Σχέδιο για 25% made in Greece
ΕΙΔΗΣΕΙΣΕΛΛΑΔΑ 12 Μαΐου 2025 fonisalaminas
Ποια πρότζεκτ των Ενόπλων Δυνάμεων μπορούν να αρχίσουν να παράγονται εντός συνόρων
Οστόχος του 25% ως ενός μίνιμουμ ποσοστού συμμετοχής της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας στις εξοπλιστικές προμήθειες ύψους 28 δισ. ευρώ που έχουν προϋπολογιστεί για τα επόμενα 12 χρόνια (μέχρι το τέλος του 2036) αποτελεί μια πολυπαραγοντική εξίσωση, η επίλυση της οποίας δεν έχει ξεκάθαρη απάντηση. Τόσο οι μεγάλες ελληνικές εταιρείες, που κάποτε θα αποκαλούνταν «εθνικοί πρωταθλητές», όσο και οι μικρότερες, μικρομεσαίες και startups, καλούνται να βρουν χώρο, ουσιαστικά για πρώτη φορά τα τελευταία 50 χρόνια.
Οι δυνατότητες
Σημαντικό λόγο στον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθεί η δημιουργία παραγωγικών δυνατοτήτων θα έχουν εκ των πραγμάτων οι μεγάλες εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες, είτε πρόκειται για τις κρατικές (ΕΑΒ και ΕΑΣ) είτε πρόκειται για ιδιωτικές. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι σε ελληνικά εργοστάσια παράγονται τμήματα των πυραυλικών συστημάτων Patriot ή των αρμάτων μάχης Leopard-2 (ΜΕΤΚΑ). Οπως, άλλωστε, στην κρατική ΕΑΒ υπάρχει μια παλαιά συνεργασία με τους Αμερικανούς (Λόκχιντ Μάρτιν) για τμήματα της διεθνούς παραγωγής των C-130 και των F-16.
Εξοπλιστικά 2036 – Βασικός στόχος είναι μέχρι το τέλος του 2036 κάποιες μεγάλες εταιρείες να μπορούν να εξυπηρετήσουν ακόμα και την εξ ολοκλήρου κατασκευή πλοίων, υποβρυχίων και αρμάτων μάχης.
Στα μεγάλα προγράμματα, δηλαδή τα αεροσκάφη, τις μεγάλες μονάδες επιφανείας (φρεγάτες και κορβέτες) και –μετά το 2030– τα υποβρύχια, οι δυνατότητες που υπάρχουν είναι περιορισμένες. Αν και με βάση τον τρέχοντα σχεδιασμό η Αθήνα επιθυμεί να ναυπηγούνται μονάδες σε ελληνικά ναυπηγεία και σίγουρα κάποια από αυτά να λειτουργούν ως κόμβοι υποστήριξης και συντήρησης των μονάδων, πρέπει να προκύψουν μεγάλες παραγγελίες, ικανές να στηρίξουν το αμυντικό σκέλος των ναυπηγήσεων.
Δεν είναι τυχαίο ότι ένας από τους βασικούς λόγους που η Ελλάδα εντάχθηκε στο μελλοντικό πρόγραμμα της ναυπήγησης των φρεγατών τύπου Constellation για το ναυτικό των ΗΠΑ είναι το ενδεχόμενο ελληνικά ναυπηγεία να αποτελέσουν –πέρα από χώρους παραγωγής αυτού του τύπου για το πολεμικό ναυτικό– και κόμβους συντήρησης και υποστήριξης των αμερικανικών μονάδων. Ολα αυτά, βέβαια, είναι εξαιρετικά φιλόδοξα και μακροπρόθεσμα.
Γι’ αυτό και το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει καταρτίσει ένα πρόγραμμα που να μπορεί να εμπλέξει ευκολότερα εγχειρήματα με δυνατότητα ταχύτερης ωρίμανσης.
