Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ
της Κατερίνας Π. Κοφινά
Όπως έχω γράψει και παλιά με τον όρο φανταστικό στην κλασική μορφή του, εννοούμε το ανορθολογικό(βρικόλακας , φάντασμα , μούμια) που κάνει την εμφάνιση του σε έναν ορθολογικό κόσμο. Εκεί έρχεται σε σύγκρουση εξαιτίας του ανταγωνιστικού τους χαρακτήρα. Η αντίθεση λοιπόν ορθολογικού και ανορθολογικού αποτελεί και τον θεματικό πυρήνα του φανταστικού.
Ο σκηνοθέτης Ζακ Τουρνέρ έκανε έναν υπαινιχτικό κινηματογράφο. Κυρίως στα θέματα του διερευνούσε τις ρίζες των δεισιδαιμονιών-έμμονων ιδεών και την επίδραση που είχαν αυτές στις ανθρώπινες σχέσεις. Με λίγα λόγια έκανε έναν φανταστικό κινηματογράφο που βασιζόταν στην αμφιβολία. Η σύγκρουση ορθολογικού , ανορθολογικού οδηγεί στην αμφιβολία : υπάρχει ανορθολογικό;
Στις ταινίες του δηλαδή το ανορθολογικό ούτε αναιρείται , αλλά ούτε και επιβεβαιώνεται. Στο τέλος βέβαια ο θεατής αγνοεί αν το ανορθολογικό υπήρξε. Αν πάρουμε για παράδειγμα την ταινία του <<Οι άνθρωποι γάτες>> του 1942 η Ιρένα μεταμορφώνεται στην πραγματικότητα σε πάνθηρα , η το πρόβλημα της πρέπει να ζητηθεί στην ψυχοπαθολογία; Το ίδιο συμβαίνει και στο <<Περπάτησα μα ένα ζόμπι>> του 1943 και στο <<Ο άνθρωπος λεοπάρδαλη>> του 1943.
Στην ταινία <<ο Δράκος του Τσέστερ>> που γυρίστηκε το 1957 το θέμα της έχει ως εξής: Μια παλιά περγαμηνή που αποτελείται από τευτονικά σύμβολα μπορεί να καλεί αρχέγονα πνεύματα του κακού. Ο Δρ. Τζούλιαν Κάρσγουελ που εξασκεί τη λατρεία του διαβόλου , θέλει να σταματήσει τον καθηγητή Χάρινγκτον που προσπαθεί να τον ξεσκεπάσει. Ο Κάρσγουελ θα βάλει κρυφά ένα κομμάτι περγαμηνή στα ρούχα του Χάρινγκτον και εκείνος γυρίζοντας σπίτι του με το αμάξι θα δει έναν πύρινο δαίμονα ο οποίος και θα τον σκοτώσει.
Η προβληματική μύθος , η πραγματικότητα συνθέτουν την ταινία. Ο Τουρνέρ υπαινίσσεται. Έχει η περγαμηνή υπερφυσικές δυνάμεις η όχι; Η δεισιδαιμονία παίρνει την μορφή μιας έμμονης ιδέας και θα επιδράσει σαν καταλύτης στον σκεπτικιστή ήρωα.( ο Δρ. Τζον Χόλντεν που έρχεται από την Αμερική και μαζί με την ανιψιά του Χάρινγκτον θα ερευνήσουν τον Κάρσγουελ)
Η σκηνοθεσία γεμάτη υπαινιγμούς που δεν γίνεται ποτέ βεβαιότητα , και ένας ήρωας που αμφιβάλει χαμένος σε μια ταινία , που κινείται πάντα σε δυο επίπεδα. Ορθολογικό –ανορθολογικό. Ο Τουρνέρ πιστός στο σινεμά της αμφιβολίας δεν δυναμώνει ούτε και αποδυναμώνει κανένα από αυτά τα δυο στοιχεία. Ως το τέλος η σκηνοθεσία του υπαινίσσεται , αλλά δεν δείχνει. Όταν όμως δείχνει το κάνει με υπαινιχτικό τρόπο. Η ταινία είναι μια από τις καλλίτερες ταινίες τρόμου της δεκαετίας του πενήντα. Το σενάριο είναι σοβαρό και οι ηθοποιοί πολύ καλοί στις ερμηνείες τους. Και σε αυτή του την ταινία ο Τουρνέρ βασίστηκε στο σκοτάδι και στους ήχους για να δημιουργήσει την απειλή και τον τρόμο. Η κάμερα στέκεται σε παράξενες γωνίες για να μπορέσει ο θεατής να ζήσει την κατάλληλη εφιαλτική ατμόσφαιρα.
Σκοτάδι λοιπόν , αμφιβολίες , ήχοι και ατμόσφαιρα βγαλμένη μέσα από τα σπλάχνα της φρίκης. Μια ταινία που την είχα δει από κάποιο κρατικό κανάλι σε ηλικία μικρή. Και αυτό είναι το θλιβερό της υπόθεσης. Να υπάρχουν όλες αυτές και χιλιάδες άλλες ταινίες και τα νέα παιδιά , οι επόμενοι θεατές να μην της γνωρίζουν. Γιατί αν δεν μάθουμε τον παλιό κινηματογράφο δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε τον καινούργιο και να συγκρίνουμε την τεχνική , τις γωνίες λήψεις , τον φωτισμό και το πάθος που είχαν οι παλιοί κινηματογραφιστές. Για όσους πάντως ενδιαφέρονται παλιές ταινίες κυκλοφορούν στο ίντερνετ και μπορείτε να τις ανακαλύψετε.
Τίτλος: NIGHT OF THE DEMON (Ο ΔΡΑΚΟΣ ΤΟΥ ΤΣΕΣΤΕΡ) 1957
Παραγωγή: Χαλ Ε. Τσέστερ.
Σενάριο: Τσάρλς Μπένετ , Χαλ Ε. Τσέστερ , από το διήγημα <<CASTING THE RUNES>> του Μόνταγκιου Ρ. Τζέιμς.
Φωτογραφία: Τέντ Σκέιφ.
Μουσική: Κλίφτον Πάρκερ.
Σκηνοθεσία: Ζάκ Τουρνέρ.
Διάρκεια: 95 λεπτά.
Ερμηνείες: Ντάνα Άντριους (Δρ. Τζον Χόλντεν), Πέγκι Κάμινς (Τζοάνα Χάριγκτον), Νίαλ ΜακΓκίνις (Δρ. Τζούλιαν Κάρσγουελ), Μόρις Ντέναμ (καθηγητής Χάριγκτον).
