Γιατί η Τούρλα δεν είναι κάποιου άλλου πρόβλημα…
ΑΡΘΡΑ (ΕΙΔΗΣΕΙΣ)ΕΛΛΑΔΑΚΟΙΝΩΝΙΑΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ 9 Ιουλίου 2025 fonisalaminas
Η θερινή ραστώνη στην Ελλάδα είναι η εποχή που κυοφορούνται τα χειρότερα σε αυτή τη χώρα, από πολιτική άποψη φυσικά. Τα «μπάνια του λαού». Η θερινή περίοδος. Οι διακοπές. Με άλλα λόγια, η περίοδος που κανείς δεν ασχολείται και οι επιτήδειοι κάθε λογής οργιάζουν.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, διαπιστώνει κανείς μια σιγή από την τοπική κοινωνία των Σεληνίων σε ότι αφορά το θέμα της Τούρλας και της περίεργης, εξ ιδίας εμπνεύσεως δημάρχου-αντιδημάρχου, πρότασης για χαρακτηρισμό της σε ζώνη εναλλακτικών πηγών ενέργειας (εδώ). Η αλήθεια είναι βέβαια ότι η δυσώδης πολιτική επικαιρότητα των γαλάζιων σκανδάλων είναι τέτοια που ο πολίτης έχει μουδιάσει. Είναι τέτοιος δε ο συνδυασμός αυτών των ειδήσεων με τα αυξανόμενα προβλήματα της καθημερινότητας, που η Τούρλα φαντάζει να είναι «κάποιου άλλου πρόβλημα».
Μόνο που δεν είναι έτσι.
Η σπουδή για την υπεράσπιση του εν λόγω σχεδίου είναι τόσο εντυπωσιακή όσο και αποκαλυπτική. Όταν έρχεται ως παράδειγμα η μετατροπή ενός εξαντλημένου λιγνιτωρυχείου στην Πτολεμαΐδα σε ηλιακό πάρκο για την ηλεκτροδότηση ενός συνεδριακού κέντρου και παρακείμενου χώρου αναψυχής, όπως ανέφερε ο αντιδήμαρχος τεχνικών έργων και ΥΔΟΜ στην συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου (όπως ακούγεται παρακάτω), εξισώνοντας το ανενεργό λατομείο στο ακρωτήριο της Τούρλας με αυτό το λιγνιτωρυχείο, αρχίζει κανείς να υποπτεύεται ότι κάτι δεν πάει καλά. Ειδικά με τις αόριστες αναφορές σε «προεργασίες» και κάποια πράγματα που πιθανόν να απαιτηθούν.
Όμως αυτό έρχεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο που θα προταχθεί ως λόγος για την εν λόγω κίνηση. Αυτό είναι η υποχρέωση των δήμων για ενεργειακή αναβάθμιση σε συνδυασμό με το πρόγραμμα «Απόλλων» (εδώ, εδώ και εδώ), ένα πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού με στόχο τη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας για ευάλωτα νοικοκυριά, ΟΤΑ και Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης & Αποχέτευσης – συνδυάζοντας την ενεργειακή πολιτική με την κοινωνική πολιτική με έμφαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Αυτό είναι ένα σχήμα το οποίο πέρα από τους «πράσινους» στόχους για καθαρή ενέργεια, δίνει την δυνατότητα στους δήμους και να κάνουν εξοικονομήσεις κλίμακας στην ηλεκτροδότηση των κτηρίων τους αλλά και να παρέχουν την δυνατότητα χαμηλού κόστους ενέργειας σε ευάλωτες & ευπαθείς ομάδες (κατά την κρίση τους φυσικά). Φυσικά υπάρχουν ορισμένα «σκοτεινά» σημεία στο όλο νομοθετικό πλαίσιο, που μέσα στην υπάρχουσα περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν αφήνουν πολλά περιθώρια θετικής υποδοχής του όλου σχήματος. Αλλά ας το ξεπεράσουμε αυτό και ας προχωρήσουμε παρακάτω.
Δύο είναι τα θέματα που προκύπτουν στο σχέδιο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων στο ανενεργό λατομείο της Τούρλας:
α. Η εγκατάσταση των στοιχείων εκείνων που θα συνδέσουν την μονάδα παραγωγής ενέργειας με το ενεργειακό πλέγμα. Η απόσταση από το κοντινότερο σημείο που θα μπορούσε να γίνει αυτό είναι μεγάλη και απαιτεί αρκετά «υπο-έργα» προκειμένου να υλοποιηθεί αυτή η σύνδεση.
