Το δημόσιο συμφέρον ως κριτήριο της δίκαιης ψήφου

Ιωάννης Κονομόδης: Το δημόσιο συμφέρον ως κριτήριο της δίκαιης ψήφου

Η μετάβαση από το εγώ στο εμείς είναι συχνά δύσκολη, πάντοτε, όμως, εφικτή.

Οι δημοτικές-περιφερειακές εκλογές πλησιάζουν, οι υποψήφιοι είναι και φέτος πάρα πολλοί και εύλογα πλανάται μέσα μας το ερώτημα: «ποιους πρέπει να ψηφίσω;». Τα κριτήρια που εφαρμόζει ο ελληνικός λαός προκειμένου να επιλέξει ποιους θα τιμήσει με την ψήφο του είναι πολλά και διάφορα. Είναι, όμως, και σωστά;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο λαός ψηφίζει βάσει των κριτηρίων της συγγένειας, της φιλίας και της εξυπηρέτησης. Όμως, όποιος ψηφίζει τον συγγενή του, είναι σαν να λέει: «πρέπει να ψηφίζουμε τους συγγενείς μας». Έτσι, θα εκλέγονται στα αξιώματα όσοι προέρχονται από τα μεγαλύτερα σόγια. Όποιος ψηφίζει τον φίλο ή τον γνωστό του, είναι σαν να ισχυρίζεται: «πρέπει να ψηφίζουμε τους φίλους και τους γνωστούς μας». Με αυτόν τον τρόπο θα εκλέγονται στα αξιώματα αυτοί που έχουν τους περισσότερους φίλους ή/και γνωστούς. Όποιος ψηφίζει αυτόν που του έκανε ή υποσχέθηκε ότι θα του κάνει εξυπηρέτηση ή ρουσφέτι, είναι σαν να υποστηρίζει: «πρέπει να ψηφίζουμε αυτούς που μας έχουν κάνει ή υπόσχονται να μας κάνουν εξυπηρετήσεις ή ρουσφέτια». Το αποτέλεσμα αυτού θα είναι να εκλέγονται στα αξιώματα αυτοί που έχουν κάνει ή υπόσχονται να κάνουν εξυπηρετήσεις ή ρουσφέτια σε περισσότερους ανθρώπους. Τέλος, όποιος ψηφίζει αυτόν που ζήτησε την ψήφο του, είναι σαν να λέει: «πρέπει να ψηφίζουμε αυτούς που ζητούν την ψήφο μας». Έτσι, θα εκλέγονται στα αξιώματα εκείνοι που ζητούν ψήφους από τους περισσότερους ανθρώπους.

Λιγότερες είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες ο λαός ψηφίζει βάσει του κριτηρίου του δημοσίου συμφέροντος. Όποιος ψηφίζει με αυτόν τον τρόπο, δηλαδή ψηφίζει αυτόν που κρίνει ως καταλληλότερο να προάγει το δημόσιο συμφέρον, είναι σαν να διατείνεται: «πρέπει να ψηφίζουμε αυτούς που κρίνουμε ως καταλληλότερους να προάγουν το δημόσιο συμφέρον». Αυτή η στάση θα συνεπαγόταν να εκλέγονται στα αξιώματα όσοι κρίθηκαν καταλληλότεροι να προάγουν το δημόσιο συμφέρον. Δεν είναι σχεδόν αυτονόητο ότι η δικαιοσύνη επιτάσσει την υιοθέτηση του τελευταίου αυτού κριτηρίου της ψήφου; Άραγε ποιοι είναι δικαιότερο να εκλέγονται στα αξιώματα, αν όχι αυτοί που κρίθηκαν από τον λαό καταλληλότεροι για την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος;

Άλλωστε, μια ματιά στο τεθειμένο δίκαιο καθιστά φανερό ότι και το τελευταίο το ίδιο κριτήριο υπαγορεύει. Ο δήμαρχος πρέπει να ασκεί τα καθήκοντά του με γνώμονα την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, αναγράφει το άρθρο 63 του νόμου 3869/2010 «Καλλικράτης». Ο δημοτικός σύμβουλος εκφράζει την γνώμη του και ψηφίζει κατά συνείδηση, αποβλέποντας πάντοτε στην εξυπηρέτηση του συμφέροντος του συνόλου των δημοτών, ορίζει το άρθρο 68 του ίδιου νόμου. Τέλος, ο περιφερειάρχης προασπίζει το δημόσιο συμφέρον, προβλέπει το άρθρο 159 του ίδιου νόμου.

Η δυσκολία του εκλογικού σώματος να υιοθετήσει το κριτήριο του δημοσίου συμφέροντος πηγάζει από την δυσκολία του κάθε πολίτη να εγκαταλείψει το ατομικό συμφέρον του και να δράσει με γνώμονα το συλλογικό συμφέρον, το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν είναι ακατόρθωτο. Η μετάβαση από το εγώ στο εμείς είναι συχνά δύσκολη, πάντοτε, όμως, εφικτή.

 Του Ιωάννη Κονομόδη, δικηγόρου,
μέλους του Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Κορίνθου