Η βία κατά των γυναικών στον ψηφιακό κόσμο: ένα σύγχρονο έγκλημα με εγκληματολογικές διαστάσεις

Η βία κατά των γυναικών αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά φαινόμενα με εγκληματολογικές διαστάσεις, και στον ψηφιακό κόσμο αποκτά νέες μορφές και προεκτάσεις. Η ψηφιακή βία περιλαμβάνει φαινόμενα όπως το διαδικτυακό εκφοβισμό (cyber harassment), η διαδικτυακή παρακολούθηση (cyber stalking), και η μη συναινετική διανομή ευαίσθητου περιεχομένου (revenge porn). Αυτές οι μορφές βίας, που συχνά υποβαθμίζονται λόγω της μη φυσικής τους φύσης, έχουν σοβαρές συνέπειες για τα θύματα και δημιουργούν νέες προκλήσεις για τις διωκτικές αρχές και την κοινωνία.

Μορφές Ψηφιακής Βίας κατά των Γυναικών

Revenge Porn

Η μη συναινετική δημοσιοποίηση προσωπικού ή σεξουαλικού περιεχομένου αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες μορφές ψηφιακής βίας. Συνήθως, δράστες είναι πρώην σύντροφοι που χρησιμοποιούν τέτοιες πράξεις για να εκδικηθούν ή να εξαναγκάσουν τα θύματα σε επανασύνδεση (Henry & Powell, 2016). Οι επιπτώσεις είναι καταστροφικές, περιλαμβάνοντας κοινωνικό στιγματισμό, ψυχολογικό τραύμα, και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και αυτοκτονικές τάσεις.

Cyber Stalking

Η διαδικτυακή παρακολούθηση, μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης, email ή άλλων πλατφορμών, είναι μια συχνή τακτική ελέγχου και τρομοκράτησης. Οι δράστες συχνά εκμεταλλεύονται την ανωνυμία του διαδικτύου, δημιουργώντας έναν αόρατο κλοιό γύρω από το θύμα (Ybarra et al., 2007).

Online Harassment

Το διαδικτυακό bullying και η λεκτική κακοποίηση περιλαμβάνουν απειλές, σεξουαλικά σχόλια, και προσπάθειες υποτίμησης των γυναικών σε διαδικτυακές πλατφόρμες. Αυτή η πρακτική πλήττει ιδιαίτερα γυναίκες που συμμετέχουν στον δημόσιο διάλογο, όπως δημοσιογράφους και πολιτικούς.

Εγκληματολογική Ανάλυση

Η ψηφιακή βία κατά των γυναικών μπορεί να αναλυθεί μέσα από εγκληματολογικές θεωρίες που εστιάζουν στην εξουσία και στον έλεγχο. Σύμφωνα με τη θεωρία της εξουσίας-ελέγχου (Power-Control Theory), οι δράστες χρησιμοποιούν την τεχνολογία ως μέσο για να επεκτείνουν την κυριαρχία τους, ιδιαίτερα σε πρώην συντροφικές σχέσεις (Hagan et al., 1985). Επιπλέον, η θεωρία των ρουτινών δραστηριοτήτων (Routine Activity Theory) εξηγεί πώς η παρουσία ευάλωτων θυμάτων σε μη ασφαλή ψηφιακά περιβάλλοντα διευκολύνει την εγκληματική δραστηριότητα (Cohen & Felson, 1979).

Επιπτώσεις στα Θύματα

Τα θύματα της ψηφιακής βίας συχνά βιώνουν σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες, όπως κατάθλιψη, άγχος και κοινωνική απομόνωση (Henry et al., 2020). Η έλλειψη άμεσων φυσικών συνεπειών για τους δράστες δυσχεραίνει την απονομή δικαιοσύνης, ενώ οι διαδικτυακές πλατφόρμες συχνά αδυνατούν να ανταποκριθούν άμεσα στις καταγγελίες, παρατείνοντας την ταλαιπωρία των θυμάτων.

Νομικό Πλαίσιο και Προκλήσεις

Στην Ελλάδα, η ψηφιακή βία ρυθμίζεται από διάφορες νομοθετικές διατάξεις, όπως ο Ν. 4624/2019 για την προστασία προσωπικών δεδομένων, και άρθρα του Ποινικού Κώδικα που αφορούν την απειλή και τη δυσφήμιση. Ωστόσο, οι αργοί ρυθμοί δικαιοσύνης και η έλλειψη εξειδίκευσης σε υποθέσεις κυβερνοεγκλήματος περιορίζουν την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης. Επίσης, οι διεθνείς συνεργασίες μεταξύ διωκτικών αρχών είναι απαραίτητες λόγω της φύσης του διαδικτύου (Powell et al., 2018).

Προτάσεις Αντιμετώπισης

Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση: Η ενημέρωση των χρηστών για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου και τη σημασία της ιδιωτικότητας. Νομοθετική Ενίσχυση: Δημιουργία εξειδικευμένων νόμων που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη μη συναινετική διανομή περιεχομένου. Υποστήριξη Θυμάτων: Δημιουργία δομών για την παροχή νομικής και ψυχολογικής βοήθειας στα θύματα. Συνεργασία Πλατφορμών: Υποχρέωση των κοινωνικών μέσων να αφαιρούν άμεσα προσβλητικό περιεχόμενο.

Συμπεράσματα

Η βία κατά των γυναικών στον ψηφιακό κόσμο αποτελεί ένα πολύπλοκο έγκλημα που απαιτεί συνδυασμένη προσπάθεια από την πολιτεία, τις τεχνολογικές εταιρείες, και την κοινωνία. Η εγκληματολογική ανάλυση βοηθά στην κατανόηση των αιτίων και της φύσης του φαινομένου, ενώ οι προτεινόμενες λύσεις μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για τη μείωση του προβλήματος. Η αντιμετώπιση αυτής της μορφής βίας είναι ουσιαστική για τη διασφάλιση της ισότητας και της ασφάλειας στο ψηφιακό περιβάλλον.

csii.gr