Η ιστορία και η λειτουργία των αερόσακων που έχουν σώσει χιλιάδες ζωές στους δρόμους

Τα σύγχρονα αυτοκίνητα είναι εξοπλισμένα με μια σειρά συστημάτων για την ενίσχυση της ασφάλειας σε περίπτωση σύγκρουσης. Ένα σημαντικό σύστημα ασφαλείας που βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε όλα τα αυτοκίνητα και παρέχεται ως βασικός εξοπλισμός, είναι οι αερόσακοι, οι οποίοι ξεκίνησαν να υπάρχουν σε αυτοκίνητα παραγωγής από το 1970.

Αν και ένας αερόσακος δεν ήταν μέρος του βασικού εξοπλισμού των αυτοκινήτων μέχρι τη δεκαετία του 1980, εντούτοις οι εργασίες τέτοιων συστημάτων ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα. Αυτές οι λύσεις προορίζονταν κυρίως για χρήση σε αεροσκάφη. Το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για αυτήν την εφεύρεση χορηγήθηκε το 1920. Είναι ενδιαφέρον ότι πρώτοι που ασχολήθηκαν με τους αερόσακους ήταν δύο οδοντίατροι. Με την αύξηση των ιπποδυνάμεων των αυτοκινήτων υπήρξε η ανάγκη για πρόσθετη προστασία των επιβατών, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη των αερόσακων. Έτσι δειλά – δειλά έκαναν την παρουσία τους σε κάποια μοντέλα από το 1950 και έπειτα.

Οι πρώτοι αερόσακοι αυτοκινήτου βασίστηκαν σε μηχανικό σχεδιασμό. Μια σύγκρουση ή το πάτημα ενός κατάλληλου κουμπιού από τον οδηγό πυροδοτούσε την ενεργοποίηση ενός ελατηρίου, του οποίου η αποστολή ήταν να ξεκλειδώσει την παροχή πεπιεσμένου αέρα. Ένας τέτοιος μηχανισμός χαρακτηρίστηκε αργός και σίγουρα δεν μπορούσε να δίνει λύση την κατάλληλη στιγμή. Από τη δεκαετία του 1970, όταν οι αερόσακοι άρχισαν να χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στα οχήματα, η εξέλιξη από τις αυτοκινητοβιομηχανίες είναι μεγάλη.

Σήμερα, τα σύγχρονα αυτοκίνητα διαθέτουν εξελιγμένα συστήματα αερόσακων που καλύπτουν τους επιβάτες όχι μόνο από εμπρός, αλλά και από πλάγια. Στα περισσότερα σύγχρονα οχήματα, η λειτουργία του βασίζεται σε συνδυασμό της χρήσης ενός ηλεκτρονικού συστήματος ελέγχου (ACU – Airbag Control Unit) και μιας γεννήτριας αερίου. Σε αντίθεση με το όνομά του, οι αερόσακοι στην πραγματικότητα δεν γεμίζουν με αέρα, αντίθετα χημικές ενώσεις όπως το αζίδιο του νατρίου (NaN3) χρησιμοποιούνται για να παρέχουν πολύ γρήγορη αύξηση της πίεσης.

Μέλημα του ACU είναι να προσδιορίζει την κατάλληλη στιγμή ενεργοποίησης σύμφωνα με δεδομένα που συλλέγονται από μια σειρά αισθητήρων που υπάρχουν σε διάφορα σημεία του αυτοκινήτου, αλλά και στην πέδηση. Όταν συμβεί μια αρκετά ισχυρή σύγκρουση, το ACU ενεργοποιεί τη γεννήτρια αερίου και με τη σειρά της ενεργοποιεί ηλεκτρικούς αγωγούς τυλιγμένους με εύφλεκτο υλικό. Το αποτέλεσμα είναι μια έκρηξη που γεμίζει μια σακούλα από πολυαμίδιο ή νάιλον/βαμβάκι με αέριο.

Η όλη διαδικασία διαρκεί μόνο μερικές δεκάδες χιλιοστά του δευτερολέπτου. Η διασφάλιση της ενεργοποίησης του αερόσακου στο συντομότερο δυνατό χρόνο είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και την προστασία του οδηγού ή των επιβατών. Μόλις ενεργοποιηθεί ο αερόσακος, το αέριο (που αποσυντίθεται στα βασικά του συστατικά, δηλαδή σε άζωτο και νάτριο) απελευθερώνεται μέσω ειδικών οπών για να μην προκληθούν επιπλέον τραυματισμοί μετά την πρόσκρουση.

Όπως και άλλα συστήματα που χρησιμοποιούνται στα αυτοκίνητα, οι αερόσακοι υπόκεινται σε διάφορες βλάβες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αστοχία αυτού του εξαρτήματος μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη ενεργοποίησης τη στιγμή ενός ατυχήματος ή σε έκρηξη του αερόσακου χωρίς σύγκρουση. Το κύριο σήμα που ειδοποιεί για πιθανά προβλήματα με αυτό το εξάρτημα είναι η λυχνία του αερόσακου στο ταμπλό του αυτοκινήτου.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι αερόσακοι είναι υποχρεωτικοί από το 2009, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι υποχρεωτικοί από το 1998. Για οχήματα που εισάγονται από άλλες περιοχές ή έχουν κατασκευαστεί νωρίτερα, είναι προαιρετικό στοιχείο ασφαλείας. Έτσι κατά την αγορά ενός παλαιότερου αυτοκινήτου, αξίζει επομένως να ελεγχθεί η παρουσία και η λειτουργικότητα των αερόσακων, γιατί έχει αποδειχθεί ότι οι αερόσακοι έχουν σώσει και θα συνεχίσουν να σώζουν χιλιάδες ζωές στους δρόμους.

Κυριάκος Παρασίδης – ΑΠΕ ΜΠΕ