Γιατί εμφανίστηκαν και φέτος οι μωβ μέδουσες – Ένας θαλάσσιος βιολόγος εξηγεί
ΕΙΔΗΣΕΙΣΕΛΛΑΔΑ 5 Ιουνίου 2023 fonisalaminas
«Υπάρχουν πάνω από 40 είδη μεδουσών στην Ελλάδα τις οποίες συναντάμε σε διαφορετικές περιόδους. Οι πιο επικίνδυνες είναι οι μωβ μέδουσες λόγω της νευροτοξίνης που έχουν», λέει στο CNN Greece o Διαχειριστής του Ελληνικού Παρατηρίου Βιοποικιλότητας και Θαλάσσιος Βιολόγος, Χρήστος Τακλής. Τσούξιμο, ερεθισμός, φαγούρα και πρήξιμο είναι ορισμένα από τα συμπτώματα που προκαλεί το τσίμπημα μιας μωβ μέδουσας.
Φέτος έκαναν ήδη την εμφάνισή τους από τον Απρίλιο στις ελληνικές θάλασσες, με έντονη παρουσία στο Ιόνιο και την Αττική.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι μέδουσες προέρχονται από τον Ινδικό Ωκεανό, ωστόσο υπάρχουν εδώ και εκατοντάδες χρόνια στη Μεσόγειο, συνεπώς και στις ελληνικές θάλασσες για αυτό και δεν θεωρούνται πια ξενικό είδος.
Κατά τον ίδιο, οι μωβ μέδουσες (επιστημονική ονομασία: Pelagia noctiluca) συνήθως εμφανίζονται κάθε 10 με 12 χρόνια και για αυτό έχουν μεγάλες εξάρσεις, σε αντίθεση με τα άλλα είδη που κάνουν κάθε χρόνο εξάρσεις και για αυτό είναι πιο μικρές.
Ο ειδικός εξηγεί γιατί η μωβ μέδουσα επανεμφανίστηκε στις ελληνικές θάλασσες, συμβουλεύει στις λουόμενους να είναι προσεκτικοί κατά την περίοδο του καλοκαιριού, αναφέρει τα συμπτώματα που έχει κάποιος μετά το τσίμπημα και δίνει οδηγίες για την αντιμετώπισή τους.
Εμφανίζονται συχνότερα λόγω κλιματικής αλλαγής
«Η κλιματική αλλαγή έχει φέρει ανατροπή στα χρονικά δεδομένα και για αυτό εμφανίζονται όλο και πιο συχνά. Όταν ξεκινήσει αυτή η έξαρση, μπορεί να έχει διάρκεια 3-4 χρόνια. Στο Αιγαίο η εμφάνιση στις μωβ μέδουσας διανύει το 3ο έτος ενώ στο Ιόνιο το 2ο έτος. Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη χρονιά θα είναι πιο μικρή η έξαρση στο Αιγαίο και πιο έντονη στο Ιόνιο», λέει στο CNN Greece ο κ. Τακλής.
Οι λουόμενοι αυτό το καλοκαίρι πιθανότατα να συναντήσουν μωβ μέδουσες στο βόρειο Αιγαίο ενώ πιθανότατα να υπάρχει μία μικρή έξαρση του είδους και στο νότιο Αιγαίο.
Όσον αφορά την Αττική, κατά τον επιστήμονα, είναι νωρίς ακόμη να έχουμε ξεκάθαρη εκτίμηση, αφού δεν υπάρχει έξαρση έως τώρα.
«Αυτό είναι ένα καλό σημάδι γιατί μπορεί να μην δούμε καθόλου μωβ μέδουσες. Ωστόσο, επειδή ακόμη είναι κρύα τα νερά, περιμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί το φαινόμενο», προσθέτει ο ίδιος.
Συνήθως οι μέδουσες βρίσκονται στα βαθιά νερά όμως μεταφέρονται κοντά στις ακτές χάρη στα θαλάσσια ρεύματα και κύματα.
Δείτε τον χάρτη με τις καταγραφές όλων των ειδών:
Ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής στη συχνότερη έξαρση των μεδουσών
Στο παρελθόν δεν συναντούσαμε τόσο συχνά τις μέδουσες, όμως αυτό έχει αλλάξει πια και αφού ολοκληρωθεί ο τεταρτοετής κύκλος η μέδουσα εμφανίζεται πιο συχνά από ότι στο παρελθόν.
«Συνήθως εμφανίζεται κάθε 5-7 χρόνια αλλά αυτός ο κύκλος έχει αλλάξει πια εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και άλλων μικρότερων παραγόντων. Δηλαδή, ξέρουμε ότι μπορεί να τις συναντήσουμε εκ νέου έπειτα από δύο χρόνια», λέει ο ίδιος και μας υπενθυμίζει ότι μεγάλες εξάρσεις είχαμε το ‘15-’18 στον Κορινθιακό.
