Με αφορμή τη δημιουργία ενός παράνομου χώρου εναπόθεσης απορριμμάτων ας μιλήσουμε σοβαρά για τις ευθύνες.

Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι στη περιοχή μεταξύ 9ης και 10ης στάσης δημιουργείται παρανόμως ακόμα ένας χώρος που αποτίθενται από κάποιους μπάζα, υλικά από εκσκαφές οδοποιίας, κλαδέματα και διαφόρων τύπων εξω-οικιακά απορρίμματα. Με αφορμή λοιπόν τη δημιουργία αυτού ακριβώς του παράνομου χώρου εναπόθεσης απορριμμάτων ας μιλήσουμε σοβαρά για τις ευθύνες, ποιους βαρύνουν και τι συνέπειες μπορεί να επιφέρουν.

Διαβάστε επίσης:

Η δημιουργία μιας παράνομης χωματερής (χώρου ανεξέλεγκτης απόθεσης απορριμμάτων) αποτελεί σοβαρό περιβαλλοντικό αδίκημα και επιφέρει ευθύνες τόσο σε ποινικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Είναι σαφέστατα υποχρέωση των πολιτών να μην επιτρέπουν να δημιουργούνται χώροι όπου αποτίθενται παρανόμως απορρίμματα και μπάζα αλλά κυρίως του Δήμου να επεμβαίνει άμεσα σε τέτοιες παράνομες εναποθέσεις. Άλλωστε είναι μία εκ των βασικών υποχρεώσεων του και όχι οι διαφόρου τύπου φωτογραφίσεις προς χρήση στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά ούτε και η σιωπηρή αποδοχή με τη μη δημόσια καταδίκη προβοκατόρικων και σύγχρονων “αυριανιστικών” τακτικών από ομάδες των κοινωνικών δικτύων σαφέστατα προσκείμενων στη τωρινή διοίκηση του Δήμου όπως ποικιλοτρόπως φαίνεται και μάλιστα εμφανέστατα. Επί του προκειμένου όμως, οι ευθύνες αυτές μπορεί να αφορούν:

α) τον ιδιοκτήτη ή Χρήστη του Χώρου. Αν κάποιος ιδιώτης, επιχείρηση ή φορέας χρησιμοποιεί ή παραχωρεί χώρο για την ανεξέλεγκτη απόθεση απορριμμάτων, θεωρείται άμεσα υπεύθυνος και Μπορεί να κατηγορηθεί για ρύπανση ή υποβάθμιση περιβάλλοντος σύμφωνα με τα άρθρα του Ποινικού Κώδικα και ειδικότερα του Ν. 1650/1986 περί προστασίας του περιβάλλοντος.

β) τους ιδιώτες ή επιχειρήσεις που εναποθέτουν απορρίμματα. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εναποθέτει απορρίμματα σε μη αδειοδοτημένους χώρους διαπράττει περιβαλλοντικό αδίκημα. Σε αυτή τη περίπτωση πρέπει να επιβάλλονται πρόστιμα, ποινικές διώξεις και ενδεχομένως διοικητικές κυρώσεις (ανάκληση αδειών, απαγόρευση λειτουργίας κ.λπ.).

γ) τη Δημοτική Αρχή στη περίπτωση που η χωματερή βρίσκεται σε χώρο ευθύνης του δήμου και δεν λαμβάνονται μέτρα για την αποκατάσταση, μπορεί να υπάρξει και πρέπει να υπάρξει η δέουσα Διοικητική ευθύνη για παράλειψη καθήκοντος αλλά και να διερευνηθούν τυχόν ποινικές ευθύνεςγια συνεργεία ή αμέλεια. Είναι χρέος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οφείλει να οργανώνει τη νόμιμη διαχείριση απορριμμάτων.

Δεν πρέπει επίσης να παραλείψουμε την ευθύνη που έχουν οι Κρατικοί Ελεγκτικοί Μηχανισμοί (όπως π.χ το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος) οι οποίες έχουν την αρμοδιότητα να εντοπίζουν τέτοιες χωματερές, να επιβάλλουν πρόστιμα, να παραπέμπουν υποθέσεις στον εισαγγελέα και να ζητούν αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς.

Αφήνουμε τελευταίες τις συνέπειες που μπορεί έχει ο δήμαρχος. Οι ευθύνες του δημάρχου σε περίπτωση ύπαρξης ή δημιουργίας παράνομης χωματερής είναι δεδομένες και σημαντικές, καλύπτουν δε ποινικές, διοικητικές και ενίοτε αστικές διαστάσεις. Ο δήμαρχος, ως επικεφαλής του ΟΤΑ (Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης), έχει την ευθύνη για την προστασία του περιβάλλοντος και την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων. Έχοντας την αποκλειστική ευθύνη λοιπόν έχει και τις συνέπειες αν εκτελεί πλημμελώς τα καθήκοντά του. Οι ευθύνες του δημάρχου λοιπόν μπορεί να είναι :

1. Ποινικές Ευθύνες

• Βάσει του Άρθρου 28 του Ν. 1650/1986 για την προστασία του περιβάλλοντος και του Ποινικού Κώδικα (άρθρα περί ρύπανσης και υποβάθμισης περιβάλλοντος), ο δήμαρχος μπορεί να διωχθεί ποινικά:
  • Είτε για πράξη (π.χ. εντολή ή σιωπηρή αποδοχή δημιουργίας χωματερής),
  • Είτε για παράλειψη καθήκοντος (άρθρο 259 Π.Κ.) αν δεν έλαβε μέτρα για την αποτροπή ή αποκατάσταση της παράνομης απόθεσης.

2. Διοικητικές Ευθύνες

• Μπορεί να υπάρξει παραπομπή για πειθαρχικό έλεγχο (π.χ. από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση ή το Υπουργείο Εσωτερικών).
• Επιβολή διοικητικών προστίμων στον Δήμο, τα οποία συχνά καταλογίζονται λόγω ελλιπούς διαχείρισης απορριμμάτων (και διαβιβάζονται από Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος ή το Ελεγκτικό Συνέδριο).

3. Αστικές Ευθύνες (Σπάνια)

• Αν αποδειχθεί πως προκλήθηκε ζημία σε πολίτες (π.χ. υποβάθμιση ιδιοκτησίας, προβλήματα υγείας), ενδέχεται να υπάρξει αγωγή για αποζημίωση.

Θα πρέπει να τονισθεί εδώ ότι δεν είναι υποχρέωση του Δήμου και των πολιτών κατ΄επέκταση να πληρώνουν τα διοικητικά ή άλλα πρόστιμα για τις τυχόν αμέλειες ή παραλείψεις των προσώπων που απαρτίζουν την διοίκησή του και σε περιπτώσεις που ο Δήμος επιβαρύνεται με πρόστιμα για αμέλειες ή παραλείψεις του αυτά θα πρέπει να καταλογίζονται άμεσα στα φυσικά πρόσωπα που έχουν την ευθύνη για αυτά με τις πράξεις ή τις αποφάσεις τους.

Νικόλας ο Ψαράς

και για την αντιγραφή

Νίκος Φ. Γιαννόπουλος