Zoom Fatigue: Τι είναι και πως να το αντιμετωπίσουμε;

Από την αρχή της πανδημίας και μέχρι και σήμερα πολλές ήταν οι αλλαγές που ήρθαν για να  μείνουν και να φέρουν ολιστικές μεταβολές στο τρόπο με τον οποίον λειτουργούν τα πράγματα πλέον. Έτσι, από το 2020 σε συνάρτηση με τον εγκλεισμό της καραντίνας έχει γίνει πολύ διαδεδομένος τρόπος εργασίας και διεκπεραίωσης των υποχρεώσεων οι τηλεδιασκέψεις και η υβριδική εργασία. Οι εργαζόμενοι επιδόθηκαν στις κλήσεις μέσω Zoom, Skype, Webex και σε άλλες πόσες πλατφόρμες επικοινωνίας. Έπρεπε οι περισσότεροι να μάθουν από την αρχή να δουλεύουν, να κοινωνικοποιούνται και να μαθαίνουν εξ’ αποστάσεως.

Για κάποιους η τηλεργασία ήταν τύχη, ενώ για άλλους τρομερή ατυχία. Ορισμένοι δεν είχαν απλά επιλογή και προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα, περνώντας ατελείωτες ώρες μπροστά από μία οθόνη, κάνοντας συνεχώς τηλεδιασκέψεις και ομιλίες, όντας υποχρεωμένοι να βγάλουν εις πέρας τον φόρτο εργασίας τους στο περιβάλλον τους σπιτιού τους.

Σε ένα τελικά, όχι τόσο ιδανικό περιβάλλον όπως αυτό του σπιτιού, οι τηλεδιασκέψεις μπορούν να γίνουν αφάνταστα κουραστικές. Οι παρεμβολές στον ήχο, η διακοπή ήχου ή/και εικόνας, η αδυναμία συγκέντρωσης από τις πολλές προσλαμβάνουσες κλήσεις και η πτώση του διαδικτύου θα μπορούσαν να προκαλέσουν σίγουρα “πονοκέφαλο” στον εργαζόμενο!

Μάλιστα, πολλοί άνθρωποι εμφάνισαν το σύνδρομο “Ζoom Fatigue”. Ένα σύνδρομο, κατά το οποίο ο εγκέφαλος εξαντλείται από την υπερδιέγερση. Ουσιαστικά είναι η κούραση, η ανησυχία ή η εξουθένωση που νιώθει κάποιος μετά από την υπερβολική χρήση των ηλεκτρονικών πλατφορμών επικοινωνίας, και ιδιαίτερα των τηλεδιασκέψεων. Έχει πάρει το όνομα του από την γνωστή πλατφόρμα τηλεπικοινωνίας Zoom. Το φαινόμενο της κόπωσης του Zoom Fatigue έχει αποδοθεί στην υπερφόρτωση των ατόμων με μη λεκτικές ενδείξεις και επικοινωνία που δεν συμβαίνει σε μια κανονική συνομιλία. 

Ξαφνικά, όλοι και όλα ήρθαν πολύ πιο κοντά από ό,τι θα ήταν σε συνθήκες προ πανδημίας και οι συναναστροφές με τους άλλους πήραν την ανιούσα.

Γενικότερα οι δυσκολίες που οδηγούν κάποιον στο σύνδρομο Zoom Fatigue ήταν περισσότερες από ότι θα πίστευε κάποιος:

• Οι εργαζόμενοι περνούσαν πάντα από “σκανάρισμα”. Ειδικά αν η ανοιχτή κάμερα ήταν υποχρεωτική σε κάθε τηλεδιάσκεψή τους, τότε ήταν υποχρεωμένοι να πληρούν ορισμένες προδιαγραφές και εκείνοι αλλά και ο χώρος στον οποίο εργάζονται. Για παράδειγμα, ορισμένες εταιρείες απαιτούσαν από τους υπαλλήλους τους να ντύνονται σαν να έρχονται στη δουλειά. Άλλες απαγορεύαν στους υπαλλήλους  να δέχονται κλήσεις στο υπνοδωμάτιό τους.