«Επίσης, τις δεκαετίες του ΄70 και του ’80 είχαμε μεγάλες εξάρσεις ανά δεκαετία και μάλιστα υπήρχε άτομο που κινδύνευσε να χάσει τη ζωή του από το τσίμπημα της μωβ μέδουσας. Πέρυσι είδαμε πρώτη φορά μετακίνηση του συγκεκριμένου είδους από την Ισπανία προς Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα όπου προκλήθηκε νέα έξαρση η οποία έφτασε στο Ιόνιο. Ήταν μια πολύ μεγάλη μετακίνηση που απλώθηκε σε όλη τη Μεσόγειο, πράγμα που καταγράφηκε για πρώτη φορά», τονίζει ο επιστήμονας.
Ο ίδιος προσθέτει ότι «έχουμε καταγραφές για εξάρσεις της μωβ μέδουσας στη Μεσόγειο τα τελευταία 200 χρόνια, ενώ πέρυσι εντοπίστηκαν για πρώτη φορά ταυτόχρονα τόσες πολλές εξάρσεις σε Ελλάδα και Ισπανία».
Καταλήγει λέγοντας ότι τα άλλα είδη μεδουσών είναι στην πλειοψηφία τους ακίνδυνα.
«Ίσως και να μην τσιμπάνε καν. Ωστόσο, κάποια είδη που τσιμπάνε, δεν διαπερνούν το δέρμα και προκαλούν μόνο φαγούρα στο σημείο. Μόλις βγούμε από το νερό ή πλυθούμε, σταματάει η ενόχληση», λέει ο κ. Τακλής και επισημαίνει ότι «σε περίπτωση που εντοπίσουμε μέδουσες να τις φωτογραφίσουμε και να δηλώσουμε τοποθεσία στο inaturalist.org, έτσι ώστε να γνωρίζει ο κόσμος ποιες παραλίες να αποφεύγει».
Κάθε μήνα υπάρχει έξαρση σε ένα διαφορετικό είδος μέδουσας.
«Τον μήνα Ιούνιο περιμένουμε τη μπλε μέδουσα (Rhizostoma pulmo). Δεν είναι επικίνδυνη, προκαλεί φαγούρα στο σημείο που θα τσιμπήσει κάποιον. Σε περίπτωση που την πιάσει κάποιος και έπειτα ακουμπήσει το πρόσωπό του, τότε θα έχει έντονο πρήξιμο», αναφέρει ο κ. Τακλής, ενώ συμβουλεύει τους λουόμενους που θα κολυμπήσουν σε παραλίες της Αττικής και το νότιο Ευβοϊκό να είναι προσεκτικοί τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, καθώς ενδέχεται να συναντήσουν ένα είδος μέδουσας που δεν είναι ιδιαίτερα ορατό με το μάτι λόγω της διαφάνειάς του.
Προκαλεί πρήξιμο, φαγούρα και ερεθισμό.
Τα συμπτώματα του τσιμπήματος από μωβ μέδουσα
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερεθισμό, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Τα συμπτώματα μπρεί να είναι:
- Πόνος σαν κάψιμο
- Έντονο κοκκίνισμα του δέρματος
- Ναυτία
- Χαμηλή πίεση
- Ταχυκαρδία
- Κεφαλαλγία
- Εμετός
- Διάρροια
- Δύσπνοια
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως: υπόταση, βράχος φωνής, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης, έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Πώς αντιμετωπίζουμε το τσίμπημα της μωβ μέδουσας
«Το σημαντικότερο είναι να βγούμε αμέσως από το νερό», εξηγεί ο επιστήμονας και προσθέτει ότι καλό είναι να έχουμε μαζί μας στη θάλασσα μία κορτιζονούχα κρέμα.
«Αν έχουν κολλήσει πλοκάμια πάνω μας (συνήθως είναι διαφανή) τότε με μία κάρτα ή μία ταυτότητα, αφαιρούμε από πάνω μας τα πλοκάμια για να μην τα αγγίξουμε με γυμνά χέρια και μετά βάζουμε στο σημείο μαγειρική σόδα με θαλασσινό νερό.
ΠΡΟΣΟΧΗ:
«Δεν πλένουμε ποτέ το σημείο με πόσιμο νερό γιατί θα ανεβάσει τα επίπεδα της νευροτοξίνης και θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Αφού ηρεμήσει το δέρμα, το περιποιούμαστε σαν ένα τραύμα που χρειάζεται μία κρέμα με κορτιζόνη», δηλώνει ο ίδιος.
Κατά τον κ. Τακλή, είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που θα οδηγηθεί κάποιος στο νοσοκομείο έπειτα από τσίμπημα μέδουσες εάν έχει εφαρμόσει τα παραπάνω.
«Εάν κάποιος έχει δυσφορία, πόνο στην καρδιά, διάρροια ή εμετό, καλό είναι να απευθυνθεί στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας ή νοσοκομείο της περιοχής», καταλήγει ο ίδιος.
cnn.gr
