Η πρύτανης του Λαϊκού Πανεπιστημίου Αθηνών μιλάει για τη ζωή και το έργο της

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ Δρ. Αναστασία – Βαλεντίνη Ρήγα
Διακεκριμένη Επιστήμων, Καθηγήτρια και Άνθρωπος του Πνεύματος

Συνέντευξη στη Λίλυ Νούραη

Μία σπουδαία μορφή της επιστήμης της Ψυχολογίας, είναι η κυρία Αναστασία – Βαλεντίνη Ρήγα, Διδάκτωρ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ρεθύμνης και σήμερα επίσης Έφορος του Λαϊκού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το πρώτο της διδακτορικό έλαβε με «άριστα» στην Γαλλία, από το Université Paris 7, Rene Descartes, το δε Doctorat d’ Etat, επίσης με άριστα και διάκριση από το Πανεπιστήμιο Montpellier III, Paul Vallery, στην πόλη του Μοntpellier.

To πρώτο αναφέρεται στον καρκίνο του μαστού και την «δυναμική» της επανάληψης αυτής της ασθένειας από τη μητέρα στην κόρη, η όποια όντας έγκυος δεν επιθύμησε να κρατήσει το έμβρυο, αλλά με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική αγωγή, της ημικατευθυνόμενης ονειροπόλησης του Γάλλου ψυχαναλυτή Robert Desoille, επάνω στο οποίο εργάστηκε πρακτικά και η ίδια με μεγάλη επιτυχία.

Επί των σπουδών της, η Δρ. Ρήγα μας αναφέρει:

Το δεύτερο διδακτορικό μου, αφορά στα παιδιά και εφήβους εκτός γάμου που έχουν εγκαταλείψει σε Ιδρύματα προστασίας εφήβων από οικογένειες σε κρίση. Η έρευνα ήταν ένα πολύ δύσκολο και ψυχοφθόρο γεγονός, διότι μέσω των συνεντεύξεων ο ερευνητής αγγίζει πολύ βαθειά βιώματα της νεανικής ψυχής. Δεκαετής ήταν η διάρκεια έρευνας και ανάλυσης των συνεντεύξεων με νέες μεθόδους ανάλυσης, πρωτότυπες και καινοτόμες. Στο d’ Etat πρέπει ο/η υποψήφιος/ α διδάκτωρ να βγάλει μια δική του θεωρία σχετική με το θέμα που διερευνά, εξ’ ου και η μακροχρόνια ερευνητική διαδικασία.

Στην συνέχεια μας ενημερώνει ότι σπούδασα Πολιτικες Επιστημες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ψυχολογία επί οκτώ έτη στη Γάλλια (Παρίσι), εκτός των ετών του d’ Etat, δηλαδή έλαβε όλα τα πτυχία που χρειάζονται προκειμένου να αναγνωριστεί ως Ψυχολόγος. Στην συνέχεια έλαβε υποτροφία ενός έτους απο το Karolinska Institutet της Στοκχόλμης με ειδικότητα Playtherapy in hospital, για παιδιά με χρόνιες παθήσεις τα οποία περάνε ένα μεγάλο διάστημα σε νοσοκομεία και χρήζουν ψυχολογικής υποστήριξης.

Και μας επισημαίνει:

Οι έρευνές μου αναφέρονται λοιπόν σε άτομα, ομάδες, κοινωνικά σύνολα και οικογένειες σε κρίση. Απο το 2004 ασχολούμαι επισταμένα με την ανάλυση χαρακτήρων λογοτεχνικών έργων, βιογραφιών, με την ποίηση και τη μουσική.
Ενώ δε, με τόσα τυπικά αλλά ουσιαστικά προσόντα, έχει διαγράψει την αρίστη πορεία της και έχει αναγνωρισθεί για την προσφορά της στην Επιστήμη, ασχολείται παράλληλα και με την ποίηση και την λογοτεχνική έρευνα, όπου και εκεί κατέχει εξέχουσα θέση.