β. Ο χώρος του ανενεργού λατομείου έχει κηρυχθεί αναδασωτέος στην ολότητά του από το 2013 (εδώ). Δεν υφίσταται περιθώριο για οποιαδήποτε άλλη χρήση εκτός «εθνικής σημασίας λόγων» που δεν συντρέχουν σε καμμία περίπτωση για την περιοχή (μόνο ως δικαιολογία διαφθοράς).
Καταλαβαίνει κανείς εύκολα ότι όταν περνά από το μυαλό κάποιων η εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων, καταστρώνεται επίσης και ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση των παραπάνω. Και για τα δύο όμως είναι απαραίτητο να έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από κάπου, να έχουν υπάρξει κάποιες προκαταρκτικές επαφές (με «σχέδιο» και «προσπάθειες») ούτως ώστε να έχει αξία μια τέτοια «σκέψη» και να μην μπει στην κατηγορία των ύποπτων ανοησιών. Τούτων λεχθέντων, και με δεδομένη την σιωπή των προτεινόντων (δημάρχου και αντιδημάρχου) πάνω στο ζήτημα ως προς το ποιές συζητήσεις έχουν ήδη γίνει και με ποιούς, ας δούμε ορισμένα πράγματα, με την αρχή cui bono (ποιός ωφελείται) υπ’όψιν, για την συγκεκριμένη πρόταση, αντλώντας από το ιστορικό της περιοχής.
Το αρχείο των Σεληνίων
Προς ενημέρωση κάποιων που πιθανών δεν το ξέρουν, υπάρχει πλήρες αρχείο στα Σελήνια για αυτή την υπόθεση (και όχι μόνο) στο οποίο κάθε βήμα, κάθε παρέκκλιση, κάθε περίεργος σχεδιασμός έχει καταγραφεί. Και μέσα από αυτό διαπιστώνουμε το διαρκές ενδιαφέρον του ΟΛΠ για την περιοχή της Τούρλας για την εξόρυξη λατομικού υλικού από εκεί όσο και την αναγνωρισμένη από τον ίδιο δέσμευσή του για αποκατάσταση (κάποιες προβλέψεις για πληρωτέα τέλη που τελικά γράφτηκαν στο χιόνι της διαφοράς πολιτικής ισχύος μεταξύ ενός οργανισμού όπως ο ΟΛΠ και μιας κοινότητας όπως των Σεληνίων ή ενός μικρού δήμου όπως τον Αμπελακίων, θα μείνουν στην άκρη ως εκτός θέματος).
Ξεκινούμε με την αναγνώριση της υποχρέωσης αποκατάστασης του λατομείου. Από την αρχή της εκμίσθωσης του χώρου, ο ΟΛΠ ήταν πάντα υποχρεωμένος να αποδώσει μετά την μίσθωσή του τον χώρο στην κοινότητα σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τον νόμο (όπως δείχνει η σύμβαση του 1987 εδώ). Αυτή την υποχρέωση ο ΟΛΠ αποδέχεται σε κάθε περίπτωση όπως λόγου χάρη στην επιστολή της 01.06.2009 προς την νομαρχία Πειραιά (εδώ) όπως και σε σχετική επιστολή του προς τον δήμαρχο Αμπελακίων (εδώ). Ταυτόχρονα όμως δεν έχει σταματήσει να ενδιαφέρεται για το υλικό που μπορεί να λατομευθεί από την περιοχή, όπως φάνηκε πολύ καθαρά στην πρόταση ανάπλασης-αποκατάστασης που υπέβαλε το 2012, η οποία στην πραγματικότητα θα οδηγούσε στην επαναλειτουργία του λατομείου. Η μελέτη αποκατάστασης αυτής της πρότασης, η οποία εκπονήθηκε από το μελετητικό γραφείο «Ε.Λυμπερίου & Συνεργάτες Ο.Ε.» υπό την αιγίδα του καθηγητή του Ε.Μ.Π. κ.Μαρκάτου (εδώ), διαγιγνώσκοντας την ανάγκη ομαλοποίησης του χώρου προκειμένου να αποκατασταθεί και αναδασωθεί, προέβλεπε καθαρά λατομικές εργασίες (με χρήση εκρηκτικών κλπ.) οι οποίες θα παρήγαγαν 467.918μ³ υλικού το οποίο προβλεπόταν να μεταφερθεί με φορτηγά πλοία στο Ικόνιο για τα έργα του ΟΛΠ εκεί. Ωστόσο, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Αττικής τον Σεπτέμβριο του 2012, γνωμοδότησε με ένα αναλυτικότατο έγγραφο (εδώ) στο οποίο διαπίστωσε μια σειρά κρίσιμων προβλημάτων αλλά και παραλείψεων της μελέτης καλώντας σε επανυποβολή της όλης πρότασης με θεραπεία των ζητημάτων που εκτέθησαν. Ιδιαίτερη αναφορά, μάλιστα, υπήρξε σε προηγούμενη μελέτη του Πολυτεχνείου που εκρίνετο πληρέστερη και ιδιαίτερα περιβαλλοντικά αποτελεσματική.
