Συνεργατικές πλατφόρμες: Τι αλλάζει στις εργασιακές σχέσεις

Η εργασία μέσω πλατφορμών online είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη νέα μορφή απασχόλησης στον κόσμο. Μόνο στην Eυρώπη, από τα 200 εκατ. των εργαζομένων, περίπου 3 εκατ. εργαζόμενοι απασχολούνται σε συνεργατικές πλατφόρμες. 

Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι είμαστε εξοικειωμένοι ως καταναλωτές με εταιρείες όπως η Airbnb ή Uber, που βρίσκονται κάτω από το πλαίσιο των συνεργατικών πλατφορμών. Κυρίως όμως, και στη χώρα μας, μέσα από συνεργατικές πλατφόρμες εργάζονται χιλιάδες Έλληνες, όπως σύμβουλοι, καθηγητές φροντιστηριακών μαθημάτων, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, κτίστες και πολλές άλλες συναφείς ειδικότητες με την οικοδομική δραστηριότητα, οδηγοί ταξί.

Το επάγγελμα βέβαια που άνθισε περισσότερο μέσα στην πανδημία και βρισκόταν στην πρώτη γραμμή από την αρχή της είναι οι υπηρεσίες διανομής. Κοινώς, οι διανομείς delivery ή τα κούριερ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα εν μέσω της πανδημίας να γιγαντωθούν αρκετές τέτοιες συνεργατικές πλατφόρμες στην Ελλάδα, που παρέχουν υπηρεσίες διανομής. 

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η τάση αυτή από τη μια πλευρά βοηθά την αγορά εργασίας να μεταβεί από την παραδοσιακή απασχόληση σε πιο ευέλικτες μορφές εργασίας, αλλά και από την άλλη δημιουργεί ένα θολό τοπίο για τα δικαιώματα των εργαζομένων αυτών. 

H πανδημία γιγάντωσε την ψηφιακή οικονομική δραστηριότητα και αύξησε τη ζήτηση σε κάθε τομέα της καθημερινότητάς μας για διαδικτυακές υπηρεσίες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την άνθιση όλων και περισσότερων συνεργατικών πλατφορμών σε όλο τον κόσμο.

Ποια είναι λοιπόν τα δικαιώματα όσων εργάζονται μέσω των συνεργατικών πλατφορμών; Στις περισσότερες περιπτώσεις οι εργαζόμενοι συνεργάτες αντιμετωπίζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Ως εκ τούτου, δεν μπορούσαν, έως και την ψήφιση του νέου εργασιακού νομοσχεδίου, να έχουν τα θεμελιωμένα δικαιώματα της μισθωτής εργασίας όπως του κατώτατου μισθού, των αδειών, της απεργίας, των συλλογικών διεκδικήσεων. 

Τα νέα δεδομένα για τις συνεργατικές πλατφόρμες 

Σύμφωνα λοιπόν με τον νόμο 4808/2021 και το άρθρο 69, για να τεκμαίρεται ότι κάποιος απασχολείται με σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών πρέπει να ισχύουν τέσσερα κριτήρια:

α) Να μπορεί να αναθέτει το έργο που έχει αναλάβει σε υπεργολάβους/τρίτους, δηλαδή να μην είναι απαραίτητη η προσωπική παροχή του έργου.

β) Να μπορεί να αρνείται να πραγματοποιήσει έργο που του έχει ζητήσει η πλατφόρμα.

γ) Να μπορεί να συνδέεται και να αποσυνδέεται από την πλατφόρμα όποτε θέλει και για όση ώρα θέλει.

δ) Να μπορεί να παρέχει υπηρεσίες και σε ανταγωνιστική πλατφόρμα.

Εάν δεν ισχύουν και τα τέσσερα αυτά κριτήρια, τότε δεν ισχύει το τεκμήριο υπέρ των ανεξάρτητων υπηρεσιών. Επομένως, οι απασχολούμενοι όταν δεν πληρούνται και τα τέσσερα αυτά κριτήρια μπορούν πολύ ευκολότερα πλέον να ζητήσουν να αναγνωριστεί ότι συνδέονται με την πλατφόρμα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.

Επιπλέον, ακόμα και αυτοί που εργάζονται υπό καθεστώς ανεξάρτητων υπηρεσιών αποκτούν για πρώτη φορά μέσω του νέου εργασιακού τα εξής δικαιώματα:

α) Να συστήνουν συνδικαλιστικές οργανώσεις, να προσέρχονται σε συλλογικές διαπραγματεύσεις και να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις.

β) Να απεργούν.

γ) Να απαιτούν από τις πλατφόρμες, με τις οποίες συνεργάζονται την τήρηση κανόνων υγιεινής και ασφάλειας και την κάλυψη δαπανών που σχετίζονται με την παροχή έργου (π.χ. καύσιμα, προστατευτικό κράνος, έξοδα συντήρησης μεταφορικού μέσου, κ.λπ.).

moneyreview.gr