Η ίδια μας μιλάει για ένα μεγάλο έργο της:

Μόλις ολοκλήρωσα την ποιητική συλλογή μου, την αναφερόμενη στο ψυχολογικό προφίλ του Βασίλη Τσιτσάνη, και η οποία μεταφράστηκε ήδη σε επτά ευρωπαϊκές γλώσσες. Επίσης, από τις εκδόσεις «Πεδίο» έχει κυκλοφορήσει η έρευνά μου με τίτλο « Ψυχολογία της Τέχνης και της δημιουργικότητας» σε δύο τόμους εννιακοσίων σελίδων. Στον πρώτο τόμο αναφέρομαι σε όλα τα είδη ψυχοθεραπείας μέσω της Τέχνης, στον δε δεύτερο, αναλύω εννέα έργα από την ελληνική και ξένη Λογοτεχνία.
Με ευδόκιμη θητεία ως καθηγήτρια Ψυχολογίας επί τέσσερις περίπου δεκαετίες, σε διάφορα αξιόλογα εκπαιδευτικά Ιδρύματα, ανακηρύχθηκε Έφορος του Λαϊκού Πανεπιστημίου Αθηνών και με τον ζήλο, ο οποίος την διακατέχει, ξεκίνησε την δημιουργία ενός νέου κύκλου σπουδών Θεάτρου και Μουσικής.

Σε σχετική μας ερώτηση, απάντησε:

Ο κύκλος αυτός της Θεατρικής Αγωγής, Μουσικής, Λόγου και Τέχνης, ήταν κάτι το οποίο απουσίαζε από το πρόγραμμα του Λαϊκού Πανεπιστημίου και πίστευα πως έπρεπε να προστεθεί, όπως έχει γίνει και στα δημόσια Πανεπιστήμια της χώρας μας όπου υπάρχουν τα δύο τμήματα θεατρικών και Μουσικών Σπουδών. Έ τσι ξεκίνησα και όσο για την επιλογή των διδασκόντων, με την εμπειρία μου τριάντα πέντε χρόνων στον χώρο των Ανωτάτων Ιδρυμάτων της χώρας, γνωρίζω πολύ καλά πώς δομείται ένα νέο τμήμα σπουδών, ποια θεωρητικά μαθήματα πρέπει να συμπεριλαμβάνει ο οδηγός σπουδών κάθε εξαμήνου και ποια σε πρακτική βάση, ενώ προσπάθησα να επιστρατεύσω σημαντικούς διδάσκοντες στον τομέα του καθενός, κατάλληλου για αυτόν τον κύκλο σπουδών. Ο δε κύκλος αυτός, πιστεύω πως μπορεί να ολοκληρωθεί σε τέσσερα εξάμηνα σπουδών, ώστε οι φοιτούντες στην ομάδα να λάβουν γερές βάσεις, τουλάχιστον σχετικά με τις θεατρικές και μουσικές σπουδές. Στα επόμενα εξάμηνα θα προστεθούν και άλλες ενότητες μαθημάτων που θα έχουν σχέση κα με τις γνώσεις κλασσικής μουσικής και όπερας, και ακόμη την λαϊκή μουσική, τον κινηματογράφο και παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων, και διάφορα άλλα απαραίτητα μαθήματα.

Στην συνέχεια, ζητήσαμε από την Δρα Ρήγα να μας ενημερώσει γύρω από το ίδιο το Λαϊκό Πανεπιστήμιο και την λειτουργία του, η οποία ξεκίνησε το 1865, από την Εταιρία των Φίλων του Λαού, σαν προσφορά προς τους πολίτες του Ελληνικού Έθνους και η πορεία της μέχρι σήμερα έχει στεφθεί με απόλυτη επιτυχία, προσφέροντας πάρα πολλά στην εκπαίδευση του ελληνικού λαού και όχι μόνο. Μας είπε:

Το Πανεπιστήμιο αυτό, ανάμεσα σε πέντε άλλα του είδους στην Ευρώπη, εδώ και δύο περίπου αιώνες, συνεχίζει αθόρυβα και διακριτικά την ευεργετική του δράση, παρέχοντας την ευκαιρία σε πολίτες εκλεκτούς και φιλομαθείς σπουδαστές και σπουδάστριες, οι οποίοι νιώθουν την ανάγκη της επιμόρφωσης σε διάφορους τομείς, άλλοτε γιατί δεν πρόλαβαν σε νεότερη ηλικία και πάντα όταν τους δίνεται η ευκαιρία να συμπληρώσουν τις γνώσεις τους σε διάφορους πανεπιστημιακούς τομείς γνώσεων. Η οικονομική συμμετοχή των φοιτούντων είναι δωρεά, εκτός είκοσι ευρώ εγγραφής ανά εξάμηνο, προς ενίσχυση του Πανεπιστημίου. Το εκπαιδευτικό προσωπικό του Πανεπιστημίου είναι πανεπιστημιακοί καθηγητές,, ή έγκριτοι επιστήμονες και καταξιωμένοι λόγιοι, οι οποίοι προσφέρουν και αυτοί αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους προς το Ίδρυμα και τις γνώσεις τους προς τους φοιτούντες, οι οποίοι δύναται να είναι κάθε ηλικίας και ασχέτως άλλων πτυχίων. Το Λαϊκό Πανεπιστήμιο διοικείται από τον/την Έφορο, το Ακαδημαϊκό Συμβούλιο και την Ακαδημαϊκή Συνέλευση των Διδασκόντων Καθηγητών. Βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας, στην οδό Ευριπίδου 12-14 και τα μαθήματα δίνονται απογευματινές ώρες. Οι φοιτητές του κάθε χρόνο φτάνουν έως και τους χίλιους πεντακόσιους, με μείωσε κατά τα έτη της πανδημίας και σύμφωνα με τα μέτρα υγιεινής, τα οποία είχαν ληφθεί.
Η Δρ. Αναστασία – Βαλεντίνη Ρήγα, είναι μία φωτεινή αχτίδα μέσα στον χώρο της Επιστήμης, αλλά και της Τέχνης, που φωτίζει όσους έχουν ανάγκη από τα φώτα των Επιστημών, της Εκπαίδευσης και του Πολιτισμού.

Συνοπτικό Βιογραφικό Σημείωμα

Η Αναστασία-Βαλεντίνη Ρήγα, γεννήθηκε στην Αθήνα, είναι Καθηγήτρια Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο ParisVII Παρισίων (Γαλλία).

Ολοκλήρωσε το σύνολο των σπουδών της (Maitrise, DESS, DEA και Doctorat 3èmecycle) στη Σχολή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου ParisVII (LaboratoiredePsychologieCliniqueetSociale) και το Doctoratd’ Etat στην Κοινωνική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο MontpellierIIIPaulValeryμε άριστα και έπαινο και μετεκπαίδευση (υποτροφία ενός έτους από το Σουηδικό Ινστιτούτο και το Ινστιτούτο Υγείας του παιδιού) στο KarolinskaInstitut (Σουηδία-Στοκχόλμη) στην παιγνιοθεραπεία στο Νοσοκομείο. Έχει πτυχίο Αγγλικής και Γαλλικής γλώσσας.

Οι επιστημονικές και ερευνητικές δραστηριότητές της αναφέρονται κυρίως στα παρακάτω πεδία:

α) Την οικογένεια με ιδιαίτερα ψυχοκοινωνικά χαρακτηριστικά και την ανάλυση της ψυχοκοινωνικής ταυτότητας των μελών της με τη μέθοδο της εγώ-οικολογικής (περιβαλλοντικής) προοπτικής (δηλαδή σχέσεις Εαυτού-Άλλου και των πολυσύνθετων σχέσεων με το κοινωνικό περιβάλλον). Ενδιαφέρουσες μελέτες και ερευνητικά πρωτόκολλα αναφέρονται π.χ. στις Κοινωνικές Αναπαραστάσεις για την ενδοοικογενειακή βία, τη μονογονεϊκή οικογένεια, τις ψυχοσωματικές ασθένειες και την επίδραση του περιβάλλοντος στην ανάπτυξή τους, τ’ Ανθρώπινα δικαιώματα παιδιών και εφήβων, των αστέγων (νεόπτωχων) και το περιβάλλον διαβίωσής τους, τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου στην Ελλάδα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, τις συμμορίες ανηλίκων, τη δράση τους στην πόλη και στο σχολικό περιβάλλον, τις φυσικές καταστροφές (περίπτωση των σεισμών στο Ίλιον-Αττικής), την εργασία και τις οικονομικές μετανάστριες στην Ελλάδα, τις κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες (τοξικοεξαρτημένοι, μετανάστες, τσιγγάνοι, ΑΜΕΑ κ.ά.).
Από 1987-2019 συνεργάστηκε με το ΕΚΚΕ, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το ΠΙΚΠΑ, το Δήμο Αθηναίων, το Δήμο Ρεθύμνης, τον ΟΚΑΝΑ Αθηνών και Κρήτης, και το 18 άνω, επίσης με Ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια, ιδρύματα και Οργανισμούς.

