ΠΟΙΑ «ΤΡΙΓΩΝΑ – ΚΑΛΑΝΤΑ»;

του Ντίνου Σ. Κουμπάτη

Μία ημέρα σαν την σημερινή, παραμονή Χριστουγέννων, περισσότερο από όλα σκέπτομαι τα μικρά παιδιά που τηρώντας ακόμη το έθιμο, θα χτυπήσουν κάποιες πόρτες να πουν τα κάλαντα κι εκείνες δεν θα ανοίξουν, ή και αν ανοίξουν θα τα απογοητεύσουν με ένα ξερό και θλιμμένο «ευχαριστώ».

Οι εποχές, κατά τις οποίες τηρούνταν τα ελληνοχριστιανικά έθιμα, μάλλον εκπέμπουν το κύκνειο άσμα τους, καθώς κλείσαμε την ζωή μας σε πολυκατοικίες, διάγουμε βίον σύγχρονο και απελευθερωμένο, θεωρώντας  τέτοιες εκδηλώσεις άνευ ουσίας και παρεξηγήσιμες συνάμα, από όσους δεν είναι ομόφυλοι και ομόεθνοι και προσβάλλονται, όταν πράττουμε ως Έλληνες χριστιανοί, και ακόμη γιατί, όπως και να το κάναμε, το έθιμο αυτό είναι και λίγο πολυέξοδο.

Τα κάλαντα, τα οποία ξεκίνησαν στους αρχαίους λαούς πολύ νωρίτερα του χριστιανισμού και μεταλλάχθηκαν σε χριστιανικά εθιμικά, έβγαζαν από τα χαράματα τα μικρά παιδιά στους δρόμους με τα «τριγωνάκια» τους ανά χείρας και ένα καραβάκι αυτοσχέδιο ξύλινο, για να υμνήσουν από πόρτα σε πόρτα την γέννηση του Χριστού, την έλευση της νέας χρονιάς, την επιφοίτηση του Θείου Πνεύματος επί του Ανθρώπου και την άφεση των προπατορικών αμαρτιών του δια της Βαπτίσεως.

Οι μικροί μπόμπιρες, εύχονταν στο τέλος τού ανά περίσταση ύμνου, τον οποίον συνήθως παράφωνα, αλλά με πίστη στην καρδιά, εκτελούσαν στους κατοίκους κάθε οικίας: «Σ’ αυτό το σπίτι πούρθαμε / πέτρα να μη ραγίσει / κι ο νοικοκύρης κι η κυρά / χρόνια πολλά να ζήσει!».

Τα όσα πιο πάνω ανέφερα περί εκφυλισμού του εθίμου, βαρύνονται και με κάτι ακόμη στην εποχή μας, η οποία μαστίζεται από πενία.

Εκείνοι, οι «παλιοί» νοικοκυραίοι, είχαν το συνήθειο να φιλεύουν τα παιδιά που τους έλεγαν τα κάλαντα, με φοινίκια, πορτοκάλια ή μανταρίνια, ξηρούς καρπούς,  και ένα μικρό φιλοδώρημα για την καλή διάθεσή τους και τον κόπο τους να τους ευχηθούν.

Σήμερα, αυτό το φιλοδώρημα, είναι πλέον αρκετά δύσκολο να εξοικονομηθεί ως ευχαριστήριο αντίδωρο στα παιδιά που παραμένουν πιστά στο έθιμο.

Ο σύγχρονος άνθρωπος, όλο και περισσότερο βυθίζεται στην φτώχεια και δεν το διαπιστώνουμε μόνο από  τις αμοιβές στους εργαζόμενους και τους πληθωρισμούς. Αν ρίξουμε μία ματιά γύρω μας, περισσεύουν οι πάμφτωχοι, οι άστεγοι, οι τρεφόμενοι από τα απορρίμματα κάποιων που τους περισσεύουν εδέσματα, οι οποίοι μπορούν ακόμη να έχουν όλα αυτά, τα οποία λείπουν από εκείνους και όσα δεν καταναλώνουν να τα πετάνε. 

Με ποιό τρόπο οι βιοπαλαιστές, του σήμερα, θα προσφέρουν αντίδωρο στα παιδιά των καλάντων, όταν δεν έχουν να προσφέρουν, τέτοιες ημέρες, ένα δώρο στα δικά τους παιδιά και εγγόνια;

Ακόμη και η «πεντάρα» μετράει στους καιρούς μας. Και πολλές φορές, ούτε και αυτή υπάρχει!