Φαίνεται να έχει γίνει συνήθεια, κάθε καλοκαίρι να ασχολούμεθα με τα περί της ναυαγοσωστικής κάλυψης στην Σαλαμίνα. Μετά το… βατερλώ του 2023 (εδώ) και...
Φαίνεται να έχει γίνει συνήθεια, κάθε καλοκαίρι να ασχολούμεθα με τα περί της ναυαγοσωστικής κάλυψης στην Σαλαμίνα. Μετά το… βατερλώ του 2023 (εδώ) και τα σχετικά γεγονότα του 2024 (εδώ και εδώ), ερχόμαστε φέτος σε μια αρκετά διαφορετική κατάσταση.
Φέτος, σύμφωνα με την σχετική απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών (εδώ), η Σαλαμίνα επιχορηγείται με 44.889,56€ για την ναυαγοσωστική κάλυψη. Η επιχορήγηση αυτή έρχεται για τις παραλίες του νησιού που επισήμως θεωρούνται πολυσύχναστες (εδώ) και που, για φέτος, είναι μόνο 3: Οι δύο στο Αιάντειο (περιοχή «ενοικιαζόμενα Κοκλιώτη-Παπαγαλάκια» και Κατσούλι) και αυτή στο Αίας Κλαμπ. Φαίνεται ότι η φετινή αύξηση των επισκεπτών-κολυμβητών διαμοιράζεται σε όλες τις παραλίες του νησιού, με αποτέλεσμα να μην πληρούνται τα κριτήρια της «πολυσύχναστης παραλίας» παρά μόνο στις τρεις συγκεκριμένες.
Το φετινό… θρίλερ της ναυαγοσωστικής κάλυψης
Στις 14.05.2025 η Δημοτική Επιτροπή αποφάσισε την έγκριση τεχνικών προδιαγραφών και την κατάρτιση των όρων Διακήρυξης της: «Παροχής υπηρεσιών για τη ναυαγοσωστική κάλυψη ΔΕ Σαλαμίνας», με ανοιχτό Ηλεκτρονικό διαγωνισμό συνολικού ποσού 72.763,20 €(με Φ.Π.Α 24%) (εδώ). Στην συνημμένη μελέτη προβλέπεται κάλυψη των παραλιών από 5 ναυαγοσώστες (πλήρως εξοπλισμένων με τα προβλεπόμενα μέσα), η ενοικίαση και εγκατάσταση 3 πύργων ναυαγοσώστη, η χρήση 3 ναυαγοσωστικών σκαφών στις ισάριθμες παραλίες και η κατασκευή οριοθέτησης των 3 παραλιών όπως ορίζει ο νόμος. Την επόμενη μέρα, 15.05.2025, ο δήμαρχος Σαλαμίνας διακηρύσσει ανοικτό ηλεκτρονικό μειοδοτικό διαγωνισμό, με ημερομηνία έναρξης υποβολής προσφορών την 16.05.2025, καταληκτική ημερομηνία την 26.05.2025 και ημερομηνία αποσφράγισης των προσφορών την 29.05.2025 (εδώ).
Ο διαγωνισμός ο οποίος κατά τα νόμιμα αφορούσε διάρκεια ναυαγοσωστικής κάλυψης 4 μηνών απέβη άκαρπος όπως αποκάλυψε ο αντιδήμαρχος Οικονομικών σε συνέντευξή του – πράγμα που ήταν ήδη γνωστό ακόμα και πριν την κήρυξή του, αφού οι εταιρείες είχαν αποκλείσει την περίπτωση συμμετοχή τους με αυτό το αντίτιμο για αυτή την διάρκεια. Έτσι, αναμένεται η υπογραφή μιας απ’ ευθείας ανάθεσης (πάλι) προς κάποια εταιρεία (…), την σύμβαση της οποίας περιμένουμε για να δούμε εάν υπάρξουν… περίεργες προβλέψεις.
