Θησαυρό γνώσης για το πώς διαβιούν στο Αιγαίο τα θαλάσσια θηλαστικά παραδίδουν τα υπερσύγχρονα υποβρύχια του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στους Έλληνες επιστήμονες

Πως «συνδέονται» τα λιβάδια Ποσειδωνίας, που έχουμε στις ελληνικές θάλασσες, με τα θηλαστικά που απολαμβάνουν το απέραντο γαλάζιο, τα πολεμικά πλοία του ναυτικού της χώρας, αλλά και τα stealth υποβρύχια των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδας;

   Οι επισκέπτες της 85ης ΔΕΘ έχουν – μεταξύ άλλων- τη δυνατότητα να αντιληφθούν μέσα από το διαδραστικό περίπτερο του ΥΠΕΘΑ που έχει στηθεί στην Θεσσαλονίκη πώς η νέα περιβαλλοντική πολιτική του υπουργείου συνδέει, μ’ έναν «πράσινο» τρόπο, τη λειτουργία των πολεμικών πλοίων, των υποβρυχίων και πλωτών και ιπτάμενων μέσων των Ενόπλων Δυνάμεων. Λειτουργία που «θα πρέπει να γίνεται με τρόπο που να προκαλείται η ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση στο θαλάσσιο περιβάλλον», όπως επισημαίνεται.

   «Στην περιβαλλοντική πολιτική του ΥΠΕΘΑ, η διαφύλαξη των ενδιαιτημάτων της χλωρίδας και της πανίδας που αντιπροσωπεύεται από το δίκτυο NATURA 2000, αποτελεί καθολική υποχρέωση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδας. Γνωρίζουμε όλοι ότι η αποξένωση από τη φύση αποδιοργανώνει ηθικά και ψυχικά τον άνθρωπο, τα στελέχη όμως των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας δρουν κι επιχειρούν μέσα στη φύση. Είμαστε οι οικοδεσπότες κι οφείλουμε πρώτοι να προστατεύσουμε το σπίτι μας απ’ αυτή την απειλή. Γι’ αυτόν τον λόγο κάνουμε δράσεις με μότο «Άφησε η Φύση να αναπνεύσει»», εξήγησε, μιλώντας επί του θέματος στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ, «Πρακτορείο 104,9 FM» ο Παναγιώτης Τριπόντικας, Αντιπλοίαρχος Π.Ν.

   Τα υπερσύγχρονα υποβρύχια του Π.Ν. στην υπηρεσία της Φύσης

   «Έχουμε ακούσει για το επονομαζόμενο citizen science, τη συνδρομή δηλαδή του απλού πολίτη, που προσφέρει με διάφορα δεδομένα κι αυτός από την πλευρά του. Έτσι, εμείς προσπαθούμε αντίστοιχα να βοηθήσουμε την επιστημονική κοινότητα, εφαρμόζοντας το “military open science”, όπου οι ΕΔ συνεισφέρουν την επιστημονική κοινότητα με τρόπους διαφορετικούς», αναφέρει ο κ. Τριπόντικας. 

   «Σ’ αυτή την προσπάθεια μπορούμε να ξεχωρίσουμε έναν ιδιαίτερο τρόπο συνεισφοράς, αυτόν που αφορά τις καταγραφές των θαλασσίων θηλαστικών από τα υποβρύχια μας, όπως και τις θεάσεις των θηλαστικών από τα πολεμικά μας πλοία. Συμβάλλουν τα μέσα μας στην επιστημονική έρευνα, καταγράφοντας και κατανοώντας τους ήχους των θαλασσίων θηλαστικών. Ένα υποβρύχιο “ακούει” τα πάντα γύρω του. Καταγράφει τις συχνότητες των θαλασσίων θηλαστικών, ξεχωρίζει ποιοι είναι οι φυσητήρες, ξεχωρίζει -για παράδειγμα- τα ζωνοδέλφινα (Stenella coeruleoalba) από τα ρινοδέλφινα (Tursiops truncatus), ενώ τα υποβρύχια έχουν βρει ακόμη και… “σπίτια” δελφινιών!», επεξηγεί το στέλεχος του Π.Ν, μιλώντας γι’ αυτή την καινοτόμο έρευνα.

   «Μιλάμε για ομάδες δελφινιών που έχει παρατηρηθεί πως έχουν βγει για να “κυνηγήσουν” κι επιστρέφουν το βράδυ στην ίδια περιοχή και για να μείνουν εκεί! Πρόκειται για στοιχεία που μόνο αυτοί που υπηρετούν στα υποβρύχια μπορούν να αντιληφθούν: χρειάζεται αγάπη για την πατρίδα, αγάπη για την Ελλάδα που τα στελέχη των ΕΔ διαθέτουν για να επιτευχθεί αυτό το έργο», προσθέτει ο κ. Τριπόντικας.