• Η βλεμματική επαφή τελικά έγινε πολύ κουραστική. Οι υπερβολικές ποσότητες κοντινής οπτικής επαφής είναι ιδιαίτερα έντονες σε μία τηλεδιάσκεψη. Ενώ, σε μια συνάντηση ή συζήτηση εκ του σύνεγγυς, οι συνομιλητές μπορεί να κοιτάξουν ο ένας τον άλλον, ενώ παράλληλα να κοιτάξουν και κάπου αλλού, να κρατήσουν κάποιες σημειώσεις ή ένα μήνυμα στο κινητό τους. Ωστόσο, στις βιντεοκλήσεις δεν υπάρχει επιλογή. Αν κάποιος κοιτάξει αλλού είναι σαν να χάνει τελείως επαφή από το θέμα της συζήτησης. Τόσο οι ομιλητές όσο και οι ακροατές δεν ξεφεύγουν ποτέ από την βλεμματική επαφή. Μολονότι ο ακροατής μπορεί να μην πάρει ποτέ τον λόγο στην όποια συνάντηση, αντιμετωπίζεται μη λεκτικά όπως ένας ομιλητής.
• Υπάρχει συναισθηματική εξουθένωση και στρες με την εικόνα του εαυτού. Κατά την διάρκεια της βιντεοκλήσης, ειδικά όταν υπάρχει ανοιχτή κάμερα, οι εργαζόμενοι είναι εκτεθειμένοι στην προβολή  κάθε στιγμή. Αναγκάζονται, λοιπόν, ενδόμυχα να “τσεκάρουν” συνεχώς τον εαυτό τους με αποτέλεσμα να αισθάνονται άβολα και να ανησυχούν υπερβολικά για το πώς τους αντιλαμβάνονται και τους βλέπουν οι άλλοι.
• Ποτέ δεν υπάρχει ηρεμία! Ακόμη και να απενεργοποιήσει κάποιος την κάμερα του κατά την διάρκεια της συνάντησης, θα απασχοληθεί με ποικίλους τρόπους. Είτε θα ελέγξει τα email του, είτε θα απαντήσει σε μηνύματα, είτε θα τελειώσει κάποια άλλη εκκρεμότητα, είτε θα συμβεί κάτι στο περιβάλλον του που θα πρέπει να διευθετήσει, ενώ συγχρόνως πρέπει να δίνει και το 100% της προσοχής του στην συνάντηση. Αυτή η πολυδιεργασία είναι ψυχικά εξουθενωτική.

Δεν είναι πάντα εύκολο να αντιμετωπιστεί το Zoom Fatigue. Για κάποιους ανθρώπους είναι απόλυτο μέρος της καθημερινότητας τους. Όσοι όμως πάσχουν από το Zoom Fatigue ή θέλουν να προστατευτούν από αυτό, μπορούν να χρησιμοποιήσουν μερικές από τις παρακάτω συμβουλές:

1. Κατά την διάρκεια της εργασίας σας προσπαθήστε να μιλήσετε με τους συναδέλφους σας για κάτι διαφορετικό, εκτός δουλειάς, έστω και για 5 λεπτά. Μιλήστε για κάτι που θα σας κάνει να γελάσετε και να αποφορτιστείτε.
2. Αν είστε αθλητικός τύπος, τότε προσπαθήστε ενδιάμεσα από τις συναντήσεις σας να κάνετε ολιγόλεπτες ασκήσεις. Μπορείτε επίσης απλούστερα να σηκώνεστε να περπατάτε λίγο ώστε να αλλάξετε παραστάσεις και να βγάζετε λίγη από την ένταση της ημέρας. Ειδικά αν έχετε κήπο ή μεγάλο μπαλκόνι, έχετε μία σπουδαία ευκαιρία για λίγη άσκηση.
3. Κάντε κάτι που θα σας κάνει να ξεχαστείτε για λίγο. Πηγαίνετε σε ένα άλλο μέρος του σπιτιού σας, μιλήστε με τον σύντροφο ή τα παιδιά σας. Χαϊδέψτε το κατοικίδιο σας και επιτρέψτε του να είναι μαζί σας στον χώρο, αν αυτό δεν σας δημιουργεί πρόβλημα στην δουλεία σας.
4. Μην τρώτε το μεσημεριανό σας γεύμα μπροστά από μία οθόνη. Και μην έχετε, κατά την διάρκεια του, την δουλειά ως το μοναδικό θέμα συζήτησης. Ειδικά την ώρα του φαγητού πρέπει να παραμένετε ήρεμοι και να απολαμβάνετε το γεύμα σας.
5. Θέστε τα όρια σας. Κάνετε σαφές σε όλους τους συναδέλφους πως είστε διαθέσιμοι μόνο τις ώρες γραφείου και ύστερα κλείστε το κινητό και τις οθόνες. Αυτό, θα σας βοηθήσει να χαλαρώσετε και να αποφύγετε κάθε ξαφνική και στρεσογόνα επαφή με το εργασιακό περιβάλλον.
6. Δοκιμάστε για κάποια δευτερόλεπτα να παίρνετε το βλέμμα σας από τις οθόνες. Αφήστε τα μάτια σας να ξεχυθούν στον χώρο ακόμη και για 20 δευτερόλεπτα. Ακόμη καλύτερα αν μπορείτε να τα κλείσετε για ορισμένα δευτερόλεπτα επίσης. Θα ξεκουράσετε έτσι τα μάτια σας και την ψυχή σας.

Δεν είναι όλες οι συνθήκες εργασίας εύκολες για όλους, ειδικά όταν γεννούν τέτοια σύνδρομα και τέτοιους προβληματισμούς. Ωστόσο, οι προτάσεις μας ελπίζουμε να κάνουν την ζωή των ατόμων που πάσχουν από Zoom Fatigue, λίγο πιο εύκολη και υποφερτή. Το σύνδρομο Zoom fatigue δεν είναι μία απλή υπόθεση και πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά από τους πάσχοντες και να θεραπεύεται σωστά και μεθοδικά.

csii.gr