Προς το παρόν έχουμε τα δεδομένα της μελέτης. Αυτά τα στοιχεία (όπως αναφέρονται εδώ) δημιουργούν τον παρακάτω ενδεικτικό πίνακα, με την προσθήκη των στοιχείων της κρατικής επιχορήγησης και του υπολοίπου προς κάλυψη από τον δήμο:
Όπως βλέπουμε, τα οικονομικά δεδομένα αφορούν 4μηνη διάρκεια ναυαγοσωστικής κάλυψης. Πράγμα που σημαίνει ότι για μειωμένη διάρκεια κάλυψης θα πρέπει ο παραπάνω πίνακας να διαμορφωθεί αναλόγως. Αν διατηρηθούν ίδιες τιμές μονάδας και απλώς μειωθούν οι ημέρες κάλυψης, τότε ο πίνακας θα μεταβληθεί ως εξής:
Το ποσό των 60.425,20€ που βλέπουμε εδώ είναι περίπου ίδιο με το περσινό ποσό που διατέθηκε για ναυαγοσωστική κάλυψη στις ίδιες τρεις παραλίες (εδώ). Όμως, υπάρχει μια πολύ ουσιαστική διαφορά: η διάρκεια της κάλυψης πέρσι ήταν 2,5 μήνες ενώ φέτος επιζητείται να είναι 3 μήνες. Αυτό σημαίνει από την μία ότι οι εταιρείες εκλήθησαν να υποβάλλουν προσφορές στον διαγωνισμό με αισθητά χαμηλότερες τιμές από πέρσι (εξηγείται ούτως η άρνησή τους), ενώ από την άλλη για να διατηρηθούν περίπου οι περσινές τιμές θα πρέπει να γίνει αύξηση του διατιθέμενου ποσού στο επίπεδο της μελέτης του διαγωνισμού, δηλαδή στις 72.763,20 € (με ΦΠΑ). Αυτό φαίνεται και στην παρακάτω συγκριτική, μεταξύ 2024 και 2025, ανάλυση του κόστους ανθρωποωρών:
Καταλήγουμε στο συμπέρασμα, έτσι, ότι αν τηρηθούν τα παραπάνω και δεν έχουμε κάποια έκπληξη στην σύμβαση (π.χ. μικρότερη των 3 μηνών διάρκεια), το κόστος του ανθρωπομήνα είναι περίπου ίδιο με πέρσι και σε πολύ καλά επίπεδα πανελλαδικώς, από την μικρή έρευνα που διεξάγαμε.
Υπάρχει όμως και μια λεπτομέρεια, που μέσα της κρύβεται ένας διάβολος…
Ναυαγοσωστική κάλυψη στις παραχωρημένες σε ιδιώτες παραλίες
Τον Μάρτιο του 2024 ψηφίστηκε ο νόμος 5092/2024 (το ΦΕΚ εδώ). Στο κεφάλαιο Β, άρθρο 8, αναφέρονται τα εξής:
Άρθρο 8
Γενικοί όροι και περιορισμοί στην παραχώρηση απλής χρήσης
1. Η παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας γίνεται με σύμβαση που καταρτίζεται ανάμεσα στο αρμόδιο όργανο και τον παραχωρησιούχο. Η σύμβαση δεν μπορεί να έχει χρονική διάρκεια μικρότερη του ενός (1) έτους και μεγαλύτερη των τριών (3) ετών. Οι συμβάσεις παραχώρησης είναι προσωποπαγείς, εκτός αν ορίζεται ειδικότερα.
2. Στις περιπτώσεις παραχώρησης απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας, ο παραχωρησιούχος διασφαλίζει την ελεύθερη και απρόσκοπτη διέλευση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία, τη διατήρηση του παραχωρούμενου χώρου καθαρού και σε καλή κατάσταση, την ύπαρξη και συντήρηση εγκαταστάσεων χρήσιμων για τους λουόμενους και την ενημέρωση του κοινού για την οριοθέτηση της παραχώρησης, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του.
3. Ο παραχωρησιούχος έχει τουλάχιστον τις παρακάτω ειδικότερες υποχρεώσεις:
α) Διασφαλίζει την ελεύθερη, απρόσκοπτη και ασφαλή διέλευση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία.