Οι προσπάθειες του ΟΛΠ για επαναλειτουργία του λατομείου ήταν συνεχείς όπως φαίνεται σε μια σειρά σχετικών προσπαθειών του (π.χ. σε επιστολή του προς το ΥΠΟΙΚ εδώ). Ωστόσο, μετά από ελέγχους και αυτοψίες των αρμοδίων υπηρεσιών, η περιοχή του λατομείου της Τούρλας κηρύχθηκε αναδασωτέα στις 07.02.2013 (το ΦΕΚ εδώ), ακυρώνοντας τα όποια σχέδια ουσιαστικής επαναλειτουργίας υπήρξαν. Και οι κάτοικοι της πέριξ περιοχής, θεώρησαν ότι ο κίνδυνος αποσοβήθηκε.
Σχέδια(;)
Στο περιβόητο Master Plan του ΟΛΠ, που μετά βαΐων και κλάδων εγκρίθηκε το 2023 (το ΦΕΚ έγκρισης εδώ) και που ουσιαστικά υπερασπίζονται είτε μέχρις εσχάτων είτε με υποκριτικές διαμαρτυρίες όλοι οι προσκείμενο στην κυβερνητική παράταξη παράγοντες (και παραγοντίσκοι), υπάρχει βέβαια μια γενικόλογη αναφορά στο άρθρο 9 παράγραφος 2 που έχει ως εξής: «Προωθούνται και υλοποιούνται κατά προτεραιότητα έργα και υποδομές που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του λιμανιού (π.χ. SSE, έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου, έργα συντήρησης και αναβάθμισης, έργα πολιτισμού κ.λπ.)» . Επιπροσθέτως, τα προβλεπόμενα έργα πιστοποιούν μεγάλες ανάγκες του οργανισμού σε λατομικό υλικό (κατά πληροφορίες μας από ειδικούς του χώρου των κατασκευών, συνολικά ίσως να φτάσουν και τα 4 εκατομμύρια μ³). Τούτων λεχθέντων, η πρόταση δημάρχου & αντιδημάρχου, όσο «μαλακή» και μή δεσμευτική και να είναι, αφού πρόκειται, όπως είπε ο κ.Κόγιας, για πρόταση προς τον μελετητή ο οποίος θα κρίνει εάν είναι εφικτή, θέτει δικαιολογημένα τους κατοίκους, και πάλι σε συναγερμό (ιδιαίτερα οι αναφορές περί «προεργασιών» και προαπαιτούμενων όπως είδαμε πιο πάνω). Είναι φανερό ότι η πιθανότητα να έχει υπάρξει κάποια κρούση από την πλευρά του ΟΛΠ είναι μεγάλη.
Προς επίρρωση δε αυτών των υποψιών, έρχονται οι πληροφορίες από κατοίκους της περιοχής για επισκέψεις στο ανενεργό λατομείο τόσο αγνώστων προσώπων (με περιγραφές για τα 4Χ4 οχήματά τους) όσο και κάποιων στελεχών του δήμου. Και κάποιοι κακεντρεχείς, μας θυμίζουν, τα «δώρα» του ΟΛΠ προς τον δήμο Σαλαμίνας για αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ. Ίσως γιατί «φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας».
Πόσο μάλλον όταν δεν είναι καν Δαναοί!
Υστερόγραφο: Μακάρι αυτές οι υποψίες να αποδειχθούν αδικαιολόγητες…
csisalamina.wordpress.com
