Τα αναβολικά στεροειδή (ΑΣ) αποτελούν μια μάστιγα της εποχής μας, καθώς και των προηγούμενων δεκαετιών, αρκετά διαδεδομένη στους χώρους των γυμναστηρίων, αλλά και στον χώρο του επαγγελματικού αθλητισμού. Ο σωστός ορισμός είναι αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή(ΑΑΣ), αναβολικά καθώς συσχετίζονται με την μυϊκή ανάπτυξη και ανδρογόνα λόγω των ανδρικών χαρακτηριστικών τα οποία προσδίδουν (ΝΙDA, 2018).
Σύμφωνα με τους Τσιτσιλώνη και Περρέα (2009), πρόκειται «για συνθετικά παράγωγα της τεστοστερόνης», η απερίσκεπτη χρήση των οποίων μπορεί να οδηγήσει σε επιβλαβείς καταστάσεις για την υγεία των χρηστών, καθώς η πλειονότητα δεν γνωρίζει για τις αρνητικές επιδράσεις τις οποίες έχουν.
Πρόκειται για χημικές τροποποιήσεις του πρόδρομου μορίου της τεστοστερόνης και ανάλογα τον τύπο οι τρόποι χορήγησης που αναφέρονται είναι δια του στόματος, παρεντερικά και ενδομυϊκά. Παρακάτω παρουσιάζονται τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα στεροειδή.
(Πίνακας (φωτό) από Τσιτσιλώνη και Περρέα, 2009)
Σήμερα υπολογίζεται ότι περισσότεροι από τρία εκατομμύρια Αμερικάνοι αποτελούν χρήστες ΑΑΣ, ανάμεσα τους αθλητές χαμηλού αγωνιστικού επιπέδου, ακόμη και μη αθλητές ή χρήστες για καθαρά αισθητικούς λόγους. Είναι ,επίσης, σημαντικό να αναφέρουμε ότι έχουν βρεθεί σε συμπληρώματα διατροφής, τα οποία διαφημίζονται χωρίς ΑΑΣ (Souza and Hallak, 2010). Ορισμένες ουσίες απ’ τις οποίες αναφερόμαστε, μπορούν να συνταγογραφηθούν από Ιατρούς για τη θεραπεία ορμονικών διαταραχών, όπως καθυστερημένη εφηβεία, ακόμη και παθήσεις οι οποίες προκαλούν σαρκοπενία (μείωση μυϊκής μάζας), όπως καρκίνος και AIDS (ΝΙDA, 2018).Σύμφωνα με το εθνικό ινστιτούτο για την κατάχρηση ουσιών (National Institute for Drug Abuse-NIDA), οι δοσολογίες που χρησιμοποιούνται είναι 10-100 φορές περισσότερες από αυτές που συνταγογραφούνται.
Τα συνηθισμένα πρωτόκολλα χρήσης σύμφωνα με τοNIDA είναι :
Cycling – Κύκλος: λήψη πολλαπλών δόσεων για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, παύση και επανεκκίνηση της διαδικασίας,
Stacking: Συνδυασμός δύο ή περισσότερων στεροειδών και μίξη λήψης ενέσιμων και δια του στόματος,
Pyramiding (Πυραμίδα): αργή αύξηση της δόσης ή της συχνότητας λήψης, κορύφωση και σταδιακή μείωση,
Plateauing (Πλατό): εναλλαγή, επικάλυψη ή αντικατάσταση με άλλο στεροειδές για την αποφυγή ανεκτικότητας.
Οι παρενέργειες των ΑΑΣ στην υγεία είναι αρκετές και σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει άγνοια από τους χρήστες, γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις. Αρχικά, η κατάχρηση αναβολικών μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές ψυχικές καταστάσεις όπως παρανοϊκή (ακραία και χωρίς λόγο) ζήλια, ακραία ευερεθιστικότητα και επιθετικότητα, αυταπάτη, εξασθενημένη κριτική ικανότητα, μανία κλπ.
Πέραν των ψυχικών διαταραχών, αρκετά σημαντικές είναι και οι σωματικές αλλαγές. Χαρακτηριστικό της χρήσης ΑΑΣ είναι η έντονη ακμή, καθώς επίσης και το φούσκωμα-πρήξιμο στα άκρα. Μακροχρόνιες επιδράσεις οι οποίες μπορεί να προκύψουν είναι βλάβες στα νεφρά ή ανεπάρκεια, βλάβες στο συκώτι και όγκοι, υπερτροφία του καρδιακού μυός, υπέρταση, αύξηση χοληστερίνης, αυξημένος κίνδυνος για έμφραγμα, καρδιακή προσβολή ακόμη και σε νεαρά άτομα, καθώς και αυξημένη πιθανότητα θρομβώσεων.
Επίσης, ορισμένες επιδράσεις είναι σχετιζόμενες με το φύλλο και συγκεκριμένα στους άνδρες παρατηρείται, ατροφία στους όρχεις, μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων, αλωπεκία, γυναικομαστία, αυξημένη πιθανότητα για καρκίνο του προστάτη. Στις γυναίκες αναφέρεται αυξημένη τριχοφυΐα, μείωση του στήθους, αλωπεκία, αλλαγές ή ακόμη και διακοπή της εμμήνου ρύσεως, υπερτροφία της κλειτορίδας, βαθύτερη φωνή. Ακόμη, σε έφηβους ενδέχεται να υπάρχει διακοπή της ανάπτυξης, λόγω του ότι τα υψηλά επίπεδα στεροειδών δίνουν σήμα στο σώμα να διακόψει την ανάπτυξη των οστών. Τέλος, κατά την διακοπή χρήσης ΑΑΣ μπορεί να παρουσιαστούν, κόπωση, απώλεια όρεξης, ανησυχία, προβλήματα ύπνου και μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, συμπτώματα τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε εθισμό στη χρήση στεροειδών (NIDA, 2018).
Η απεξάρτηση από τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή μπορεί να συνδυάζει ψυχοθεραπείες και φαρμακευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αναφερθεί συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών για τη καταπολέμηση της κατάθλιψης και παυσίπονων για τους πόνους στους μυς, στα οστά και το κεφάλι.
Συμπερασματικά, η χρήση ΑΑΣ θα πρέπει να γίνεται μόνο για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων παθήσεων και πάντα υπό την επίβλεψη ιατρού, καθώς οι παρενέργειες ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά την υγεία του ατόμου. Η ενημέρωση του κόσμου γύρω από το συγκεκριμένο θέμα και ειδικά νεαρότερων ατόμων, τα οποία αποτελούν δυνητικούς χρήστες αποτελεί το σημαντικότερο μέτρο πρόληψης.
Βιβλιογραφία
- De Souza, G. L., & Hallak, J. (2011). Anabolic steroids and male infertility: a comprehensive review. BJU international, 108(11), 1860-1865.
- National Institute on Drug Abuse(2018) Anabolic Steroids. Drugfacts, www.drugabuse.com
- Τσιτσιλώνης Σ., & Περρέα Δ. (2009).Αναβολικά στεροειδή Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 26(5):601-610 .