β) Διασφαλίζει τη χρήση του αιγιαλού και της παραλίας για άτομα με αναπηρία στους αιγιαλούς και τις παραλίες που προβλέπεται με την απόφαση της παρ. 1 του άρθρου 9, εγκαθιστώντας ειδικές πλατφόρμες για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία, αν αυτές δεν έχουν εγκατασταθεί με μέριμνα του οικείου δήμου. Στην περίπτωση αυτή, ο παραχωρησιούχος συμψηφίζει τις δαπάνες για εγκατάσταση, συντήρηση και επισκευή των πλατφορμών, με το αντάλλαγμα της παραχώρησης.
γ) Περιορίζει την ανάπτυξη των ομπρελών, ξαπλωστρών και θαλάσσιων μέσων αναψυχής και λοιπών κινητών στοιχείων σε ποσοστό του εμβαδού της παραχωρούμενης έκτασης που δεν υπερβαίνει το εξήντα τοις εκατό (60%) ή το τριάντα τοις εκατό (30%), αν πρόκειται για προστατευόμενο αιγιαλό και παραλία της παρ. 1 του άρθρου 4, ώστε να διασφαλίζονται η διέλευση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον τεσσάρων (4) μέτρων.
δ) Διατηρεί καθημερινά καθαρό το παραχωρούμενο τμήμα αιγιαλού και παραλίας.
ε) Αναρτά σε εμφανές σημείο στον αιγιαλό ή την παραλία πινακίδα, η οποία επιτρέπει στο κοινό να έχει πρόσβαση, με ηλεκτρονικό τρόπο σύμφωνα με το άρθρο 16, περί συστήματος ηλεκτρονικών καταγγελιών, στα προσδιοριστικά στοιχεία της παραχώρησης, όπως τις συντεταγμένες, τον αριθμό της απόφασης παραχώρησης, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του κοινού και του παραχωρησιούχου και το διάγραμμα της παραχώρησης.
στ) Τοποθετεί κινητά στοιχεία για την εξυπηρέτηση του κοινού.
ζ) Φροντίζει για τη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος του παραχωρούμενου χώρου, όπως με τη διατήρηση της μορφολογίας της ακτής και της ακτογραμμής.
η) Παραδίδει τον παραχωρηθέντα χώρο στην αρχική κατάσταση μετά το πέρας της διάρκειας της παραχώρησης και απομακρύνει τα κινητά στοιχεία κατά τις περιόδους που καθορίζονται στη σύμβαση παραχώρησης.
θ) Διασφαλίζει την παρουσία ναυαγοσώστη, εφόσον του υποδειχθεί ότι η υποχρέωση αυτή δεν καλύπτεται από τον οικείο δήμο. Στην περίπτωση αυτή, ο παραχωρησιούχος συμψηφίζει τις δαπάνες για την αμοιβή του ναυαγοσώστη και τον εξοπλισμό του με το αντάλλαγμα της παραχώρησης. Η πρόσληψη ναυαγοσώστη και η διάθεση εξοπλισμού από τον παραχωρησιούχο δεν απαλλάσσουν τον οικείο δήμο από ευθύνη για παράβαση του π.δ. 71/2020 (Α΄ 166).
4. Οι υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου μνημονεύονται στη σύμβαση παραχώρησης.
5. Είναι δυνατή η σύναψη σύμβασης έργου από τον παραχωρησιούχο με τρίτο φυσικό ή νομικό πρόσωπο για την άσκηση δραστηριοτήτων θαλάσσιων μέσων αναψυχής ή άλλης συναφούς επιχείρησης, εφόσον αυτό διαθέτει όλες τις νόμιμες άδειες και εγκρίσεις που προβλέπονται στην υπ’ αρ. 2131.4/64444/6.9.2021 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (Β΄ 4174) και στον Γενικό Κανονισμό Λιμένα υπ’ αρ. 20, όπως αυτός εγκρίθηκε με την υπ’ αρ. 3131.1/03/1999 (Β΄ 444, διόρθωση σφάλματος Β΄ 1243/1999) απόφαση του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας, όπως εκάστοτε ισχύουν. Η δραστηριότητα ασκείται σε σαφώς καθορισμένο τμήμα του παραχωρηθέντος χώρου που δεν μπορεί να υπερβαίνει το είκοσι τοις εκατό (20%) της συνολικής παραχώρησης, με αντάλλαγμα, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει το μέρος του ανταλλάγματος που αναλογεί στην παραχωρούμενη έκταση, και για χρονικό διάστημα το οποίο είναι ίσο ή μικρότερο από τον χρόνο παραχώρησης, σε κάθε δε περίπτωση δεν υπερβαίνει τον υπόλοιπο χρόνο παραχώρησης. Η υπ’ αρ. 2131.4/64444/2021 κοινή απόφαση και ο Γενικός Κανονισμός Λιμένα υπ’ αρ. 20 εφαρμόζονται και στη συγκεκριμένη περίπτωση. Την ευθύνη για την τήρηση των όρων της παραχώρησης φέρει ο παραχωρησιούχος, ο οποίος ευθύνεται πλήρως από κοινού και εις ολόκληρον με όποιον έλκει δικαιώματα από αυτόν. Η σχετική σύμβαση κοινοποιείται στην οικεία Κτηματική Υπηρεσία.
