Ποιοι λόγοι ωθούν τα νέα παιδιά στην συμπεριφορά των διαδικτυακών προκλήσεων (challenges)

Οι διαδικτυακές προκλήσεις (challenges) είναι ένα φαινόμενο των τελευταίων χρόνων και ο ορισμός της έννοιας έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα ( Nickerson & Spears, 2007). Ο, κοινώς,  αποδεκτός ορισμός αφορά τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή μοτίβα συμπεριφοράς όπως αυτό-τραυματισμός, επιθετικότητα, σεξουαλική συμπεριφορά ή κακομεταχείριση περιουσίας  με την παρεμβολή για την βέλτιστη μάθηση ή δέσμευση σε αυτές της αλληλεπίδρασης με συνομηλίκους ή ενήλικες, διαδικτυακά.  Οι συμπεριφορές αυτές μπορούν να προέρχονται από βιολογικούς, περιβαλλοντικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς παράγοντες και μπορούν να επηρεάσουν το άτομο σε όλα τα επίπεδα της ζωής του ακόμα και την υγεία ή την ασφάλειά του.

Τα παιδιά έχοντας από νωρίς στην ζωή τους πρόσβαση στο διαδίκτυο, αποκτούν εξοικείωση και λόγω της παρορμητικότητας και του αυθορμητισμού που χαρακτηρίζει την παιδική και εφηβική ηλικία, μπορούν να παρασυρθούν ευκολότερα, μη σκεπτόμενα τις συνέπειες. Στον τομέα της οικογένειας, η έλλειψη επικοινωνίας και διαλόγου μέσα στην οικογένεια, μπορεί να κάνει ένα παιδί να νοιώθει μη αποδεκτό, οπότε να ψάχνει την αποδοχή σε άλλες ομάδες, κάτι που αυξάνει το ρίσκο για επικίνδυνη ή παραβατική συμπεριφορά. Η κακή σχέση γονέων και οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια, μπορεί να δυσκολέψουν το παιδί από την αποκάλυψη μιας κατάστασης που μπορεί να βιώνει. Επιπρόσθετα, η συμπεριφορά των γονέων, την οποία τα παιδιά μιμούνται, έχει μεγάλη σημασία, καθώς εάν οι γονείς σπαταλούν πολύ χρόνο στο διαδίκτυο ή εκθέτουν το παιδί σε αυτό, τότε αυτό αντιλαμβάνεται το διαδίκτυο ως κάτι απόλυτα ασφαλές.

Στον εκπαιδευτικό και κοινωνικό τομέα, ένα παιδί που δεν έχει καλές σχολικές επιδόσεις ή κοινωνικές σχέσεις μέσα ή έξω από το σχολείο, μπορεί να αποθαρρυνθεί και να στραφεί στον ¨εύκολο κόσμο¨ του διαδικτύου, όπου η επικοινωνία είναι ελεγχόμενη από το ίδιο, δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει σχολικές δεξιότητες και, απατηλώς, το άτομο αισθάνεται σημαντικό. Σε άρθρο της Παιδιατρικής Κλινικής του Κλίβελαντ, οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην πίεση των συνομηλίκων και η συγκέντρωση αντιδράσεων (likes)  στο διαδίκτυο έχει μεγάλη αξία για αυτούς, καθώς δίνει προτεραιότητα στο περιεχόμενο και όχι στο τι έχει προηγηθεί ή έπεται του challenging.

Σε επίπεδο ατομικό, τα παιδιά χτίζουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους και κατά την διαδικασία αυτή θα υπάρχουν διακυμάνσεις τόσο στην αυτό-εικόνα τους όσο και στον τρόπο που αντιλαμβάνονται τις σχέσεις. Το διαδίκτυο μπορεί να αποτελέσει ¨καταφύγιο¨ για ένα παιδί με συναισθηματικές δυσκολίες, άρα να είναι σύμπτωμα μιας κατάστασης και όχι η αιτία.  Μια απόρριψη για ένα άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση, μπορεί να το κάνει να αισθανθεί αναξιότητα και ανάγκη αποδοχής. Σε περιπτώσεις παιδιών με Αγχώδη Διαταραχή ή με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (Δ.Ε.Π.-Υ) ή με Εθισμό στο Διαδίκτυο ή με Διαταραχές του Φάσματος Αυτισμού ή άλλες ψυχιατρικές διαταραχές , χαρακτηριστικά όπως η διάσπαση προσοχής, η ένταση, η ψυχολογική και κινητική διέγερση, η έλλειψη ύπνου και οι πολλαπλές σκέψεις του παιδιού, μπορούν να τα οδηγήσουν σε μη ωφέλιμους τρόπους να διοχετεύσουν όλα αυτά που νοιώθουν και να στραφούν στο διαδίκτυο. Είναι πολύ σημαντικό ότι τα παιδιά από βρεφική ηλικία αποζητούν την προσοχή, αρχικά της μητέρας, και έπειτα αποζητούν την προσοχή των συνομηλίκων ή άλλων προσώπων, κατάσταση που ένα δεν περιοριστεί και το παιδί να νοιώσει ασφάλεια στις σχέσεις του, μπορεί να είναι και η παγίδα των challenges καθώς τα άτομα βρίσκουν εφήμερα προσοχή από την ομάδα ή τους θεατές που τους παρακινούν να ενεργήσουν επικίνδυνα ή παραβατικά.

Τα άτομα που εμπλέκονται σε προκλήσεις (challenges) παρουσιάζουν αυξημένο ρίσκο για κακοποίηση, ακατάλληλη μεταχείριση, παραμέληση και απόσυρση από την κοινότητα  και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου είναι απαραίτητη η επικοινωνία και η οριοθετημένη συμπεριφορά μέσα στην οικογένεια κάποιες φορές και με φίλτρα γονικού ελέγχου, καθώς και η παρακολούθηση τόσο από τους γονείς όσο και από τα παιδιά προγραμμάτων που να δίνουν ασφαλείς πληροφορίες για την χρήση του διαδικτύου καθώς και ψυχολογική ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των παιδιών και εύρεση νέων τρόπων διεξόδου από την ρουτίνα, σε περιπτώσεις κατάχρησης του διαδικτύου.

csii.gr