12 γραφήματα εξηγούν γιατί παχαίνουμε

Ο ρυθμός αύξησης της παχυσαρκίας έχει τριπλασιαστεί από το 1980 και έχει αυξηθεί ραγδαία ιδιαίτερα στα παιδιά, κάνοντας τους ειδικούς να χτυπούν καμπανάκι κινδύνου.

Αν και ο ακριβής λόγος που συμβαίνει αυτό δεν έχει ξεκαθαριστεί από τους επιστήμονες, ωστόσο οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στις αλλαγές του περιβάλλοντος καθώς τα γονίδιά μας δεν αλλάζουν τόσο γρήγορα. Παρακάτω παρουσιάζονται γραφήματα με ιστορικά στοιχεία και αποτελε΄σματα από σχετικές έρευνες που δείχνουν τους κυριότερους λόγους που παχαίνουμε, γιατί δηλαδή η παχυσαρκία έχει γίνει μάστιγα στις μέρες μας.

1. Τρώμε περισσότερο junk food από ποτέ

Σύμφωνα με τον Δρ. Stephan Guyenet, οι άνθρωποι καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες από ποτέ αλλά η αύξηση στην πρόσληψη θερμίδων προέρχεται από επεξεργασμένα τρόφιμα. Στο παραπάνω γράφημα, βλέπουμε πως ο πληθυσμός της Αμερικής άλλαξε τις διατροφικές του συνήθειες τα τελευταία 120-130 χρόνια.

Στις αρχές του 20ου αιώνα τρώγαμε πιο απλά, σπιτικά φαγητά. Γύρω στο 2009 σχεδόν τα μισά από αυτά που έτρωγαν οι άνθρωποι ήταν από ταχυφαγεία και γενικά όχι μαγειρεμένα σπιτικά φαγητά. Το εν λόγω γράφημα υποτιμά την πραγματική αλλαγή γιατί αυτό που τρώμε στα σπίτια μας είναι επίσης κατά ένα μεγάλο ποσοστό επεξεργασμένες τροφές.

2. Η κατανάλωση ζάχαρης έχει “χτυπήσει κόκκινο”

Η προσθήκη ζάχαρης είναι το χειρότερο συστατικό στη σύγχρονη διατροφή. Πολυάριθμες έρευνες δείχνουν ότι η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης έχει επιβλαβείς συνέπειες για τον μεταβολισμό, οδηγεί σε διαβήτη, αυξάνει το βάρος γύρω από την κοιλιά, εκτινάσσει τα τριγλυκερίδια και τα επίπεδα της χοληστερόλης.

Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες όπως αυτή των Johnson RJ, et al. -εξ ου και το εν λόγω γράφημα- όσοι καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα ζάχαρης βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2, καρδιοπάθειες ακόμα και καρκίνο.

Παράλληλα, η ζάχαρη παχαίνει γιατί δεν λαμβάνεται από τον εγκέφαλό μας με τον ίδιο τρόπο όπως άλλες θερμίδες και έτσι μπορούμε να καταναλώνουμε ολοένα και περισσότερο. Επίσης, έχει δυσμενείς συνέπειες για τις ορμόνες που σχετίζονται με τη παχυσαρκία. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που τρώνε πολύ ζάχαρη έχουν υψηλό κίνδυνο να πάρουν μελλοντικά κιλά και να γίνουν παχύσαρκοι.

3. Δεν ξεφορτωνόμαστε όλα τα κιλά των εορτών

Οι περισσότεροι από εμάς δεν παίρνουμε κιλά εν μία νυκτί. Παχαίνουμε αργά και σταθερά με τη πάροδο των ετών. Ωστόσο, ο ρυθμός είναι άνισος και διαφέρει τη περίοδο των εορτών καθώς λυγίζουμε και τρώμε πολύ.

Μάλιστα, σύμφωνα με τον Δρ. Stephan Guyenet, το πρόβλημα είναι πως μερικές φορές δεν χάνουμε τα κιλά που πήραμε στις γιορτές. Μπορεί να πήραμε για παράδειγμα 2 κιλά αλλά να χάσουμε μόνο το 1 όταν περάσουν οι γιορτές, οδηγώντας σε μια αργή και σταθερή αύξηση του σωματικού βάρους με τη πάροδο του χρόνου.

Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό αύξησης του σωματικού βάρους στη ζωή ενός ατόμου μπορεί να εξηγηθεί μόνο από τις 6 εβδομάδες των εορτών!

