Επιστολή ΦΟΡΕΑ Διαχείρισης ΠΟΑΥ Σαλαμίνας: Η υδατοκαλλιέργεια στη Σαλαμίνα σήμερα και μετά τη θέσπιση της ΠΟΑΥ

Επιστολή προς τον Δήμαρχο Σαλαμίνας, τους Δημοτικούς Συμβούλους και τα μέλη των Δημοτικών Αρχών της Σαλαμίνας έστειλε ο ΦΟΡΕΑΣ Διαχείρισης ΠΟΑΥ  Σαλαμίνας και Διαπορίων σχετικά με τις ιχθυοκαλλιέργειες στη Σαλαμίνα.

Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής:

Αξιότιμε Κύριε Δήμαρχε,

Αξιότιμες Κυρίες και Αξιότιμοι Κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι,

Αξιότιμα Μέλη των Δημοτικών Αρχών της Σαλαμίνας,

Σας στέλνουμε ενημερωτικό υλικό που αφορά τη διαχρονική παρουσία της ιχθυοκαλλιέργειας στη Σαλαμίνα, την εικόνα των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας, που δραστηριοποιούνται σήμερα στη Σαλαμίνα, καθώς και το ποια θα είναι η εικόνα  της ιχθυοκαλλιέργειας στη Σαλαμίνα μετά την θέση σε ισχύ της οριοθέτησής τους από την ΠΟΑΥ Σαλαμίνας.

Στον χάρτη που επισυνάπτουμε, φαίνονται οι πέντε θέσεις, στις οποίες λειτουργούν  σήμερα μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, που ήδη βρίσκονται εκεί εγκατεστημένες από τη δεκαετία του 1990.

Η ΠΟΑΥ απαγορεύει την εγκατάσταση νέων μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας σε άλλο νέο σημείο του νησιού.Σαλαμίνα boat tours

Η θαλάσσια έκταση που είναι σήμερα μισθωμένη στις πέντε μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας ανέρχεται σε 126 στρέμματα. Δυνητικά, στο μέλλον, στα πλαίσια της ΠΟΑΥ, η έκταση αυτή μπορεί να ανέλθει αποκλειστικά και συνολικά σε 440 στρέμματα.

Η προβλεπόμενη αύξηση στην μισθωμένη έκταση δεν δίνεται αυτόματα με την θεσμοθέτηση της ΠΟΑΥ. Η οποιαδήποτε σταδιακή, στα παραπάνω πάντα πλαίσια, αύξηση, μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο μετά την εκ νέου υποβολή μελέτης και αίτησης έγκρισης στις αδειοδοτούσες αρχές, και υπό τον όρο ότι θα πληρούνται οι εκ του νόμου  προϋποθέσεις και απαιτήσεις.

---

---

Η λειτουργία των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας ελέγχεται  σε μόνιμη βάση τόσο από τις αρμόδιες αρχές  όσο και από το ΕΛΚΕΘΕ. Από τους ελέγχους αυτούς, διαπιστωμένα προκύπτει και ότι η λειτουργία τους δεν υποβαθμίζει το περιβάλλον, στο οποίο λειτουργούν.

Στην διάθεσή σας να σας ενημερώσουμε και δια ζώσης.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ Η ΙΔΡΥΣΗ ΠΟΑΥ
Η θεσμοθέτηση ΠΟΑΥ για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας και ως εκ τούτου για την Σαλαμίνα είναι υποχρέωση που απορρέει από την ευρωπαϊκή
νομοθεσία

Η εγκεκριμένη περιβαλλοντική μελέτη ΠΟΑΥ για την Σαλαμίνα

• Απαγορεύει την ίδρυση νέων μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας στη Σαλαμίνα.
• Δημιουργεί ένα σταθερό χωροταξικό πλαίσιο, το οποίο παρέχει ασφάλεια
δικαίου και προβλεψιμότητα.
• Οριοθετεί την ιχθυοκαλλιέργεια στις συγκεκριμένες υφιστάμενες σήμερα
θέσεις.
• Δεν επιτρέπει την ανεξέλεγκτη δημιουργία και ανάπτυξη μονάδων
ιχθυοκαλλιέργειας.
• Θέτει ένα πλέγμα αυστηρών διατάξεων και υποχρεώσεων για τις
εταιρείες ιχθυοκαλλιέργειας με σκοπό την προστασία του
περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη

1 H παρουσία των ιχθυοκαλλιεργειών στη Σαλαμίνα σήμερα
Η παρουσία της ιχθυοκαλλιέργειας στη Σαλαμίνα ξεκινά από την δεκαετία του
1980.  

