Τι είναι η ασύγχρονη εργασία και πώς αλλάζει την παραγωγικότητα
ΚΟΙΝΩΝΙΑΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ 12 Ιανουαρίου 2023 fonisalaminas
Για δεκαετίες, οι εργαζόμενοι έφταναν στο γραφείο τους στις εννιά το πρωί, έτρωγαν κάτι ελαφρύ το μεσημέρι και συνέχιζαν να δουλεύουν έως τις πέντε με έξι το απόγευμα. Ωστόσο, εξαιτίας της πανδημίας, όχι μόνο εργάζονταν εξ αποστάσεως, αλλά άλλαξε και το ωράριό τους. Λόγω όλων αυτών των ανακατατάξεων, εμφανίστηκαν νέα πρότυπα εργασίας, μεταξύ αυτών και η μη γραμμική εργάσιμη ημέρα.
Βάσει αυτού του μοντέλου, οι εργαζόμενοι μπορούν να δουλεύουν εκτός τους παραδοσιακού, αυστηρού ωραρίου εννέα με πέντε, και συνήθως εργάζονται τις ώρες που τους εξυπηρετούν καλύτερα. Με το να εργάζονται ασύγχρονα -ακολουθώντας, δηλαδή, διαφορετικά ωράρια από τους συναδέλφους τους- ολοκληρώνουν την εργασία τους με ευέλικτο τρόπο, δουλεύοντας διάσπαρτα μέσα στη μέρα.
Σε παλαιότερες δεκαετίες, οι μη γραμμικές εργάσιμες ημέρες ήταν κάτι το ασυνήθιστο. Στις μέρες μας, ωστόσο, η μαζική υιοθέτηση υβριδικών κι εξ αποστάσεως μοντέλων εργασίας και αυξανόμενα ευέλικτων προγραμμάτων, σημαίνει πως πλέον αυτό πρότυπο απευθύνεται σε περισσότερες ομάδες του εργατικού δυναμικού.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οι εργαζόμενοι ήδη το ακολουθούν μέχρι ενός σημείου, δίχως καν να το συνειδητοποιούν, όπως όταν επιλέγουν να κάνουν δουλειά που απαιτεί συγκέντρωση αργά τη νύχτα ή πολύ νωρίς το πρωί.
Το μη γραμμικό μοντέλο μοιάζει να είναι προϊόν της αναταραχής που προέκυψε στα εργασιακά εξαιτίας της πανδημίας, ωστόσο δεν είναι καινούριο.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για αναβίωση του τρόπου με τον οποίο εργάζονταν στην προβιομηχανική εποχή, όταν μια τυπική εργάσιμη μέρα διαρκούσε από το ξημέρωμα έως τη δύση του ηλίου, και οι εργαζόμενοι έκαναν συχνά διαλείμματα, έτρωγαν και κοιμούνταν το μεσημέρι. Ωστόσο, με την εκβιομηχανοποίηση της κοινωνίας, έκανε την εμφάνισή του ένα μοντέλο πενθήμερης, 40ωρης εργασίας στα εργοστάσια, όπως εξηγεί ο Άαρον ντε Σμετ, υψηλόβαθμος εταίρος της McKinsey & Company, με έδρα το Νιου Τζέρσι στις ΗΠΑ.
Το μοντέλο της οκτάωρης εργασίας μεταφέρθηκε και στο γραφείο. Παρά την έλευση της τεχνολογίας, οι παραδοσιακές αντιλήψεις και οι κοινωνικές νόρμες συνέχισαν να ορίζουν ως ωράριο γραφείου το «εννέα με πέντε». Σύμφωνα με τον ντε Σμετ, η πανδημία άλλαξε αυτόν τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης, αφού οι εργαζόμενοι παρέμειναν παραγωγικοί ενώ έκαναν διαλείμματα, περνούσαν χρόνο με την οικογένεια τους και δούλευαν με ευέλικτα ωράρια.
Οι μη γραμμικές εργάσιμες μέρες έχουν διάφορες μορφές. Κάποιος που συγκατοικεί με άλλα άτομα, ίσως θέλει να κάνει την εργασία που απαιτεί συγκέντρωση προτού ξυπνήσουν οι υπόλοιποι, για παράδειγμα έξι με οκτώ το πρωί, και να τελειώσει την εργασία του νωρίτερα μέσα στη μέρα.
Ένας γονιός μπορεί να αφιερώσει δύο ώρες το απόγευμα για να πάρει το παιδί του από το σχολείο και να φάνε μαζί, και να συνεχίσει τη δουλειά του αφότου το παιδί πέσει για ύπνο. Οι παραλλαγές είναι ατελείωτες και εντελώς προσωποποιημένες.
Η Λόρα Γκιουρζ, επίκουρη καθηγήτρια Συμπεριφορικής Επιστήμης στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (London School of Economics and Political Science), σημειώνει πως η αυξανόμενη δημοφιλία των μη γραμμικών εργάσιμων ημερών οφείλεται στο ότι οι εργαζόμενοι συνήθισαν να δουλεύουν με ευέλικτα ωράρια κατά την πανδημία:
«Η ασύγχρονη εργασία μάς επιτρέπει να κερδίσουμε χρόνο από μετακινήσεις, να ασχοληθούμε με εργασίες που δεν απαιτούν μεγάλη συγκέντρωση τις ώρες που η παραγωγικότητά μας είναι χαμηλή, να γυμναστούμε περισσότερο και να κάνουμε οικονομία τρώγοντας σπιτικό φαγητό».