4. Πότε ξεκίνησε η “επιδημία” παχυσαρκίας

Τον 20ο αιώνα στις ΗΠΑ εμφανίστηκε μια “επιδημία” καρδιακών παθήσεων και πολλοί επιστήμονες την απέδιδαν στα κορεσμένα λίπη που κατανάλωνε ο κόσμος. Έτσι, γεννήθηκε η διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά η οποία είχε σκοπό να περιορίσει την κατανάλωση κορεσμένων λιπών. Παραδόξως, η “επιδημία” της παχυσαρκίας άρχισε την ίδια χρονική στιγμή που βγήκαν οι κατευθυντήριες για μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά! Φυσικά αυτό δεν αποδεικνύει επί της ουσίας κάτι, καθώς το γεγονός ότι υπάρχει συσχετισμός δεν σημαίνει ότι υπάρχει και αιτιώδης συνάφεια.

Ωστόσο, μπορεί να έχει συμβάλλει αρνητικά στη διατροφή του πληθυσμού αυτή η έμφαση στο κορεσμένο λίπος σε συνδυασμό με τις οδηγίες για καλή διατροφή. Μελέτες έχουν δείξει άλλωστε ότι η διατροφή με χαμηλά λιπαρά δε σε κάνουν να χάσεις βάρος και δεν σε προστατεύουν από την καρδιακή νόσο ή τον καρκίνο.

5. Το φαγητό είναι πιο φτηνό από ποτέ

Ένας σημαντικός παράγοντας που εξηγεί την αυξημένη κατανάλωση είναι πως το φαγητό είναι πιο φτηνό σε σχέση με παλαιότερα.

Όπως δείχνει και το παραπάνω γράφημα, οι τιμές των τροφίμων έχουν μειωθεί από το 25% του διαθέσιμου εισοδήματος στο 10% του διαθέσιμου εισοδήματος τα τελευταία 80 χρόνια. Αν και αυτό μοιάζει καλό, πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι το καλό, υγιεινό φαγητό δεν είναι φτηνό, οι επεξεργασμένες τροφές είναι φτηνές.

Στην πραγματικότητα το ποιοτικό φαγητό κοστίζει και πολλοί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για αυτό. Σε πολλές φτωχικές γειτονιές, υπάρχει οικονομική δυνατότητα μόνο για πρόχειρο φαγητό- junk food . Πως είναι λοιπόν δυνατόν αυτοί οι άνθρωποι να έχουν μια ευκαιρία ώστε να μην γίνουν παχύσαρκοι όταν μπορούν μόνο να αγοράσουν junk food, επεξεργασμένα δημητριακά και πρόσθετα λίπη;

6. Πίνουμε μετά μανίας αναψυκτικά με γλυκαντικά και φρουτοχυμούς

Ο εγκέφαλός μας είναι το μόνο όργανο το οποίο ρυθμίζει το ενεργειακό μας ισοζύγιο, διασφαλίζοντας ότι δεν θα λιμοκτονήσουμε αλλά και δεν θα συσσωρεύσουμε περίσσιο λίπος. Όμως ο εγκέφαλός μας δεν εγγράφει με τον ίδιο τρόπο τις γλυκαντικές θερμίδες σε υγρή μορφή όπως κάνει με τις στέρεες θερμίδες. Συνεπώς, αν καταναλώσουμε έναν ορισμένο αριθμό θερμίδων από ένα αναψυκτικό με γλυκαντικές ουσίες τότε το μυαλό μας δεν μπορεί να μας κάνει αυτομάτως να φάμε λιγότερες θερμίδες από κάτι άλλο.

Δυστυχώς, και οι φρουτοχυμοί έχουν την ίδια ακριβώς ποσότητα ζάχαρης με τα αναψυκτικά, ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι μια απλή ημερήσια κατανάλωση αναψυκτικού με γλυκαντικά αυξάνει κατά 60,1% τον κίνδυνο παχυσαρκίας στα παιδιά.

7. H ποικιλία στο junk food μας παχαίνει

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην υπερκατανάλωση τροφής είναι η ποικιλία των γευμάτων.

Το πιο πάνω γράφημα δείχνει μια μελέτη κατά την οποία οι επιστήμονες χώρισαν ποντίκια σε 3 γκρουπ: Στο πρώτο γκρουπ τα ποντίκια τρέφονταν με υγιεινές τροφές, στο δεύτερο με ένα μόνο είδος junk food και στον τρίτο με ποικίλες τροφές junk food.

Όπως παρατήρησαν, τα ποντίκια που έτρωγαν ένα είδος junk food πήραν περισσότερο βάρος από εκείνα που τρέφονταν υγιεινά, αλλά εκείνα που πάχυναν πάρα πολύ ήταν τα ποντίκια που τρέφονταν με πολλά είδη junk food. Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους. Όταν έχουμε πολλά και διάφορα είδη τροφών διαθέσιμα, έχουμε την τάση να τρώμε περισσότερο από όσο χρειάζεται ο οργανισμός μας για να ζήσει.

8. Η δουλειά (μας) καίει και όχι τις θερμίδες δυστυχώς

Αρκετοί είναι εκείνοι που ισχυρίζονται ότι η παχυσαρκία οφείλεται και στο γεγονός ότι έχει μειωθεί η σωματική μας άσκηση και πως καίμε λιγότερες θερμίδες.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι πως οι περισσότερες δουλειές πια δεν απαιτούν τόσο σωματική ενασχόληση. Τώρα έχουμε ένα σωρό μηχανήματα να κάνουν τις δουλειές για μας.