6. Με τη διακήρυξη μπορούν να προβλέπονται και επιπλέον υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου σε σχέση με την προστασία, διατήρηση και ανάπτυξη του παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας και την ενίσχυση της κοινοχρησίας.
7. Η παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας που βρίσκονται εντός αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και ιστορικών τόπων ή τους περιβάλλουν επιτρέπεται μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, σύμφωνα με τον Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς (ν. 4858/2021, Α΄ 220), και κατόπιν αιτήματος της αρμόδιας Κτηματικής Υπηρεσίας προς την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού. Εφόσον χορηγηθεί η σύμφωνη γνώμη, δεν απαιτείται εκ νέου σχετικό αίτημα. Η Κτηματική Υπηρεσία οφείλει, πριν από την έναρξη της πλειοδοτικής δημοπρασίας, να γνωστοποιήσει στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού οποιαδήποτε εκ νέου παραχώρηση απλής χρήσης χώρων του πρώτου εδαφίου, για τους οποίους έχει εκδοθεί σύμφωνη γνώμη κατά τα ανωτέρω ή νέου τμήματος αυτών. Σε περίπτωση μεταβολής των αρχαιολογικών δεδομένων, η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού οφείλει, εντός επτά (7) εργασίμων ημερών, να ενημερώσει σχετικά την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία, αποστέλλοντας στην τελευταία φάκελο με τα πλήρη στοιχεία για τον συγκεκριμένο χώρο.
Αυτό σημαίνει ότι στις παραλίες που έχουν εκχωρηθεί σε ιδιώτες για εκμετάλλευση και δεν συμπεριλαμβάνονται στις τρεις για τις οποίες ο δήμος έχει αναλάβει την ναυαγοσωστική κάλυψη, ο επιχειρηματίας είναι υποχρεωμένος να έχει ο ίδιος μεριμνήσει για ναυαγοσωστική κάλυψη, τα έξοδα της οποίας θα συμψηφιστούν με το αντίτιμο της εκχώρησης από τον δήμο. Σε περίπτωση ατυχήματος, ο παραχωρησιούχος ευθύνεται ως προς το θέμα της κάλυψης, μαζί όμως με τον δήμο. Εκτός όμως από την περίπτωση αυτή, οι καταγγελίες από τους λουόμενους για κάθε παράβαση, συμπεριλαμβανομένης της απουσίας ναυαγοσώστη ή των απαραίτητων στοιχείων για πρόσβαση στην θάλασσα ατόμων με αναπηρία, είναι εξαιρετικά απλές με την εφαρμογή MyCoast (εδώ) – τα πρόστιμα είναι αρκετά υψηλά και οι επιπτώσεις μεγάλες. Με δεδομένο δε το ότι τα έξοδα της κάλυψης συμψηφίζονται με το αντίτιμο της παραχώρησης, ίσως δεν υπάρχει κανένας λόγος για ένα τέτοιο ρίσκο.
Στο θέμα θα επανέλθουμε όταν υπογραφεί η σχετική σύμβαση, οπότε θα μάθουμε ποιά θα είναι η εταιρεία στην οποία θα ανατεθεί η ναυαγοσωστική κάλυψη αλλά και το εάν θα υπάρξουν κάποια… παρατράγουδα…
