Η άγνωστη Σπιναλόγκα στον Αργοσαρωνικό κρύβει μια ξεχωριστή ιστορία

του Michael Miller

Μια εναέρια περιήγηση στο νησί-καραντίνα για χολέρα και πανώλη δίπλα στη Σαλαμίνα

Η Σπιναλόγκα, η μικρή βραχονησίδα της Κρήτης, έχει το δικό της ανεξίτηλο στίγμα στην ιστορία ως το νησί των λεπρών. Άνθρωποι από την Κρήτη, αλλά και από άλλα μέρη της Ελλάδας που έπασχαν από λέπρα, στέλνονταν στο μικρό νησάκι απέναντι από το χωριό Πλάκα, ζώντας τη δική τους απομόνωση και εξορία, υποφέροντας από τα συμπτώματα της λέπρας που τους προκάλεσαν φοβερές παραμορφώσεις στα άκρα και το πρόσωπο.

«Σπιναλόγκα της Αττικής»: Η ιστορία του νησιού Άγιος Γεώργιος δίπλα στη Σαλαμίνα

Κι όμως λίγοι γνωρίζουμε ότι μια αντίστοιχη περίπτωση με αυτή της Σπιναλόγκας στην Κρήτη είναι ο Άγιος Γεώργιος στη Σαλαμίνα. Αλιεύσαμε στο διαδίκτυο το υπέροχο video drone του Michael Miller που καταγράφει την ιστορία του Αγίου Γεωργίου που αποτέλεσε για δεκαετίες «λοιμοκαθαρτήριο» δηλαδή χώρο καραντίνας για ασθενείς με χολέρα, πανώλη και άλλες σοβαρές ασθένειες – ή και για υπόπτους να έχουν κολλήσει κάποια από τις ασθένειες αυτές. Στα πλάνα του video αποτυπώνεται η δομή του οικισμού σε ένα ταξίδι στο χρόνο και στην απόκοσμη ιστορία του μέρους. 

Από τον Δεκέμβριο του 1918 μέχρι τον Απρίλιο του 1919, με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε εκ περιτροπής περιορισμός περίπου 6.500 ανδρών που είχαν αιχμαλωτιστεί από Γερμανούς και είχαν μεταφερθεί στο Γκόρλιτς της Γερμανίας. Το πρώτο προσφυγικό κύμα ήρθε το 1919 και οι συνθήκες μετακίνησης των κατατρεγμένων ήταν απάνθρωπες και άθλιες.

Ενώ το 1924 δέχτηκε στο μικρό αυτό νησί περισσότερους από 100.000 πρόσφυγες από την Μικρά Ασία για κάθαρση. Οι μαζικές μετακινήσεις των ελληνικών πληθυσμών ξεκίνησαν πρώτα από τις περιοχές του Πόντου και του Καυκάσου. Το τελευταίο κρούσμα χολέρας αναφέρεται το φθινόπωρο του 1947 από πλοίο με 620 επιβάτες και 42 ατόμων που έφτασαν αεροπορικώς από την Αίγυπτο όπου είχε ξεσπάσει επιδημία χολέρας. Ενώ το 1947 – 1960 το νησί παραχωρήθηκε στο παράρτημα του Δημόσιου Ψυχιατρείου από όπου και απέκτησε τον όνομα «Το νησί των τρελών».