Σήμερα στη Σαλαμίνα λειτουργούν συνολικά 5 μονάδες
ιχθυοκαλλιέργειας οι οποίες είναι εγκατεστημένες στο σύνολό τους ήδη από
τις αρχές του 1990.  

---

---

Οι μονάδες αυτές είναι εγκατεστημένες στις θέσεις
«εξωτερικά όρμου Βαθύ», «Θενιό», «Φόκα», «Πυριακόνι», «Λαμπρανό».

Οι πέριξ και των 5 μονάδων χερσαίες εκτάσεις είναι δασικές, μη
κατοικημένες και μη ορατές από τους διερχόμενους.

Το σύνολο των μονάδων είναι εφοδιασμένες με νόμιμες άδειες
εγκατάστασης, λειτουργίας και περιβαλλοντικών όρων.

Οι μονάδες αδειοδοτούνται και ελέγχονται από την Υπηρεσία των Αγροτικών
Υποθέσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής και Νήσων, σύμφωνα με την οποία δεν έχουν καταγραφεί οιουδήποτε είδους παραβάσεις από την
λειτουργία των μονάδων.

Το ΕΛΚΕΘΕ (ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ) ανά τριετία
συντάσσει για κάθε μονάδα μία σε βάθος έκθεση ελέγχου, προβαίνοντας σε
ενδελεχή έλεγχο του συνόλου των παραμέτρων που ενδέχεται να επηρεαστούν από την λειτουργία των μονάδων.

Το συμπέρασμα των ελέγχων του ΕΛΚΕΘΕ είναι ότι δεν υπάρχει
υποβάθμιση της κατάστασης του Υδατικού Συστήματος από την λειτουργία των μονάδων.

---

---

Στο ίδιο συμπέρασμα, δηλαδή στην διαπίστωση της καλής κατάστασης και
την έλλειψη οιασδήποτε επιβάρυνσης στο υδάτινο περιβάλλον κατέληξε και η
έρευνα που διεξήγαγε το 2022 το Πανεπιστήμιο Πατρών.

Το ψάρι είναι έμβιο ον, η επιβίωση, η ανάπτυξη και η ποιότητα του οποίου εξαρτάται από την ποιότητα των υδάτων στα οποία διαβιεί.
Τα ψάρια που παράγονται στις μονάδες της Σαλαμίνας εξάγονται σε απαιτητικές αγορές όπως οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς καθώς και στις δυναμικά αναπτυσσόμενες αγορές του Περσικού Κόλπου. Για να μπορέσουν να διαθέσουν τα ψάρια τους στις αγορές αυτές, οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της Σαλαμίνας πιστοποιούνται και ελέγχονται από διεθνείς εταιρείες ελέγχου και διαθέτουν πιστοποιήσεις όπως ISO 22000 και GlobalG.A.P., friend of the sea , Antibiotic free κλπ

Κατά την λήψη των πιστοποιήσεων αυτών οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας ελέγχονται σε παραμέτρους ποιότητας και ορθών πρακτικών πολύ πιο αυστηρών από αυτές που απαιτούνται από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Οι φορείς της ιχθυοκαλλιέργειας ακολουθούν πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης
και προστασίας του περιβάλλοντος, μεριμνούν για την σωστή διαχείριση των
μονάδων τους και την αποφυγή οιασδήποτε ρύπανσης, όχι μόνο γιατί αυτό επιβάλλει η κείμενη νομοθεσία, αλλά και γιατί αυτές οι πρακτικές είναι αναγκαίες για την επιτυχή εκτροφή των ψαριών.  

