορά ενός ατόμου και εμφανίζονται σε μεγάλο βαθμό, δε μιλάμε πια για εξάρτηση, αλλά για διαδικτυακό εθισμό. Τα εθισμένα άτομα χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο με τέτοιους τρόπους, χρονικό διάστημα και συχνότητα τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν προβλήματα τόσο στους ίδιους όσο και στις σχέσεις τους με τους γύρω τους (π.χ. περιπτώσεις ακραίας παραμέλησης των αναγκών του εαυτού ή συγγενικών προσώπων).

Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η συσχέτιση που φαίνεται να έχει ο εθισμός στο Διαδίκτυο με την κατάθλιψη. Η συσχέτιση αυτή κατέστη σαφής από τις απαρχές της ευρείας χρήσης του Διαδικτύου και έχει επιβεβαιωθεί από πλήθος ερευνών.

• Σε ομάδα ασθενών με κατάθλιψη ήταν σημαντικά συχνότερα τα συμπτώματα εθισμού στο Διαδίκτυο (DierisHirsche et al, 2017).
• Σε μελέτη των Lin et al. (2014) σε 9510 μαθητές της Ταϊβάν, ο εθισμός στο Διαδίκτυο ήταν στατιστικά σημαντικά σχετιζόμενος με αυτοκτονικό ιδεασμό και απόπειρα, ελέγχοντας ως προς δημογραφικά χαρακτηριστικά, καταθλιπτική σημειολογία, οικογενειακή υποστήριξη και αυτοεκτίμηση.
• Πέραν της αρχικής εξήγησης ότι ο καταθλιπτικός ασθενής μπορεί να στραφεί στο Διαδίκτυο για την αυτορρύθμιση της συναισθηματικής του κατάστασης έχουμε ενδείξεις ότι ο εθισμός στο Διαδίκτυο μπορεί να έχει τροποποιητικό ρόλο στην έκφραση της κατάθλιψης.
• Σε μελέτη Lai et al. (2015) 5366 εφήβων από 6 Ασιατικές χώρες, η κατάθλιψη σχετίστηκε με χαμηλότερη ψυχοκοινωνική κατάσταση τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, με διαμεσολαβητή τον εθισμό στο Διαδίκτυο.
• Οι Demir & Kutlu (2016) ανίχνευσαν σε 452 φοιτητές ότι ο εθισμός στο Διαδίκτυο είχε μερικό διαμεσολαβητικό ρόλο στη σχέση μεταξύ της αίσθησης μοναξιάς και της κατάθλιψης. 

Συμπερασματικά, γίνεται αντιληπτό πως η χρήση του Διαδικτύου είναι, φυσικά, θεμιτή και έχει σημαντικά οφέλη στη βελτίωση της καθημερινότητάς μας. Ωστόσο, θα πρέπει να διατηρούμε μια στάση αυτοπαρατήρησης ή παρατήρησης προς τρίτους (ιδίως αν πρόκειται για παιδιά και εφήβους), έτσι ώστε να διακόψουμε αυτό το φαύλο κύκλο εξάρτησης και να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού. Δεν πρέπει να θεωρούμε τον διαδικτυακό εθισμό λιγότερο σοβαρό από τις υπόλοιπες εξαρτήσεις, γιατί στην πραγματικότητα οι συνέπειες που ενδέχεται να επιφέρει μπορεί να είναι ολέθριες. 

csii.gr