Ἡ ἱστορική Σαλαμῖνα στό ἔλεος τῶν «κλωβῶν»

Κάθομαι καὶ σκέπτομαι τί και πῶς θὰ ἦταν σήν μερα ἡ Σαλαμίνα, ἄν οἱ κά- τοικοί της, κατά κύριο λόγο, καί ἔπειτα οἱ ἑκάστοτε κυβερνώντες εἶχαν σεβασθεῖ την Ιστορία της.

Ἡ οἰκογένειά μας βρέθηκε στο νησί ἀπό τό 1930, όταν ὁ παππούς μου, Ιστορικός, φιλόλογος καί νομικός, με ἀξιόλογο συγγραφικό έργο, Ιωάννης Πατσουράκος, ἀλλά και κάποιοι συγγενεῖς του, ὅπως ὁ Σπύρος Κουφάκος καί ὁ Βασίλειος Μούντανος, ἀποφάσισαν νὰ ἀγοράσουν «εξοχικό» στην Σαλαμίνα, «την πλέον σημαντική και Ιστορικότερη νῆσο τῆς ὑφηλίου», όπως την περιέγραφε ὁ παππούς.

Ο Κουφάκος, μάλιστα, διετέλεσε δήμαρχος Σεληνίων καί σε αὐτὸν ὀφείλεται ἡ ἀνέγερση τοῦ μοναδικοῦ σε αἰγαιοπελαγίτικο ρυθμό ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, πού βρίσκεται στα Σελήνια και τον σχεδίασε ὁ φίλος του, μέγας ἀρχιτέκτων Σόλων Κυδωνιάτης.

Ὁ παππούς μου ἀγόρασε ένα κτῆμα στο Άμπελάκι (καί ὄχι «Αμπελάκια», ὅπως ἀποκαλεῖται σήμερα λανθασμένα το χωριό), ψηλά στον λόφο, «γιά νά θωρεῖ τόν Ιστορικό κόλπο όπου έλαβε χώραν ή Ναυμαχία», όπως μοῦ ἔλεγε ἡ για στά μου, Ζαφείρια Πατσουράκου, το γένος Ελευθε πίου, τῆς γνωστῆς οἰκογένειας τῶν Ὑδραίων ἀγω πιστῶν τοῦ 21.

Ἀγάπησα κι ἐγὼ τὸ νησί και κάθε τόσο βρίσκο και στο «κτήμα», όπου καλλιεργούμε φυστίκια, έχου με κάποιες ελιές, φυτεύουμε πατάτες και ζαρζαβατικά, έχουμε και κάποιες λεμονιές και περνάμε τον καιρό μας απλάι στην μητέρα γῆ.

Ωστόσο, ἀπὸ τὸ 1960, που θυμάμαι και βλέπω τα συμβαίνοντα, διαπιστώνω την συνεχή υποβάθμιση τῆς ποιότητας τῆς ζωῆς στο νησί. Εκτός τοῦ ότι οι ντόπιοι Κουλουριώτες έκοψαν τὴν γῆ τους σε «αγροτεμάχια» και γέμισαν την Σαλαμίνα «οικόπεδα» τῶν ἑκατό μέτρων, στὰ ὁποῖα υψώθηκαν κακόγουστα κτίσματα και δημιουργήθηκαν συνοικισμοί – ἄμορφες μάζες τσιμέντου και σιδήρου, ὑπῆρξε καί ἡ τρομερή ἐκείνη ρύπανση τοῦ Σαρωνικοῦ, ἡ ὁποία κατέστησε τις παραλίες τῆς Σαλαμίνας μολυσμένες καί ἀπρόσιτες.

Με την δημιουργία τοῦ ἔργου τῆς Ψυττάλειας, ὁ Σαρωνικός καθάρισε καί οἱ ἀκτές τοῦ νησιοῦ ἔγιναν πλέον κατάλληλες γιά ἀπόλαυση. Βεβαίως, έσπευσαν να δημιουργηθούν, παρά θιν’ ἀλός, ένα σωρό αὐθαίρετα, παράγκες, ἀπλώθηκαν παντοῦ «ξαπλώστρες» και μᾶς προέκυψε ή «Σαλαμύκονος», όπως περιπαικτικὰ ἀποκαλεῖται τὸ νησί.

Ἐπέπεσαν και οι κατά καιρούς δημοτικές Αρχές, με εξαιρέσεις φωτεινές τους Γιάννη Μαγιάτη (Άμπελάκι), Μάριο Τραυλό (Σελήνια) και Θανάση Μακρή (Κούλουρη), και φρόντισαν να στερήσουν κάθε δυνα τότητα αναπτύξεως καί προόδου πού να συμβαδίζει με την προστασία τοῦ περιβάλλοντος και την αίσθη τική παράδοση τοῦ νησιοῦ.

Και σαν νὰ μὴν ἔφθαναν ὅλα τὰ ἄλλα (ή συντεχνία τῶν «φέρυ-μπωτ» που δυναστεύει το νησί και εμποδίζει την υποθαλάσσια ζεύξη, το σκουπιδομάνι και οἱ αὐτοσχέδιες χωματερές, ἡ πλημμελής αποχέ τευση, ή κάκιστη οδοποιία, πού ἀποφέρει πληθώρα θανατηφόρων τροχαίων, ἡ ἐπέλαση τῶν «Ρομά» που ἀποτελοῦν ἀνεξάρτητο κρατίδιο καί κανείς δεν τους ἀγγίζει), ἔχουμε τώρα και τις… Ιχθυοκαλλιέργειες! Κι ἀπ’ ὅ,τι μαθαίνω, επίκειται αὐτές τις ἡμέρες ύπογρα φή για επέκταση αὐτοῦ τοῦ τραυματικοῦ φαινομέ νου στις όποιες όμορφες παραλίες έχουν απομείνει δίχως «κλωβούς» και «ἰχθυοτροφές». Τι λέει το Υπουρ γείο Περιβάλλοντος; Τι θα κάνει το Υπουργείο Πολι τισμοῦ; Ἂς γίνει κάτι, γρήγορα, διότι αν περιμένουμε από τον Δήμο σωθήκαμε!

Άρθρο του Δημήτρη Καπρανου στην εφημερίδα Εστία 4-11-24