Επίσης, μεγαλύτερη ευελιξία σημαίνει, γενικά, και μεγαλύτερη παραγωγικότητα. Σε αντίθεση με το να εργαζόμαστε συνεχόμενα επί οκτώ ώρες, μπορούμε να «σπάσουμε» τη μέρα σε κομμάτια που ταιριάζουν καλύτερα με τους φυσικούς μας ρυθμούς. «Βασικό όφελος της μη γραμμικής εργάσιμης μέρας είναι ότι ελέγχεις πώς θα κατανείμεις τον χρόνο σου και πως εργάζεσαι όταν είσαι πιο παραγωγικός», επισημαίνει η Γκουρζ.
Με αυτό το μοντέλο, το επίκεντρο μεταφέρεται από τη δράση στο αποτέλεσμα. Δεν έχει σημασία πότε ή πού εργάζεσαι, αλλά το να φέρεις εις πέρας αυτό που έχεις αναλάβει. Οι διευθυντές έχουν την ευθύνη να θέσουν τους στόχους και το όραμα για τους εργαζόμενους, χωρίς να τους λένε με ποιον τρόπο θα το καταφέρουν αυτό.
Για να επιτύχει το μοντέλο αυτό, είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιο πλαίσιο: οδηγίες που θα διασφαλίζουν πως οι εργαζόμενοι δεν θα απομακρυνθούν πολύ από ένα εφαρμόσιμο πρόγραμμα. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να οριστούν συγκεκριμένες ώρες σύγχρονης εργασίας, κατά τις οποίες να πραγματοποιούνται συναντήσεις και ανταλλαγή ιδεών.
Ακόμα και πριν από την πανδημία, πολλοί εργαζόμενοι εργάζονταν μη γραμμικά, τουλάχιστον κατά ένα μέρος: τέλειωναν τη δουλειά τους ή έστελναν email εκτός ωραρίου ή του χώρου εργασίας τους. Ωστόσο, αυτό ήταν στην ουσία μη αμειβόμενη υπερωρία, πέρα από τις χρονοβόρες μετακινήσεις και τη φυσική τους παρουσία στο γραφείο.
Εάν οι εργοδότες εισάγουν, και τυπικά, πολιτικές του μη γραμμικού μοντέλου, ίσως αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ ασύγχρονης και υπερβολικής εργασίας. Μπορεί να αποφευχθεί και η εργασιακή εξουθένωση. Η τεχνολογία δημιουργεί τις συνθήκες ώστε οι περιορισμοί του πότε, πού και πώς κάνουμε τη δουλειά μας να χαλαρώσουν.
Προς το παρόν, οι μη γραμμικές εργάσιμες ημέρες εφαρμόζονται κυρίως στον τεχνολογικό κλάδο. Ευέλικτες νεοφυείς επιχειρήσεις, με ομάδες εργασίας κατανεμημένες σε διαφορετικές ζώνες ώρας, είναι πιο έτοιμες να υιοθετήσουν ασύγχρονα προγράμματα εργασίας απ’ ό,τι μεγαλύτεροι, παραδοσιακοί οργανισμοί, που πάντα απαιτούσαν φυσική παρουσία.
Είναι γεγονός ότι σήμερα οι περισσότεροι εργαζόμενοι αναζητούν μεγαλύτερη ευελιξία και αυτονομία. Σε έρευνα της McKinsey τον Ιούλιο του 2022, σε δείγμα 13.382 εργαζόμενων σε όλο τον κόσμο, το 40% είπε πως η ευελιξία ως προς τον τόπο εργασίας αποτελούσε βασικό λόγο για να παραμείνουν σε κάποια θέση. Οι εργαζόμενοι πλέον έχουν είναι σε θέση να έχουν πολλές και διαφορετικές εργασιακές πρακτικές και προτιμήσεις. Εάν οι εταιρείες δεν αναγνωρίσουν αυτές τις αλλαγές, μακροπρόθεσμα θα αρχίσουν να χάνουν εργαζόμενους ταλέντα.
Τα πλεονεκτήματα είναι πολλά και για τους εργαζόμενους και για τους εργοδότες.Για τους εργαζόμενους, όταν υπάρχει φόρτος εργασίας, δεν σημαίνει πως πρέπει να μένουν στο γραφείο μετά τις επτά και να χάνουν τον ποδοσφαιρικό αγώνα του παιδιού τους. Μπορούν πλέον να έχουν περισσότερη προσωπική ζωή και να κάνουν και τη δουλειά τους. Για τους εργοδότες, το προϊόν εργασίας αυτού του μοντέλου είναι συχνά δημιουργικό και πρωτοποριακό.
Διαφαίνεται πως ο μελλοντικός κόσμος της εργασίας είναι αυξανόμενα μη γραμμικός με έναν νέο ρυθμό, ο οποίος στηρίζει την παραγωγικότητα, την αποτελεσματικότητα, την ευημερία και τη δημιουργικότητα.
BBC – ergasiakanea.gr