Το πλοίο
Ενα από τα πολύ φιλόδοξα σχέδια, όπως έχει προετοιμαστεί και προκηρυχθεί από το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), είναι αυτό του Εθνικού Πλοίου. Σκοπός είναι η ναυπήγηση μονάδας μεγέθους κανονιοφόρου ή περιπολικού ανοιχτής θαλάσσης. Δεδομένου ότι πρέπει να προκύψει κατ’ αρχάς το σχέδιο, δεν πρέπει να αναμένεται η ωρίμανση του έργου πριν από το τέλος της δεκαετίας.
Το όχημα
Αντιθέτως, προβλέπεται να προχωρήσει αρκετά γρηγορότερα η διαδικασία για το Εθνικό Οχημα Γενικής Χρήσης, που θα κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου εντός της Ελλάδας, βασισμένο βεβαίως σε κάποιο σχέδιο ξένης εταιρείας. Οι δυνατότητες πάντως είναι υπαρκτές και οι εταιρείες έτοιμες να προχωρήσουν, όταν γίνουν οι σχετικές ανακοινώσεις. Αυτά τα οχήματα θα χρειαστούν στα αμέσως επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι θα χρησιμοποιηθούν ως φορείς κάποιων από τους πυραύλους και τις ρουκέτες που θα ενταχθούν στον ευρύτερο σχεδιασμό για την «Ασπίδα του Αχιλλέα», δηλαδή αυτό το πολυεπίπεδο σύστημα το οποίο θα πρέπει να ενοποιεί και να ενσωματώνει αντιαεροπορικές, αντιβαλλιστικές, αντι-drone και ανθυποβρυχιακές δυνατότητες.
Η ασπίδα
Ο αρχικός σχεδιασμός της κυβέρνησης για την «Ασπίδα του Αχιλλέα» προβλέπει να είναι έτοιμο έως το 2027 ένα μέρος αυτών των δυνατοτήτων. Είναι προφανές ότι ο χρόνος αλλά και ο προϋπολογισμός που διατίθεται γι’ αυτόν τον σκοπό (προς το παρόν 2,8 δισ. ευρώ) δεν είναι επαρκείς ώστε να καλυφθεί το σύνολο της επικράτειας. Ωστόσο, η μεθόριος και κρίσιμες περιοχές ανά την ηπειρωτική χώρα θα καλυφθούν. Η πλειάδα των συστημάτων που απαιτείται να συνδυαστούν ώστε να υπάρξει η περίφημη «Ασπίδα του Αχιλλέα» αφήνει αρκετό χώρο και για ελληνικές εταιρείες, οι οποίες, είτε μέσω ΕΛΚΑΚ είτε μέσω συνεργειών με τους βασικούς παρόχους αντιαεροπορικών συστημάτων (το Ισραήλ θα είναι μία από αυτές τις χώρες), θα μπορούν να συμβάλουν στην προσπάθεια.
Πατάει γκάζι – Το Εθνικό Οχημα Γενικής Χρήσης θα «τρέξει» με γρήγορους ρυθμούς, καθώς προορίζεται να χρησιμοποιηθεί και ως φορέας πυραύλων και ρουκετών της αμυντικής πλατφόρμας «Ασπίδα του Αχιλλέα».
Ηδη εταιρείες που διαθέτουν ραντάρ και ηλεκτρομαγνητικές δυνατότητες, αισθητήρες για ανίχνευση και χαρτογράφηση των απειλών κάτω από τη θάλασσα βρίσκονται σε συζητήσεις γι’ αυτόν τον σκοπό. Στο πεδίο αυτό υπάρχουν κάποιες δυνατότητες στο σκέλος της επιτήρησης που μπορεί να είναι αμιγώς ελληνικές, από την πλατφόρμα έως τα ραντάρ και τους αισθητήρες.
