Αμφιλεγόμενος ο Δείκτης Αποτελεσματικότητας Δήμων που δημοσιεύθηκε

Τους κινδύνους στρεβλής εικόνας και αποτύπωσης των δήμων αναδεικνύει ο Δείκτης Αποτελεσματικότητας Δήμων που δημοσίευσαν από κοινού το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών και το Κέντρο Διεθνούς & Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας & Διακυβέρνησης (ΚεΔΕΠΟΔ) του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και ο οποίος αξιολογεί όλες τις δημοτικές αρχές της χώρας βάσει των επιδόσεών τους στα πεδία που αποτελούν τις βασικές τους αρμοδιότητες.

Όπως αναφέρεται στην συνοδευτική έκθεση σκοπός του Δείκτη είναι να εντοπίσει τις βέλτιστες πρακτικές και να αναδείξει τα θετικά παραδείγματα των δημοτικών αρχών που έχουν καταφέρει να αξιοποιούν αποτελεσματικά τους διαθέσιμους σ’ αυτές πόρους. Ο Δείκτης έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να περιλαμβάνει όλα τα βασικά στοιχεία αξιολόγησης των Δήμων της χώρας με βασικό στόχο να λειτουργήσει ως αφορμή άμιλλας μεταξύ των δήμων, αποτελώντας ένα χρήσιμο εργαλείο αξιολόγησης των δημοτικών αρχών για τους πολίτες.

Οι δείκτης που δημοσιεύθηκαν όπως αναφέρεται προϊδεάζει και για την δημιουργία του διαδικτυακού κόμβου παρακολούθησης των επιδόσεων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο Υπουργείο Εσωτερικών όπως προβλέπει ο νέος νόμος 5056/2023.

Όμως όταν κάποιος γνωρίζει τους δήμους από κοντά, καταλαβαίνει ότι οι δείκτες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Μπορεί π.χ. κάποιος δήμος να έχει κάνει ΣΒΑΚ στα χαρτιά, αλλά να πρόκειται όπως στις περισσότερες περιπτώσεις περί μιας κυκλοφοριακής μελέτης που δεν έχει καμία σχέση με ανθρωποκεντρική μετακίνηση. Μπορεί να διαθέτει Επιχειρησιακό Σχέδιο αλλά αυτό να μην τηρεί καμιά από τις προδιαγραφές προτύπου και απλά να εξαντλεί τις υποχρεώσεις του νόμου. Μπορεί να φαίνεται ότι στην ιστοσελίδα του διαθέτει πρόσβαση των πολιτών σε διαδικασίες διαφάνειας και λογοδοσίας, αλλά εκεί να αναρτώνται ελάχιστες από τις λειτουργίες του δήμου. Και πολλά άλλα τέτοια παραδείγματα.
Επίσης δεν διευκρινίζεται αν οι μεγάλες δαπάνες ανά κάτοικο είναι θετικό ή αρνητικό. Και βέβαια δεν αποτελουν συγκρίσιμο στοιχείο τα δημοτικά τέλη ανά κάτοικο, αν δεν ληφθεί υπόψη η έκταση του δήμου, η πυκνότητα του πληθυσμού και η πυκνότητα επαγγελματικών χρήσεων.
Εντύπωση προκαλεί και η απουσία του δείκτη σχολικών υποδομών που είναι μία από τις πρώτες προτεραιότητες μέριμνας μιας δημοτικής αρχής.

Από την επιμέρους βαθμολογία που δημοσιεύεται για τους δήμους, όποιος γνωρίζει λεπτομέρειες συμπεραίνει εύκολα ότι συγκριτικά ο δείκτης προκαλεί στρεβλή εικόνα και αυτό παραπέμπει και στους κινδύνους του νόμου 5056/2023.