   Μια ολιστική πολιτική για το περιβάλλον

   «Στη νέα περιβαλλοντική πολιτική του ΥΠΕΘΑ είναι στόχος όλο το δίκτυο Natura, όλες οι προστατευόμενες περιοχές να εισαχθούν μέσα στους ναυτικούς χάρτες και σε όλα τα προϊόντα και της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού αλλά και της Υδρογραφικής Υπηρεσίας, με σκοπό να γίνει η επικοινωνία προς τον κόσμο του πραγματικού θησαυρού που έχουμε στις θάλασσές μας. Όλα τα παραπάνω είναι δράσεις που δεν θα μπορούσαν να γίνουν χωρίς τη συνεργασία με επιστημονικούς φορείς όπως το ΕΛΚΕΘΕ, το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος, το Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών ΑΡΙΩΝ, τα ελληνικά πανεπιστήμια γενικότερα αλλά και άλλους φορείς που ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος. Οι συνέργιες είναι αυτές που θα μας πάνε ένα βήμα πιο μπροστά», τονίζει το στέλεχος του Π.Ν. «ΟΙ ΕΔ ηγούνται στον εθνικό αγώνα για την κλιματική κρίση, δεν θα μπορούσαν να είναι εκτός. Το ΥΠΕΘΑ έχει μια ολιστική προσέγγιση για όλα αυτά», συμπληρώνει.

   Τρεις πυλώνες

   «Η προστασία του περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι ένας από του πυλώνες των ΕΔ μας στο μέλλον», προσθέτει ο κ. Τριπόντας, που περιγράφει πως πριν 14 χρόνια το υπουργείο Εθνικής Άμυνας εξέδωσε το πρώτο κείμενο περιβαλλοντικής πολιτικής.

   «Το κείμενο αναθεωρήθηκε το 2014 κι εκ νέου το 2020, όπου ανεβάσαμε τον πήχη υψηλότερα από ποτέ. Η νέα περιβαλλοντική πραγματικότητα της Κλιματικής Εκτροπής αναμένεται να αναμορφώσει τη γεωπολιτική κατάσταση, με άμεσες συνέπειες στην εθνική ασφάλεια. Τα καθήκοντα που εκτελούμε, τα έργα που αναλαμβάνουμε, ο τρόπος που εκπαιδευόμαστε ήδη αλλάζουν, καθώς οφείλουμε να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα», σημειώνει.

   Οι συγκεκριμένες «πράσινες» δράσεις αφορούν το σύνολο του προσωπικού (πάνω από 100.000 άτομα), που υπηρετεί στο ΥΠΕΘΑ, ενώ πέρα από την υποθαλάσσια έρευνα, στην οποία συνεισφέρει η υποβρύχια δύναμη του Π.Ν, τα Πολεμικά Πλοία της χώρας, προστατεύουν κι ένα από τα πιο σημαντικά και σίγουρα το πιο χαρακτηριστικό οικοσύστημα των βυθών της Μεσογείου: τις μεγάλες πυκνές φυκάδες του βυθού. «Τα πλοία δεν αγκυροβολούν στα λιβάδια Ποσειδωνίας, ένα από τα σπουδαιότερα οικοσυστήματα που απειλούνται στη Μεσόγειο μας, τους “πνεύμονες” της Μεσογείου!», όπως αναφέρει ο κ. Τριπόντικας.

   Το σύνολο των δράσεων, μέρος της Εκστρατείας Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης, με μήνυμα «Άφησε τη φύση ν’ αναπνεύσει», εδράζεται σε κάθε περίπτωση στην ευρύτερη ενίσχυση «της καλλιέργειας περιβαλλοντικής συνείδησης του προσωπικού που υπηρετούν στις Ένοπλες Δυνάμεις για την ανάπτυξη αξιών, στάσεων, αντιλήψεων, ικανοτήτων και προτύπων περιβαλλοντικής συμπεριφοράς».

   «Ήδη, μάλιστα, από το 2017 έχει καθιερωθεί από το ΓΕΕΘΑ ο ετήσιος θεσμός «Φίλος του Περιβάλλοντος», όπου σε ετήσια βάση πραγματοποιείται εκδήλωση επιβράβευσης τόσο της μονάδας που διακρίθηκε για τις περιβαλλοντικές δράσεις της όσο και του προσωπικού σε ατομικό επίπεδο για τον ίδιο λόγο», καταλήγει ο Αντιπλοίαρχος Π.Ν.

Σωτήρης Κυριακίδης
Αναστασία Καρυπίδου
ΑΠΕ ΜΠΕ