Οι ιχθυοκαλλιέργειες στη Σαλαμίνα μετά την έγκριση της ΠΟΑΥ

Από 30 και πλέον χρόνια, στην Σαλαμίνα είναι εγκατεστημένες ΠΕΝΤΕ
μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας.

Η εγκεκριμένη για την ΠΟΑΥ μελέτη δεν προβλέπει νέες θέσεις για
εγκατάσταση μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας. Αυτό σημαίνει ότι με βάση το ΠΔ
που θα εκδοθεί για την ΠΟΑΥ αποκλείεται στο μέλλον η εγκατάσταση νέων
μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας στην Σαλαμίνα.

Οι τεράστιες εκτάσεις που αναφέρονται σε διάφορα δημοσιεύματα που θα
καλυφθούν από ιχθυοκαλλιέργειες μετά την έγκριση της ΠΟΑΥ είναι
παραπλανητικές καθόσον συγχέουν τις διάφορες εκτάσεις επιρροής που έχουν
εξεταστεί στα πλαίσια της μελέτης με την έκταση που δυνητικά σύμφωνα με την μελέτη θα μπορεί να μισθωθεί για την επέκταση των πέντε υφισταμένων
μονάδων.

Η ζώνη επιρροής που καταγράφεται στην μελέτη, δεδομένου ότι δεν
προβλέπεται η εγκατάσταση νέων μονάδων, στην ουσία είναι η ίδια
υφιστάμενη ζώνη επιρροής, στην οποία αποδεδειγμένα σύμφωνα με το
ΕΛΚΕΘΕ, δεν καταγράφεται δυσμενής επίδραση λόγω της παρουσίας των
ιχθυοκαλλιεργειών.

Να σημειωθεί εδώ ότι ο περιβαλλοντικός σύλλογος ΠΕΡΙΒΟΥ είτε από
άγνοια είτε εκ προθέσεως παραποιεί τα στοιχεία της μελέτης προσπαθώντας
να δημιουργήσει επιχείρημα, ότι δήθεν από τις ζώνες επιρροής θα κλείσει
πλήρως ο όρμος της Σαλαμίνας. 

Όπως αναφέραμε παραπάνω, επειδή δεν δημιουργούνται νέες θέσεις, δεν μεταβάλλεται η ζώνη επιρροής.

Η μελέτη προβλέπει ότι δυνητικά στο μέλλον η θαλάσσια έκταση που θα
μπορεί να μισθωθεί στις 3 από τις 5 μονάδες, θα μπορεί ν’ ανέλθει το μέγιστο σε 100 στρέμματα και στις άλλες 2 μονάδες σε 70 στρέμματα. 

Από τα στρέμματα αυτά, μόνο σε έκταση 50% στρεμμάτων μπορούν να τοποθετηθούν κλωβοί.

Οι χερσαίες εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν τις 4 από τις 5 μονάδες αυτές ως
προς τη συσκευασία των ιχθύων, βρίσκονται εκτός της νήσου Σαλαμίνας, πέραν μίας μονάδας, της ιχθυοκαλλιέργειας Αργοσαρωνικού, που είναι καθετοποιημένη και διαθέτει συσκευαστήριο και μονάδα παραγωγής ιχθυοτροφών. 

Οι εκτάσεις οι οποίες αναφέρονται στα δημοσιεύματα της περιβαλλοντικής οργάνωσης ΠΕΡΙΒΟΥ είναι ανακριβείς καθόσον οι μισθωμένες σήμερα στις ιχθυοκαλλιέργειες εκτάσεις
είναι 126,05 στρέμματα και οι δυνητικά βάσει της μελέτης που θα μπορούν να μισθωθούν στις ιχθυοκαλλιέργειες κατά την επόμενη 20ετία ανέρχονται σε 440 στρέμματα, ήτοι 3,4 φορές σε βάθος 20ετίας και όχι 25 φορές όπως παραπλανητικά αναφέρεται στα εκ προθέσεως παραποιημένα στοιχεία που διακινεί η περιβαλλοντική οργάνωση ΠΕΡΙΒΟΥ.

