Οικογένεια και συγκρούσεις

Η οικογένεια είναι ένας θεσμός, ο οποίος καθορίζει τη ζωή των ανθρώπων, διαμορφώνει τον χαρακτήρα, το ήθος αλλά και τις υπόλοιπες διαπροσωπικές μας σχέσεις. Στη συστηματική ψυχολογία, γίνεται παρέμβαση στο άτομο με βασικό άξονα τις σχέσεις που έχει με την οικογένεια του, καθώς θεωρείται ένα μέρος του συνόλου. Εξετάζεται το άτομο μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον με σκοπό να αναγνωριστούν οι σχέσεις που έχουν διαμορφωθεί στο πλαίσιο της οικογένειας, η δυναμική τους καθώς και οι συνέπειες που φέρουν αυτές σε κάποια χαρακτηριστικά που παρατηρούμε στο άτομο. Η ξεχωριστή μας προσωπικότητα ,τα βιώματα μας όπως και η στάση που διατηρούμε στη καθημερινότητα μας είναι απόρροια των οικογενειακών μας δεσμών. Ο δεσμός με την οικογένεια επιφέρει τόσο θετικές όσο και αρνητικές συνέπειες στα μέλη της. Ανάλογα με τη δυναμική της κάθε οικογένειας διαμορφώνονται και διαφορετικοί χαρακτήρες.

Πολλές φορές ρόλο διαδραματίζει και η ιδιοσυγκρασία κάθε παιδιού, όπως βλέπουμε και σε μελέτες αδερφών, όπου το ένα παιδί διαφέρει από το άλλο παρόλο που μεγαλώνουν κάτω από την ίδια στέγη με κοινά ερεθίσματα. Η ισορροπία μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας είναι ένα βασικό συστατικό θα έλεγε κανείς που βοηθάει τόσο το σύνολο όσο και το κάθε άτομο ξεχωριστά. Η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την ελευθερία λόγου και έκφρασης καλλιεργεί μια ατμόσφαιρα ευνοϊκή ώστε να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Δυστυχώς δεν είναι λίγες οι φορές που οι συνθήκες διαβίωσης μέσα σε μια οικογένεια είναι δυσμενείς, με αποτέλεσμα να μιλάμε για συγκρούσεις. Σε ένα συγκρουσιακό περιβάλλον, όπου υπάρχει επανάληψη καταστάσεων σύγκρουσης και έντασης δεν είναι εύκολο κανείς να μείνει αλώβητος. Κάτω από συνθήκες πίεσης και άγχους αλλά και διαρκούς διαμάχης ένας άνθρωπος διαμορφώνει πολλές φορές μηχανισμούς άμυνας μη παραγωγικούς.

Η απώθηση των συναισθημάτων, η άρνηση και η συγκάλυψη των επιθυμιών αλλά και των παραπόνων οδηγούν το άτομο στην απομόνωση. Η απομόνωση είναι μια έννοια αντιφατική με τη συστημική μορφή της οικογένειας. Έτσι βλέπουμε πως διαταράσσεται η δυναμική της και δημιουργούνται προβληματισμοί και ζητήματα που επηρεάζουν κάθε μέλος της ξεχωριστά. Οι έντονες αντιπαραθέσεις, η μη ελευθερία έκφρασης και η επαναλαμβανόμενη σύγκρουση προκαλούν συμπτώματα άγχους , ψυχοσωματικά καθώς και ψυχικές ανισορροπίες. Θεωρείτε άραγε υπερβολή το να σχετίζουμε τις ψυχικές διαταραχές με τη σύγκρουση στο οικογενειακό περιβάλλον;

Πολλοί θα συμφωνήσουν πως η ψυχική μας υγεία συνδέεται άρρηκτα με τον οικογενειακό μας κύκλο. Είναι το πρώτο σύστημα στο οποίο εμπλεκόμαστε ως κοινωνικά όντα. Οι συναισθηματικές μας ικανότητες, οι κοινωνικές μας δεξιότητες αλλά και ο τρόπος επικοινωνίας μας ξεκινά με αφετηρία την οικογένεια μας. Ο δεσμός με τη μητέρα καθορίζει πολλές φορές από βρεφική ηλικία στοιχεία του χαρακτήρα μας. Πως είναι δυνατόν λοιπόν να μην εμπλέκεται η οικογενειακή μας κατάσταση με τον ψυχικό μας κόσμο; Φυσικά και ο κάθε άνθρωπος διαμορφώνει τη δική του δυναμική, τη δική του ολοκληρωμένη προσωπικότητα και αποφασίζει και δρα ανεξάρτητα. Η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου τον καθιστά ικανό να κάνει επιλογές και να ελέγχει τα συναισθήματα του.

Όμως είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μην παραβλέπουμε τον παράγοντα της οικογένειας. Να δίνεται η απαραίτητη δηλαδή σημασία σε αυτόν τον δεσμό, στις αλληλεπιδράσεις και τα συναισθήματα που απορρέουν από αυτές. Οι συγκρούσεις και η καταπίεση μπορεί να αποτελέσουν την αιτία για επιβλαβείς συμπεριφορές τόσο για το άτομο όσο και για τις μετέπειτα διαπροσωπικές του σχέσεις. Για αυτό είναι υψίστης σημασίας όταν υπάρχουν σημάδια που μαρτυρούν ότι κάτι δεν πάει καλά μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας, τα μέλη της να μιλούν και να ζητούν βοήθεια τόσο από ένα πρόσωπο εμπιστοσύνης όσο και από έναν ειδικό που θα μπορέσει να τους κατευθύνει.

csii.gr