Α. Κουμούση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Είναι απόλυτα τεκμηριωμένο», για τη μοναδική εν ζωή προσωπογραφία του Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου

«Είναι απόλυτα τεκμηριωμένο, σε συνδυασμό με ιστορικές πηγές και τεχνοτροπικά κριτήρια γιατί το στρώμα αυτό χρονολογείται στα μέσα του 15ου αιώνα», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αρχαιολόγος Δρ. Αναστασία Κουμούση, διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας για την προσωπογραφία του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου, που αποκαλύφθηκε στο Καθολικό της Παλαιάς Μονής Ταξιαρχών Αιγιαλείας, μόλις 15 χλμ από το Αίγιο.

«Είναι η μοναδική εν ζωή προσωπογραφία του. Πορτραίτα του υπάρχουν, αλλά μετά από 2 – 3 αιώνες», τόνισε η βυζαντινολόγος που εντόπισε την προσωπογραφία στο δεύτερο στρώμα τοιχογράφησης στο Καθολικό της Παλαιάς Μονής Ταξιαρχών Αιγιαλείας.

Σημειώνεται ότι σημερινή ανακοίνωση του ΥΠΠΟ πληροφορούσε για το εύρημα στο Καθολικό της μονής, όπου διατηρούνται δυο στρώματα τοιχογραφιών, υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας, των ύστερων βυζαντινών χρόνων, που αντανακλούν τις αισθητικές τάσεις της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με το ΥΠΠΟ, στην τοιχογραφία απεικονίζεται η μορφή ενός ώριμου άνδρα που φέρει αυτοκρατορικά ‘διάσημα’ (πολυτελή λώρο πάνω από τον ανοιχτόχρωμο σάκκο, διάλιθο στέμμα) και κρατά σταυροφόρο σκήπτρο. Ο χρυσοκέντητος πορφυρός του μανδύας διακοσμείται με μετάλλια, στα οποία εγγράφονται δικέφαλοι αετοί με στέμμα ανάμεσα στις κεφαλές τους, διακριτικό των μελών της οικογένειας των Παλαιολόγων. Η παρουσία των δικέφαλων αετών στο ένδυμα της μορφής, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα insignia, αποτελούσαν ένα εικονογραφημένο μήνυμα που επέτρεπε στον θεατή να ταυτοποιήσει αδιαμφισβήτητα τον άντρα με αυτοκράτορα.

Ο αυτοκράτορας που απεικονίζεται είναι ιστορικό πρόσωπο και ταυτίζεται με τον Κωνσταντίνο ΙΑ΄ Παλαιολόγο, αδελφό των χορηγών της ανακαίνισης της Μονής, των δεσποτών Δημήτριο και Θωμά. Είναι η τελευταία χρονολογικά σωζόμενη προσωπογραφία αυτοκράτορα στη βυζαντινή μνημειακή ζωγραφική και το μοναδικό πορτρέτο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, σύγχρονο με τη σύντομη βασιλεία του (6 Ιανουαρίου 1449-29 Μαΐου 1453).

Ελένη Μάρκου -ΑΠΕ ΜΠΕ