Όσον αφορά την αύξηση της δυναμικότητας των υφιστάμενων μονάδων
πρέπει να λεχθούν τα ακόλουθα:

Στην μελέτη περιγράφεται η δυνητική φέρουσα ικανότητα ιχθυοφόρτισης,
όπως αυτή προσδιορίζεται από τα επιστημονικά μοντέλα που υπάρχουν και είναι συνάρτηση των ρευμάτων, του βάθους κλπ παραμέτρων που υφίστανται σε κάθε συγκεκριμένη θέση.

Να διευκρινιστεί ότι η υλοποίηση από τις μονάδες οποιασδήποτε δυνητικής επέκτασης προβλέπεται στην ΠΟΑΥ, δεν θα γίνει αυτόματα με την έγκριση της ΠΟΑΥ.

Η οποιαδήποτε αύξηση σε μίσθωση νέας έκτασης ή οποιαδήποτε αύξηση
δυναμικότητας προϋποθέτει και μετά την θέσπιση της ΠΟΑΥ την υποβολή εκ
μέρους της μονάδας αιτήματος και μελέτης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων

Το αίτημα αυτό θα καταγράφει τις μετρήσεις και την κρατούσα στην περιοχή
κατάσταση κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος χορήγησης περιβαλλοντικών όρων και θα εξεταστεί από την αρμόδια αρχή κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.

Αυτό θα γίνει υπό τους περιορισμούς που ήδη έχουν επιβληθεί από τις
διευκρινιστικές εγκυκλίους που έχουν εκδοθεί εν όψει εφαρμογής των προβλεπομένων σε ήδη εγκεκριμένες ΠΟΑΥ.

Βασικός περιορισμός είναι η σταδιακή μόνο δυνατότητα αιτήματος
αύξησης και επέκτασης, διαστρωματωμένης χρονικά.

Επίσης δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι προαπαιτούμενο για
οποιαδήποτε αύξηση δυναμικότητας είναι η διαθεσιμότητα κεφαλαίων.και η
ιχθυοκαλλιέργεια σήμερα στην Ελλάδα είναι σε φάση αποεπένδυσης.

Η ιχθυοκαλλιέργεια είναι δραστηριότητα έντασης κεφαλαίου αφού τα
ψάρια προκειμένου να φτάσουν σε εμπορεύσιμο μέγεθος χρειάζεται να τρέφονται επί δεκαοκτώ μήνες ( σε αντιδιαστολή π.χ. με το κοτόπουλο που χρειάζεται 45 ημέρες).

Γεγονός που σημαίνει ότι το κεφάλαιο που θα απαιτηθεί για την αύξηση της
δυναμικότητας μίας μονάδας κατά 500ΜΤ υπερβαίνει το ποσό των 4.000.000€,
συνυπολογιζόμενης και της απαιτούμενης επένδυσης.

Ιστορικό της εγκριτικής διαδικασίας της ΠΟΑΥ Σαλαμίνας και
Διαπορίων

Η μελέτη για την έγκριση της ΠΟΑΥ που καλύπτει τις μονάδες της Σαλαμίνας
κατατέθηκε το 2015 και το σύνολο των διαδικασιών οι οποίες ακολουθήθηκαν για τη γνωμοδότηση των επιμέρους υπηρεσιών καθώς και της διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες ολοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2022, ύστερα δηλαδή από επτά χρόνια διαβουλεύσεων, εισηγήσεων, τροποποιήσεων και
προσαρμογών.

Στα πλαίσια της διαδικασίας αυτής, ο Δήμος Σαλαμίνας, ακολουθώντας την
πάγια τακτική του 90% των Δήμων γνωμοδότησε αρνητικά.

Η έγκριση της μελέτης, ακριβώς λόγω της αρνητικής γνωμοδότησης του
Δήμου Σαλαμίνας τέθηκε στην κρίση του Κεντρικού Συμβουλίου
Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων ΚΕΣΥΠΟΘΑ και του Κεντρικού
Συμβουλίου Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων ΚΕΣΥΧΩΘΑ,και
έλαβε θετική γνωμοδότηση ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2022.

