Ο ΣΥΡΙΖΑ σε ρόλο ΕΔΗΚ και ο παλιός νέος δρόμος του ΠΑΣΟΚ

Τα αποτελέσματα των εκλογών του Μαΐου ήταν ένα πραγματικό σοκ για το κόμμα πια του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ένα κόμμα που, σύμφωνα με τους επικριτές του που προέρχονται από τον αρχικό σκληρό του πυρήνα, τον αριστερό ριζοσπαστισμό τον έχει κρατήσει μόνο στον τίτλο του και θεωρεί εαυτόν σοσιαλδημοκρατικό κατά παράβαση κάθε αρχικής ιδρυτικής διακήρυξης του πάλαι ποτέ Συνασπισμού της Αριστεράς και των συνιστωσών που θεωρητικά ωσμώθηκαν ή αποχώρησαν προς άλλα… νερά. Ο ΣΥΡΙΖΑ από το ποσοστό που είχε πάρει το 2019, όταν έχασε τις εκλογές μετά την κυβερνητική του θητεία, έχασε 11 ποσοστιαίες μονάδες καθώς πάρα πολλοί πρώην ψηφοφόροι του κυριολεκτικά του γύρισαν την πλάτη ενδυναμώνοντας άλλα κόμματα, κυρίως το ΠΑΣΟΚ, αλλά και την ΝΔ!

Όμως τα νούμερα αυτών των εκλογών δεν είναι πρωτοφανή: είναι απολύτως γνώριμα και αντιστοιχίζονται σχεδόν απόλυτα με τις εκλογές του 1977 με ορισμένα στοιχεία από το 1974.

Εκείνη την εκλογική χρονιά, το 1977, οι πολιτικοί σχηματισμοί που πήραν μέρος στις εκλογές έφεραν τα εξής αποτελέσματα:

Και ερχόμαστε στα αποτελέσματα των εκλογών του Μαΐου 2023:

Οι αναλογίες είναι προφανείς. Διαχρονικά η ζώνη του 40% είναι ένας μέσος όρος του ποσοστού που λάμβανε η ΝΔ από το 1977 ως το 2010 και, τώρα πια, γίνεται το άνω όριο αυτής της εκλογικής επιρροής. Τα ενδιαφέροντα όμως στοιχεία αφορούν την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ.

Αν προσέξουμε στον πίνακα του 1977 θα διαπιστώσουμε ότι το σημείο εκκίνησης του ΠΑΣΟΚ που χρονικά εντοπίζεται στο 1974 ήταν το 13,58%. Ο όμορος τότε χώρος ήταν η Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου, που είχε ιδρυθεί από τον πατέρα του Ανδρέα Παπανδρέου, που το 1974 είχε εκλογική ισχύ της τάξης του 20,42%. Στις εκλογές του 1977, ο πολιτικός χρόνος ήταν επαρκής για να γυρίσουν αντίστροφα τα ποσοστά των δύο σχηματισμών: το ΠΑΣΟΚ έφτασε στο 25,34% ενώ η ΕΔΗΚ έπεσε στο 11,95%. Είναι γνωστό στην νεώτερη πολιτική ιστορία, ότι το ΠΑΣΟΚ απομυζούσε πάντοτε δυνάμεις από τους όμορους χώρους του, με λαμπρά (για το ίδιο) αποτελέσματα.

Οι τάσεις δείχνουν ότι είμαστε μπροστά σε μια τέτοια μεταβολή. Ο πρόεδρος του κόμματος άλλωστε δεν το έκρυψε: στρατηγικός του στόχος για τις επόμενες εκλογές, στις 15 Ιουνίου, είναι να συντομεύσει τον πολιτικό χρόνο που η ανάλυσή του δείχνει ότι θα χρειαστεί για να απορροφηθούν ακόμα περισσότερες δυνάμεις από το ΣΥΡΙΖΑ. Το αν θα το καταφέρει αυτό εξαρτάται από έναν συνδυασμό: την επικοινωνιακή του στρατηγική ως αυτό το χρονικό ορόσημο αλλά και την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ στην πραγματική συντριβή που γνωρίζει.

Οι δύο άλλοι παράγοντες του πολιτικού παιγνίου είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα και η Ελληνική Λύση. Το ΚΚΕ δείχνει εδώ και καιρό σημεία ανάκαμψης, και μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικής. Ο στόχος του 10% που άτυπα έχει τεθεί όχι μόνο δεν είναι μακρινός αλλά ενδέχεται να είναι και προ των πυλών. Από την άλλη πλευρά του φάσματος, η Ελληνική Λύση είναι ευχαριστημένη που αυξάνει τα ποσοστά της καλύπτοντας το πολιτικό φάσμα της εθνικιστικής δεξιάς – όχι τόσο γρήγορα όσο θα ήθελε βέβαια, εξ αιτίας των διαφόρων σφαλμάτων και των αρνητικών γεγονότων που αφορούν τον κομματικό μηχανισμό.

Πιθανότατα να είμαστε μάρτυρες της δεύτερης φάσης της παλινόρθωσης του παλιού πολιτικού συστήματος που θρυμματίστηκε το 2010 και την εποχή των μνημονίων. Αυτό, για κάποιους είναι θετικό. Με δεδομένο όμως το γεγονός ότι κανείς δεν δείχνει την παραμικρή μεταμέλεια για όσα οδήγησαν σε εκείνη την εποχή, δεν μπορεί παρά να είναι αρνητικό για αυτή τη χώρα, που μέρα με τη μέρα εξαφανίζεται.

Ήδη από πολλούς αυτή η «παλινόρθωση» ήδη προεξοφλείται, κατά τρόπο μάλιστα που προσδίδει μια πρόσθετη δυναμική σε αυτή την τάση εν είδει αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Εκτός από το αναμενόμενο, την θριαμβολογία εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ, βλέπουμε ήδη μια αλλαγή στρατηγικής τόσο στον ΣΥΡΙΖΑ, που απειλείται και μάλιστα υπαρξιακά, όσο και στη ΝΔ: στόχος γίνεται πλέον το ΠΑΣΟΚ του κ. Ανδρουλάκη. Σκοπός γι’ αυτή την στόχευση είναι για μεν τον ΣΥΡΙΖΑ να μην χάσει την πρωτοκαθεδρία στον αντιπολιτευτικό χώρο και γυρίσει στα «πέτρινα χρόνια» του 4%, ενώ για την ΝΔ να μην χάσει ένα σεβαστό ποσοστό που στις τελευταίες εκλογές ψήφισε αυτήν αντί για το ΠΑΣΟΚ (κάποιοι πεπειραμένοι το υπολογίζουν στο 6-7%). Στην συγκεκριμένη στιγμή, ο μόνος τρόπος για να επιτύχουν τον σκοπό τους είναι να γίνουν συγκεκριμένα λάθη και κινήσεις από τον ίδιο τον χώρο του ΠΑΣΟΚ όπως π.χ. αν κάποιο σημαντικό ιστορικό στέλεχος ενδώσει στην πικρία που του προκάλεσε η μη εκλογή του και κινηθεί προς χώρο στον οποίο έχει ήδη δείξει ιδιαίτερη συμπάθεια – αν και αυτό, αξιοποιούμενο κατάλληλα, μάλλον θετικό θα μπορούσε να αποδειχθεί.

Ο καιρός γαρ εγγύς. Ένας μήνας έχει μείνει.

Φλογοβάτης