Σύμφωνα με το παραπάνω γράφημα, καίμε ημερησίως περίπου 100 θερμίδες λιγότερες στη δουλειά μας, κάτι το οποίο μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση του βάρος μας με την πάροδο του χρόνου.

9. Τρώμε περισσότερο φυτικά έλαια, κυρίως από επεξεργασμένα τρόφιμα

Τα λίπη που τρώμε έχουν αλλάξει δραματικά τα τελευταία 100 χρόνια. Στις αρχές του 20 αιώνα καταναλώναμε κυρίως φυσικά λίπη όπως βούτυρο και χοιρινό λίπος (λαρδί), τα οποία μετέπειτα τα αντικαταστήσαμε με τη μαργαρίνη και τα φυτικά έλαια.

Οι περισσότεροι από εμάς δεν τηγανίζουμε το φαγητό σε φυτικό λάδι αλλά το παίρνουμε από επεξεργασμένες τροφές. Προσθέτοντας λοιπόν, αυτά τα λάδια στις τροφές αυξάνουμε τη θερμιδική αξία συμβάλλοντας στην υπερκατανάλωση.

10. Ο κοινωνικός περίγυρος… παχαίνει

Το κοινωνικό μας περιβάλλον είναι άλλος ένας παράγοντας που μας… παχαίνει. Για παράδειγμα, ήξερες ότι το να τρως μαζί με άλλους μπορεί να αυξήσει δραματικά τον αριθμό των θερμίδων που καταναλώνεις; Και όμως! Σύμφωνα με σχετική μελέτη, το να γευματίζεις με μια ομάδα ατόμων μπορεί να αυξήσει την πρόσληψη θερμίδων κατά 72% ή πιο απλά να πάρεις 310 θερμίδες σε ένα γεύμα!

Παράλληλα, άλλες μελέτες έχουν δείξει πως τείνουμε να τρώμε περισσότερο τα σαββατοκύριακα.

11. Η αϋπνία μας ανοίγει την όρεξη

Ο ύπνος συχνά παραβλέπεται όταν έχουμε να κάνουμε με την αύξηση του βάρους και τη παχυσαρκία. Είναι ευρέως γνωστό ότι η έλλειψη ύπνου έχει αρνητικές επιπτώσεις σε πολλές ορμόνες που σχετίζονται με την αύξηση βάρους και μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αίσθηση πείνας.

Τις τελευταίες δεκαετίες, η μέση διάρκεια ύπνου έχει μειωθεί κατά 1-2 ώρες τη νύχτα. Σίγουρα οι λόγοι ποικίλουν αλλά σε αυτό έχει συμβάλλει κατά ένα μεγάλο ποσοστό το αυξημένο τεχνητό φως και οι ηλεκτρονικές συσκευές όπως τα κινητά τηλέφωνα. Σχεδόν οι περισσότεροι από εμάς πέφτουμε για ύπνο αγκαλιά με το κινητό και χαζεύουμε με τις ώρες στα κοινωνικά δίκτυα, ξαγρυπνώντας εν τέλει αντί να νυστάξουμε.

Η έλλειψη ύπνου είναι ένας ισχυρός παράγοντας παχυσαρκίας, στα παιδιά μάλιστα ο κίνδυνος εμφάνισης είναι 89% ενώ στους ενήλικες 55%.

12. Θερμίδες, θερμίδες και πάλι θερμίδες

Μπορεί να διαφωνούμε για το τι εν τέλει μας παχαίνει και οδηγεί πολλούς από εμάς στην παχυσαρκία, ωστόσο ένας παράγοντας είναι αδιαμφισβήτητος ότι η κατανάλωση θερμίδων έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες.

Σύμφωνα με έρευνες, αυτή η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων είναι κάτι παραπάνω από επαρκής για να εξηγήσει την αύξηση της παχυσαρκίας. Η αυξημένη αυτή πρόσληψη θερμίδων οφείλεται στο γεγονός ότι έχει αλλάξει το περιβάλλον μας, υποκινείται δηλαδή από τη βιολογία.

Αυτές οι αλλαγές στο περιβάλλον, έχουν στην ουσία δημιουργήσει δυσλειτουργίες στο βιολογικό μας σύστημα το οποίο υποτίθεται πως θα πρέπει να μας προστατεύει από το να παχαίνουμε.

Συνεπώς δεν είναι έλλειψη της θέλησής μας να αδυνατίσουμε όπως πολλοί νομίζουν, απλά το βιολογικό μας σύστημα έχει τρελαθεί με όσα συμβαίνουν γύρω του. Το να χάσεις λοιπόν κιλά, δεν είναι απλή υπόθεση!

antikleidi.com