 Η συμβολή της ιχθυοκαλλιέργειας στην ελληνική οικονομία

Ο κλάδος της ιχθυοκαλλιέργειας είναι ένας παραγνωρισμένος κλάδος της
ελληνικής οικονομίας, ο οποίος συμβάλλει αποφασιστικά στην αύξηση του
ελληνικού ΑΕΠ, καθόσον  τα ψάρια είναι το δεύτερο σε εξαγωγές προϊόν μετά
το ελαιόλαδο του πρωτογενούς τομέα. Το ύψος των πραγματοποιημένων
εξαγωγών υπερβαίνει το 90% των εγχωρίων παραγομένων ιχθύων και
ανέρχεται σε 600.000.000€.

Η ιχθυοκαλλιέργεια μεσογειακών ειδών είναι ένας κλάδος ο οποίος είναι κατ’
εξοχήν προσαρμοσμένος στους φυσικούς πόρους που διαθέτει η χώρα μας. 

Η τεχνογνωσία του κλάδου αυτού αναπτύχθηκε από τις ελληνικές εταιρείες και δυστυχώς λόγω της έλλειψης στοργής και ενδιαφέροντος εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας την πρώτη θέση που κατείχε η Ελλάδα παγκοσμίως στις εξαγωγές των μεσογειακών ιχθύων έχει πλέον καταλάβει η γείτονα Τουρκία, η οποία αφενός επιδοτεί την παραγωγή των ψαριών, αφετέρου διαθέτει ένα σταθερό ευνοϊκό πλαίσιο για την εγκατάσταση νέων μονάδων.

Λόγω του γεγονότος της μακρόχρονης παρουσίας της ιχθυοκαλλιέργειας
στην Ελλάδα και των εγγενών από την ίδρυσή της αντιδράσεων των τοπικών
κοινωνιών, η οποία είναι πάγια και στη συντριπτική πλειοψηφία αναιτιολόγητη η ελληνική πολιτεία έχει θεσπίσει πολύ δομημένους κανόνες ελέγχου τόσο για την εγκατάσταση όσο και για τη λειτουργία των μονάδων.

Έτσι οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν στα χέρια τους εργαλεία για τον έλεγχο των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας βάσει των οποίων διενεργούν τους αυστηρούς ελέγχους. 

 Η συμβολή της ιχθυοκαλλιέργειας στην τοπική κοινωνία της Σαλαμίνας

– Κάθε μονάδα μισθοδοτεί άμεσα περίπου 15 άτομα.
Το σύνολο των απαιτουμένων τροφοδοσιών γίνεται από την τοπική
κοινότητα.
– Τα μισθώματα για τις θαλάσσιες εκτάσεις εισπράττονται από το Δήμο
Σαλαμίνας.
– Οι μονάδες τροφοδοτούν το κοινωνικό παντοπωλείο του νησιού και το
κοινωνικό συσσίτιο.
Οι ιχθυοκαλλιέργειας στην Σαλαμίνα, συμβάλλουν στο να γίνεται το νησί γνωστό με θετικό τρόπο, αφού τόσο η μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας της Αργοσαρωνικού Α.Ε. αναπτύσσει δράσεις σε πολλαπλά επίπεδα, όπως η καινοτομία και η έρευνα και η υποστήριξη της βιωματικής μάθησης:
– Συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα με εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα, όπως το ΕΛΚΕΘΕ, το πανεπιστήμιο Κρήτης και το πανεπιστήμιο της Bologna για τη βελτίωση των μεθόδων παραγωγής μας, παραγωγή νέων ειδών κτλ.
– Προγράμματα επισκέψεων ελληνικών σχολείων, σχολείων από το εξωτερικό και σπουδαστών ιχθυολόγων

Με εκτίμηση,
ΦΟΡΕΑΣ Διαχείρισης ΠΟΑΥ  Σαλαμίνας και Διαπορίων

salamina press