Παγκοσμίως τραγικά ελλιπής η φροντίδα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων

του Ντίνου Σ. Κουμπάτη

Η ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων αποτελεί κρίσιμο ζήτημα σε παγκόσμιο επίπεδο, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) να δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη προτύπων ποιότητας για την ψυχική φροντίδα αυτής της ευαίσθητης ομάδας.

Το Γραφείο Ευρώπης του ΠΟΥ,  ανακοίνωσε προσφάτως τα ακόλουθα στοιχεία και σύμφωνα με τα οποία: Ένας στους επτά εφήβους αντιμετωπίζει κάποια ψυχική διαταραχή, με σημαντικό ποσοστό αυτών να βιώνουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. 

Οι διαταραχές αυτές περιλαμβάνουν καταστάσεις όπως ο αυτοτραυματισμός, η κατάθλιψη και το άγχος, οι οποίες κατατάσσονται ανάμεσα στα κυριότερα και πιο ανησυχητικά προβλήματα για τα άτομα ηλικίας 10 έως 24 ετών.

Αυτά τα ζητήματα δεν επηρεάζουν μόνο την ψυχική ευημερία αλλά και την κοινωνική αλληλεπίδραση, την ακαδημαϊκή απόδοση και τη γενικότερη ποιότητα ζωής τους.

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς η αυτοκτονία αποτελεί την τέταρτη κυριότερη αιτία θανάτου στους νέους ηλικίας 15 έως 29 ετών.

Οι ψυχικές διαταραχές πρέπει να αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα, καθώς οι συνέπειές τους μπορεί να είναι μακροχρόνιες και να επηρεάσουν το μέλλον των παιδιών και των εφήβων.

Παράλληλα, ο αυτοτραυματισμός αποτελεί την 6η κύρια αιτία θανάτου για τα παιδιά και τους εφήβους ηλικίας 10-14 και 15-19 ετών, καταδεικνύοντας τη σοβαρότητα των ψυχικών προβλημάτων και τις επικίνδυνες συνέπειες που μπορεί να έχουν στην ψυχική και σωματική υγεία των νέων.

Στην Ελλάδα, περίπου το 25% των εφήβων ηλικίας 15-29 ετών αντιμετωπίζει κάποια ψυχική διαταραχή, γεγονός που υπογραμμίζει την αυξανόμενη ανάγκη για ενίσχυση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Ωστόσο και παρά τις ανησυχητικές αυτές στατιστικές, πολλά παιδιά και νέοι δεν λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται και όχι μόνον από την οικογένειά τους, αλλά και από ανεπάρκεια πρωτοβουλιών και μέσων στήριξης, καθώς επί της φροντίδας ψυχικής υγείας περιλαμβάνονται μεγάλοι χρόνοι αναμονής, και οι υφιστάμενες υπηρεσίες δεν είναι φιλικές προς τους νέους και παρατηρείται έλλειψη εκπαιδευμένων παρόχων.

Η ανεπαρκής πρόσβαση σε έγκαιρη, υψηλής ποιότητας φροντίδα κατά την εφηβεία μπορεί να έχει δια βίου συνέπειες, επηρεάζοντας τα άτομα, τις οικογένειες και τις κοινότητες, ενώ η ποιοτική φροντίδα ψυχικής υγείας πρέπει να είναι αποτελεσματική, ασφαλής, ανθρωποκεντρική, έγκαιρη, δίκαιη, ολοκληρωμένη και αποδοτική. Ωστόσο και ενώ ορισμένες χώρες έχουν σημειώσει πρόοδο στη βελτίωση της περίθαλψης, οι προσπάθειες αυτές ήταν περιορισμένες και δεν εφαρμόστηκαν ευρέως στην ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων.

Η έκθεση τονίζει πως υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ενισχυθούν αυτές οι υπηρεσίες για την καλύτερη υποστήριξη της ψυχικής υγείας των μελλοντικών γενεών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ και πέραν αυτής. Ως δε, προς την Ελλάδα, όλοι γνωρίζουμε πως η ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων ούτε σε καλή πορεία βρίσκονται, ενώ η οικογενειακή μέριμνα αρκούντως υστερεί και το Κράτος υπολείπεται ιδιαίτερης φροντίδας.

Στην εν λόγω Έκθεση, δεν αναφέρονται κάποιες άλλες αιτίες, οι οποίες είναι σαφώς καταλυτικές για την ψυχική υγεία του παιδιού και τις επιπτώσεις ε’ αυτού στην μελλοντική ζωή τους, όπως οι πόλεμοι, η πείνα, οι βιασμοί, η παιδικοί βιασμοί, η ελλιπής έως και κακή εκπαίδευση, και άλλες. Τέλος, δεν αρκεί μόνο να πραγματοποιούνται έρευνες, χωρίς ωστόσο να μην υπάρχει φροντίδα για επίλυση των προβλημάτων, απλά και μόνο για να δημοσιεύονται στατιστικές και να διαιωνίζονται τα προβλήματα, τα οποία αποτελούν και τροχοπέδη στην εξέλιξη της πορείας του Ανθρώπου εις το διηνεκές.