ΤΑ ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΑ ΗΛΙΑΚΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ

Μια ιστορία του Σωτήριου Βασιλείου, Συνταξιούχου πλοίαρχου εμπορικού ναυτικού

Σε κάθε παραμονή των εθνικών μας εορτών, συχνά ακούω από τα ΜΜΕ για το περίφημο οχυρό «ΡΟΥΠΕΛ», ένα από τα 21 συνολικά αμυντικά συγκροτήματα με την ονομασία «Οχυρά» κατά μήκος των ελληνο – βουλγαρικών συνόρων που κατασκευάστηκε από Έλληνες πατριώτες για την άμυνα της πατρίδας μας από την ναζιστική λαίλαπα. Το οχυρό αυτό αποτελεί κομμάτι της νεότερης ιστορίας μας και έχει αναδειχθεί ως ένα από τα μεγαλύτερα οχυρωματικά έργα.
Τέτοια ανάλογα έργα κατασκεύασαν και οι κατακτητές επί κατοχής για να
προστατευτούν από τις συμπλοκές με τους συμμάχους και να εδραιωθούν στην Ελλάδα.
Στο μεσαίο πόδι της Χαλκιδικής υπάρχει το φυσικό λιμάνι του “ΠΟΡΤΟ ΚΟΥΦΟ”, που χρησιμοποιήθηκε ως βάση υποβρυχίων από τους Ναζί και στη περιοχή αυτή οι Ναζί κατασκεύασαν πυροβολεία, υπόγειες στοές και παρατηρητήρια.
Κάτι ανάλογο έγινε και στη Ραφήνα, όπου κατά την διάρκεια της κατοχής ξεκίνησαν την κατασκευή υπόγειων πολυβολείων και γενικότερα οχυρωματικών έργων, με  Έλληνες «εργολάβους» κι επιστρατευμένους εργάτες από τη Ραφήνα, Ν. Μάκρη, Μαραθώνα και τα Μεσόγεια.
Το 1965 επισκέφτηκα για πρώτη φορά τη περιοχή της Ηλιακτής Σαλαμίνας, όπου ο αδερφός μου είχε κτίσει ένα εξοχικό σπίτι. Μου άρεσε πολύ η περιοχή και έκανα, τότε, μια βόλτα για να την εξερευνήσω και προχωρώντας έφτασα μέχρι το Ακρωτήρι «ΚΑΡΑΣ» που βλέπει στην «ΡΕΒΥΘΟΥΣΑ», φθάνοντας μέχρι την θάλασσα.
Τότε, μέσα από τα ψηλά χόρτα και δέντρα, για πρώτη μου φορά διέκρινα μια ογκώδη κατασκευή. Γεμάτος περιέργεια, προχώρησα και βρέθηκα μπροστά σε ένα παλιό πυροβολείο. Εντυπωσιάστηκα από το πάχος του μπετόν και την χοντρή ατσάλινη πόρτα πάχους 10 εκατοστών περίπου. Προχώρησα μέσα και διαπίστωσα ότι είχε δύο χώρους – δωμάτια που σίγουρα ήθελαν ……καθάρισμα. Το μυαλό μου πήγε αμέσως σε όλους εκείνους τους Σαλαμίνιους που επιστρατεύτηκαν από τους Ναζί και με το πιστόλι στον κρόταφο κουβάλησαν όλα τα απαραίτητα οικοδομικά υλικά για να κατασκευαστεί αυτό το πυροβολείο στο δύσβατο αυτό μέρος, αλλά με στρατηγική θέση.
Αργότερα, το 1972 αγόρασα ένα οικόπεδο στην Ηλιακτή κοντά στη θάλασσα και έχτισα το εξοχικό μου. Για αρκετά από τα επόμενα χρόνια έμεινα μόνιμα στο νησί, το οποίο αγάπησα πολύ και ένοιωθα ως Σαλαμίνιος.
Τότε εργαζόμουν στην εταιρεία «Ευγενίδης» ως Καπετάνιος του εμπορικού ναυτικού σε ένα από τα δύο πλοία της εταιρείας τα οποία μετέφεραν containers. Το πλοίο ονομαζότανε «ΠΕΛΑΓΟΣ». Στο άλλο πλοίο, που ονομαζότανε «ΑΝΕΜΟΣ», καπετάνιος και πολύ καλός μου φίλος ήταν ο Σαλαμίνιος Κώστας Λουκάς που έμενε στα Παλούκια κοντά στην Αγία Βαρβάρα.
Μία από τις φορές που ανταμώναμε σε λιμάνια της Ιταλίας και τα λέγαμε, του
ανέφερα για το πυροβολείο στο ακρωτήρι «ΚΑΡΑΣ» και θυμάμαι ότι του είχα
εκμυστηρευτεί την μεγάλη μου επιθυμία να το αναδείξω για να το μάθουν όλοι όσοι δεν το γνώριζαν. Θυμάμαι τότε ότι ο καλός μου φίλος Λουκάς ενθουσιάστηκε και αυτός και έτσι αποφασίσαμε όταν θα επιστρέφαμε στη Σαλαμίνα να πραγματοποιήσουμε την επιθυμία μας αυτή. Δυστυχώς, όμως, οι επαγγελματικές μας τότε υποχρεώσεις ανέβαλαν τα σχέδια μας.

Πριν 5-6 χρόνια πήγα στην ίδια περιοχή με τα εγγόνια μου για να πετάξουμε
χαρταετό, διότι εκεί δεν υπάρχουν καλώδια της ΔΕΗ. Προχωρώντας, μετά τις
εγκαταστάσεις του ιχθυοτροφείου στο «ΒΑΘΥ», στα είκοσι περίπου μέτρα, είδα άλλα δύο στρόγγυλα πυροβολεία κατασκευασμένα από παχύ μπετόν με μια ατσάλινη βάση στο κέντρο τους που προφανώς ήταν βιδωμένο το κανόνι.
Έβγαλα φωτογραφίες και ενημέρωσα τον Σύλλογο Ηλιακτής, ο οποίος πρόθυμα συμφώνησε μαζί μου στο να αναδειχθούν αυτά τα πυροβολεία της περιοχή μας που αν και έχουν περάσει χρόνια από την κατασκευή αυτών των οχυρωματικών έργων και τη χρήση τους, εν τούτοις παραμένουν ως ιστορικά μνημεία, ιδιαίτερης ιστορικής άξιας και προσοχής και ας μη ξεχνάμε, ότι πολλά από αυτά στον Ελλαδικό χώρο έχουν αφεθεί στο χρόνο και έχουν καταστραφεί η μπαζωθεί και λίγα είναι εκείνα που εξακολουθούν να υπάρχουν και να θυμίζουν σελίδες της νεότερης ιστορίας μας……

“ΦΩΝΗ της ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ” : Ευχαριστούμε τη κα Θεώνη Μούλτου όπως και την ομάδα “Τι νέα;;; Σαλαμινιωτικα…” του Κων/νου Κοντομίχαλου