Ο Δείκτης βασίζεται στον Πιλοτικό Δείκτη Αποτελεσματικότητας των Δήμων που δημοσίευσε το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών το 2019 και συντάχθηκε βάσει του αντίστοιχου λιθουανικού Δείκτη Αποτελεσματικότητας των Δήμων (Lithuanian Municipal Performance Index), ο οποίος δημοσιεύεται σε ετήσια βάση από το Lithuanian Free Market Institute και άλλων σχετικών δεικτών που συναντώνται στη διεθνή έρευνα. Ο Δείκτης Αποτελεσματικότητας των Δήμων ανήκει στην κατηγορία των σύνθετων δεικτών (composite indicators), όπου μία βασική έννοια προσεγγίζεται μεθοδολογικά μέσα από βασικά επιμέρους πεδία που την απαρτίζουν.
Τέλος, ο Δείκτης ευθυγραμμίζεται πλήρως με το πλαίσιο του ν. 5056/2023, στον οποίο, μεταξύ άλλων, προβλέπεται η θέσπιση δημόσιων δεικτών ποιότητας και απόδοσης των Ο.Τ.Α. και βραβείων για τις βέλτιστες επιδόσεις τους, με σκοπό τη χάραξη, την παρακολούθηση και την υλοποίηση αποτελεσματικών και στοχευμένων πολιτικών της τοπικής αυτοδιοίκησης (Μέρος Δ).

Σύμφωνα με τα βασικά πορίσματα της μελέτης

Οι δήμοι που συγκαταλέγονται στο 10% με την καλύτερη συνολική επίδοση ανά κατηγορία είναι οι εξής:
Δήμοι Μητροπολιτικών Κέντρων: Δήμος Μοσχάτου-Ταύρου, Δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη, Δήμος Ηρακλείου Αττικής, και Δήμος Χαϊδαρίου.
Μεγάλοι Ηπειρωτικοί Δήμοι: Δήμος Ηρακλείου Κρήτης, Δήμος Θέρμης, Δήμος Μαραθώνος, Δήμος Αλμωπίας, Δήμος Τρικκαίων, Δήμος Ελασσόνας, Δήμος Φλώρινας, Δήμος Βόλου, και Δήμος Χανίων.
Μεσαίοι Ηπειρωτικοί Δήμοι: Δήμος Ραφήνας-Πικερμίου, Δήμος Καμένων Βούρλων, Δήμος Ιστιαίας-Αιδηψού, Δήμος Πάργας, Δήμος Φαρσάλων, Δήμος Φαιστού, Δήμος Πυλής, Δήμος Μουζακίου, και Δήμος Μονεμβασίας.
Μικροί Ηπειρωτικοί Και Μικροί Ορεινοί Δήμοι: Δήμος Ανωγείων, Δήμος Βελβεντού, και Δήμος Αγίου Βασιλείου.
Μεγάλοι Και Μεσαίοι Νησιωτικοί Δήμοι: Δήμος Μυκόνου, και Δήμος Σαλαμίνας.
Μικροί Νησιωτικοί Δήμοι: Δήμος Ύδρας, Δήμος Σκύρου, και Δήμος Οινουσσών.

Ορθώς αναφέρεται στις παρατηρήσεις της έκθεσης ότι υπάρχει μεγάλη αδυναμία των δήμων στη μέτρηση και τήρηση δεδομένων.

Οι Δήμοι Μητροπολιτικών Κέντρων συγκεντρώνουν την υψηλότερη μέση βαθμολογία, με επίδοση με 36,5 στα 100, και ακολουθούν οι Μεγάλοι Ηπειρωτικοί Δήμοι με βαθμολογία 32,8, οι Μεσαίοι Ηπειρωτικοί Δήμοι με βαθμολογία 25,9, οι Μεγάλοι και Μεσαίοι Νησιωτικοί Δήμοι με βαθμολογία 24,3, οι Μικροί Ηπειρωτικοί και Μικροί Ορεινοί Δήμοι με βαθμολογία 20,6, ενώ τη μικρότερη βαθμολογία σημειώνουν οι Μικροί Νησιωτικοί Δήμοι με 18,3.

myota.gr