β) Από το 1996 ασχολείται με την Ψυχολογία της Τέχνης και τη δημιουργικότητα της ομάδας, το ψυχόδραμα και άλλες μορφές ψυχοθεραπείας μέσω της Τέχνης. Σημαντικό το δίτομο, έργο της «Ψυχολογία της Τέχνης. «Ανάλυση χαρακτήρων λογοτεχνικών έργων» (2009) και Μαρία Τ. Ιστορία Ζωής, Εκδόσεις Πεδίο (2010).
Ένα σημαντικό μέρος των ερευνών της από το 1996 αναφέρεται στην Ελληνική Λαϊκή Μουσική και το Ρεμπέτικο, ενώ έχει διοργανώσει διεθνή Συνέδρια και εκδηλώσεις στην Κρήτη και στην Αθήνα, σε συνεργασία με τους Παναγιώτη Κουνάδη, Κώστα Φέρρη, Λύκειο των Ελληνίδων (Μουσικό Τμήμα), Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων, Ιωνικό Σύνδεσμο, Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών κ.ά.
Υπό έκδοση βρίσκεται η ποιητική της συλλογή βασισμένη στο έργο και την προσωπικότητα του μεγάλου λαϊκού βάρδου Βασίλη Τσιτσάνη. Τα ποιήματα αποδίδονται σε έξι ευρωπαϊκές γλώσσες ελληνική, αγγλική, γαλλική, ιταλική, γερμανική, ισπανική.

Δραστηριότητες και εθελοντική προσφορά

Η Αναστασία-Βαλεντίνη Ρήγα είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών, (το 2015 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο Α΄ Τάξης της Ένωσης) μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Από το 2013 έχει εκλεγεί Γενική Γραμματέας του Ελληνικού Συνδέσμου Ηνωμένων Εθνών. Επί είκοσι και πλέον έτη μέχρι το 2018 ήταν Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του Ιδρύματος Πολιτισμού και Εκπαίδευσης «Ανδρέας Λεντάκης», από το 2018 είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, είναι τακτικό μέλος του Λυκείου των Ελληνίδων, της Εφορίας του Μουσικού Τμήματος, και της Χορωδίας Κυριών, της Εφορίας τμήματος του Τμήματος Περιβάλλοντος, τακτικό μέλος του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, της Εφορίας Μουσικού και της Μεικτής Χορωδίας. Επίσης επί 25 συνεχή έτη η Διεθνής Κοινωνιολογική Εταιρεία (ISA) της οποίας είναι μέλος, μέσω της Ερευνητικής Επιτροπής της Κλινικής Κοινωνιολογίας (RC 46, ClinicalSociology), την έχει εκλέξει ως εκπρόσωπό της για την Ελλάδα (representativeforGreece).Είναι μέλος του καθηγητικού σώματος της Εταιρείας των φίλων του Λαού (Λαϊκό Πανεπιστήμιο). Έχει πολλές τιμητικές διακρίσεις, βραβεία και μετάλλια από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Το έτος 2008 η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών και Βιβλιοπωλών της απέμεινε τιμητική διάκριση για το Βιβλίο «Η οικογένεια στην Ελλάδα σήμερα» εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Το βιβλίο εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Διεθνή Έκθεση της Φρανκφούρτης ως το καλύτερο επιστημονικό βιβλίο του έτους (ΠΟΕΒ 2008). Το 2019 η Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών της απένειμε το 1ο Βραβείο Ανάλυσης (Ψυχογραφήματος) -Μονογραφία/Σεναρίου Θεατρικού έργου «Μαρία Τ. Ιστορία Ζωής».To 2018 βραβεύτηκε με το μετάλλιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου – Βεργίνας από τον Διεθνή Πολιτιστικό Οργανισμό «Το Καφενείο των Ιδεών» και την UNESCO Πειραιώς & Νήσων. Από το 2021 είναι Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ηνωμένων Εθνών & Έφορος στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο της Ετ. Φ. Λ.

από την έντυπη “Φωνή της Σαλαμίνας” – Μάιος 2022