Θαλάσσιος καθαρισμός επαναφέρει την παρθένα ομορφιά ελληνικού νησιού με την απομάκρυνση 76 τόνων απορριμμάτων

Aπό κατεστραμένο τοπίο σε παράδεισο: Θαλάσσιος καθαρισμός μεγάλης κλίμακας επαναφέρει την παρθένα ομορφιά ελληνικού νησιού με την απομάκρυνση 76 τόνων απορριμμάτων

• Η σύγχρονη Οδύσσεια οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου επιτυχία για την περιβαλλοντική οργάνωση Healthy Seas και των συνεργαζόμενων φορέων.

• Περιβαλλοντικές ομάδες καθάρισαν εγκαταλελειμμένο ιχθυοτροφείο που αποτελούσε περιβαλλοντική καταστροφή για την Ιθάκη από το 2012.

• Τα απορρίμματα θα ανακυκλωθούν σε νέα προϊόντα.

Σε μόλις πάνω από μια εβδομάδα, ομάδα 45 ατόμων, οι περισσότεροι εθελοντές, συμπεριλαμβανομένων 20 δυτών, πραγματοποίησαν έναν ιστορικό καθαρισμό αφαιρώντας 76 τόνους απορριμμάτων από τη θάλασσα και 4 παραλίες στα νοτιοδυτικά της Ιθάκης.

Όταν ο Γιώργος Λίλας, ευαισθητοποιημένος κάτοικος της Ιθάκης, δημοσίευσε φωτογραφίες εγκαταλελειμμένου ιχθυοτροφείου που συντελούσε στην περιβαλλοντική καταστροφή τμήματος του νησιού, η περιβαλλοντικές οργανώσεις Healthy Seas, Ghost Diving και Eναλεία, κινητοποίησαν όλες τις δυνάμεις τους, ενώνοντας εθελοντές, τοπικές αρχές και χορηγούς που ήθελαν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της περιοχής. Το έργο ξεκίνησε στις 8 Ιουνίου 2021, Παγκόσμια Ημέρα των Ωκεανών και διήρκησε έως τις 16 Ιουνίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό ήταν το μεγαλύτερο έργο στην ιστορία των παραπάνω οργανώσεων όσον αφορά στο θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο αλλά και την εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας.

Η χρεωκοπημένη από το 2012 εταιρεία, άφησε πίσω της κλωβούς ιχθυοκαλλιέργειας και άλλο εξοπλισμό που ρύπαιναν την περιοχή θέτοντας σε κίνδυνο την τοπική κοινωνία, τη θαλάσσια ζωή καθώς και τη θαλάσσια κυκλοφορία. Τον Σεπτέμβριο του 2020, ο κυκλώνας Ίανος, ήταν η αιτία να σκορπιστούν τόνοι βιομηχανικών υλικών από πλαστικούς σωλήνες, δίχτυα αλιείας, σχοινιά από νάιλον, τσιμεντόλιθοι, πλαστικές σημαδούρες, μεγάλα σκουριασμένα μεταλλικά κομμάτια και διάφορα άλλα είδη απορριμμάτων τα οποία κατέληξαν στην επιφάνεια της θάλασσας, τον πυθμένα και τις ακτές.

«Χάρη στις ηρωικές προσπάθειες της ομάδας και την υποστήριξη των συνεργατών μας, καταφέραμε να πετύχουμε το ακατόρθωτο, αφαιρώντας το εγκαταλελειμμένο ιχθυοτροφείο κομμάτι-κομμάτι σε μόλις 8 ημέρες», λέει η Βερόνικα Μίκος, διευθύντρια  της Healthy Seas.

«Η τοπική κοινωνία περίμενε πολλά χρόνια για κάποιον να κάνει κάτι για αυτήν την περιβαλλοντική καταστροφή. Αποφασίσαμε να αντιμετωπίσουμε μια τεράστια πρόκληση, να χρησιμοποιήσουμε τους πόρους και την τεχνογνωσία μας ώστε να βοηθήσουμε», λέει η Μίκος. «Κοιτώντας τώρα το τοπίο, η διαφορά είναι συγκλονιστική. Η εικόνα αυτή, μαζί με τη συγκινητική συμπαράσταση που εισπράξαμε από τους ντόπιους, είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή μας.»

Για 8 ημέρες, 14 εθελοντές τεχνικοί δύτες από την οργάνωση Ghost Diving εργάστηκαν για να απομακρύνουν τους κλωβούς ιχθυοκαλλιέργειας, τους σωλήνες και τα δίχτυα αλιείας, ενώ μια άλλη ομάδα εθελοντών ανέλαβε να καθαρίσει τις παραλίες, μερικές από τις οποίες ήταν ως το γόνατο σε σφαιρίδια φελιζόλ που είχαν χυθεί τα περασμένα χρόνια από τους κλωβούς.

Τοπικοί δύτες από την Ελλάδα παρείχαν υποστήριξη στις επιχειρήσεις καθαρισμού, ανασύροντας μικρότερα αντικείμενα από τη θάλασσα. Οι μεταλλικές κατασκευές που βρέθηκαν στο βυθό απομακρύνθηκαν από δύτες και γερανό. Συνολικά, η ομάδα καθάρισε 5 τόνους δίχτυα, 32 τόνους μέταλλα και 39 τόνους πλαστικά που συμπεριλάμβαναν και 150 μεγάλες σακούλες γεμάτες από σφαιρίδια φελιζόλ.

«Δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε τα μάτια μας! Αφού για 5 μέρες μαζεύαμε με τα φτυάρια το φελιζόλ, συνειδητοποιήσαμε ότι χρειαζόμασταν μια άλλη λύση για να αφήσουμε την παραλία όσο το δυνατόν πιο καθαρή. Ευτυχώς, βρήκαμε μια βιομηχανική ηλεκτρική σκούπα την οποία τροποποιήσαμε χρησιμοποιώντας την τσάντα-δίχτυ ενός εθελοντή, ως φίλτρο», λέει η Μίκος.

Εκτός από το προφανές και βαθύ αντίκτυπο που είχε αυτό το έργο στο φυσικό περιβάλλον, είναι και ένα λαμπρό παράδειγμα συνεργασίας και συμμετοχής. Η Healthy Seas φιλοξένησε μια δημόσια εκδήλωση στην κεντρική πλατεία του νησιού για να ενημερώσει τους κατοίκους σχετικά με τη δράση, ενώ 75 παιδιά έλαβαν μέρος σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες στοχεύοντας έτσι στην ευαισθητοποίηση σχετικά με το φαινόμενο της αλιείας φάντασμα.

Χρειάστηκαν 6 μήνες προετοιμασίας για να οργανωθεί η δράση και να στηθεί η ομάδα συνεργατών.  Χάρη στη συνδρομή όλων, το έργο στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Η startup βιώσιμης αλιείας Εναλεία, ήταν ο βασικός συνεργάτης του έργου από την Ελλάδα και είχε κυρίαρχο ρόλο στο συντονισμό των δραστηριοτήτων στο πεδίο.

Ο θαλάσσιος βιολόγος Erik Wurz, ο οποίος εργάζεται για το Πανεπιστήμιο Wageningen και είναι μέλος της ομάδας Ghost Diving, διεξήγαγε επιστημονική έρευνα για την αξιολόγηση της αλληλεπίδρασης των διχτυών με το θαλάσσιο περιβάλλον, πραγματοποιώντας έρευνες στο βυθό της θάλασσας, σε πολλές τοποθεσίες σε κοντινή απόσταση από το σημείο καθαρισμού. Όλο το έργο καταγράφτηκε μέσω φωτογραφιών και βίντεο.

Η Healthy Seas αποτελεί παράδειγμα βέλτιστης πρακτικής για την κυκλική οικονομία, όπου τα απορρίμματα γίνονται πόροι. Τα δίχτυα που ανακτήθηκαν, πρώτα θα καθαριστούν και θα μεταφερθούν σε σημείο συλλογής κοντά στην Αθήνα. Τα περισσότερα από αυτά είναι τύπου nylon6 και θα ανακυκλωθούν από την Aquafil, μαζί με άλλα νάιλον απορρίμματα, σε νήμα ECONYL®, τη βάση για πολλά βιώσιμα προϊόντα όπως κάλτσες, μαγιό, ρούχα, αξεσουάρ και χαλιά. Άλλα τύποι διχτυών που ανακτήθηκαν στο πλαίσιο της δράσης, θα δοθούν στην Bracenet για ανακύκλωση σε χειροποίητα προϊόντα. Η Eναλεία θα διευκολύνει την ενσωμάτωση των υπόλοιπων θαλάσσιων πλαστικών και μεταλλικών απορριμμάτων στην κυκλική οικονομία. Τέλος ομάδα φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών θα μετατρέψει μέρος των μετάλλων σε ένα μνημείο προκειμένου να τοποθετηθεί στο νησί ως υπενθύμιση αυτής της δράσης.

Η Hyundai Motor Europe παρείχε χρηματοδότηση για το έργο, το οποίο δε θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την πολύτιμη συνεργασία των συνεργαζόμενων φορέων: Ghost Diving, Enaleia, Ελληνική Ακτοφυλακή, Kefalonia Fisheries, Odyssey Outdoor Activities, Aquatic Scuba Diving Club, Scubalife, Δήμο Ιθάκης την Περιφέρεια των Ιόνιων Νήσων, Kosamare και το Ίδρυμα Περιβάλλοντος Ιόνιων Νήσων. Το έργο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Σχετικά με τη Healthy Seas

Η περιβαλλοντική οργάνωση Healthy Seas έχει στόχο την απομάκρυνση των απορριμμάτων από τις θάλασσες, ειδικότερα τα δίχτυα αλιείας και την ανακύκλωσή τους σε κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Τα ανακτημένα αλιευτικά δίχτυα θα μετατραπούν και θα αναγεννηθούν από την Aquafil σε νήμα ECONYL®, μια υψηλής ποιότητας πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία νέων προϊόντων, όπως κάλτσες, μαγιό, χαλιά, κ.α. Aπό την ίδρυσή της το 2013, έχει μαζέψει περισσότερους από 585 τόνους αλιευτικά δίχτυα.