Τα drones
Σημαντικός τομέας ανάπτυξης των ελληνικών εταιρειών είναι οι μη επανδρωμένες πλατφόρμες, είτε πρόκειται για drones είτε για σκάφη επιφανείας (USV) ή υποβρύχια (UUV). Η ελληνική αγορά διαθέτει ήδη εταιρείες που έχουν αναπτύξει μη επανδρωμένα για διάφορες χρήσεις, μάλιστα κάποια από αυτά είναι και εξαγώγιμα. Βέβαια, η ταχύτητα με την οποία προχωράει η τεχνολογία στον συγκεκριμένο τομέα καθιστά αυτή την αγορά δυναμική και με την ανάγκη να βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τις εξελίξεις. Ως εκ τούτου, τα προγράμματα αυτά, παρά το γεγονός ότι στην αρχική φάση τους θα απαιτούν συνεργασία με ξένες εταιρείες, σε βάθος χρόνου θα στραφούν αποκλειστικά στην εγχώρια αγορά.
Η στολή
Ενα πρόγραμμα που είναι ήδη γνωστό ότι θα είναι 100% ελληνικό είναι εκείνο της Στολής Μαχητή. Αρχικά το πρόγραμμα αυτό προϋπολογιζόταν στα 204 εκατ. ευρώ, ωστόσο πλέον έχει φτάσει τα 300 εκατ. Ενας από τους λόγους που ο προϋπολογισμός αυξήθηκε είναι και η ανάγκη να χρηματοδοτηθούν ελληνικές εταιρείες για προϊόντα τα οποία ήδη παράγονται αλλά και σε πολλές περιπτώσεις εξάγονται από ελληνικές εταιρείες, όπως είναι, μεταξύ άλλων, κράνη, εξαρτύσεις που παρέχουν αντιβαλλιστική προστασία, στολές με αισθητήρες, διόπτρες και γυαλιά προστασίας, σύστημα διοίκησης και ελέγχου.
Βασικός στόχος μέχρι το τέλος του 2036 είναι οι μεγάλες εταιρείες να μπορούν να εξυπηρετήσουν κατά συντριπτική πλειονότητα ακόμα και την εξ ολοκλήρου κατασκευή μεγάλων μονάδων (πλοία, υποβρύχια, άρματα μάχης) και οι μικρές και μεσαίες να έχουν κατορθώσει να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους ώστε, ως οικοσύστημα πια, να μπορούν να διεκδικήσουν με αξιώσεις και προγράμματα στο εξωτερικό, εντός της Ε.Ε.
«Ετσι στήσαμε την ουκρανική βιομηχανία drones»
Η επίκληση της εμπειρίας στο ουκρανικό πεδίο προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για την ιλιγγιώδη ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η πολεμική τεχνολογία είναι πλέον κοινός τόπος. Τις προηγούμενες ημέρες βρέθηκαν στην Αθήνα εκπρόσωποι της ουκρανικής εταιρείας Skyfall, η οποία έχει αναπτύξει ένα εξάπτερο drone, το «Vampire», που οι Ρώσοι αποκαλούν «Baba Yaga», από τον σλαβικό μύθο μιας επικίνδυνης γριάς μάγισσας. Η ίδια εταιρεία έχει αναπτύξει και μια σειρά από FPVs, των μικρών εκείνων drones που χρησιμοποιούνται καθημερινά κατά εκατοντάδες.
Οι εκπρόσωποι της εταιρείας Skyfall εξηγούν στην «Κ» πώς από το μηδέν έφτιαξαν τον πολεμικό στόλο
Η Skyfall ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια σε ένα γκαράζ σε κάποια ουκρανική πόλη από τέσσερις μηχανικούς. Αν και στην έκθεση DEFEA, όπου συναντηθήκαμε με τους εκπροσώπους της εταιρείας, ήταν παρών και ένας από τους ιδρυτές, οι συζητήσεις που έγιναν για τις διάφορες δραστηριότητές της ζητήθηκε να γίνουν χωρίς την κοινοποίηση ονομάτων. Ως προς τον ιδρυτή, μου αναφέρθηκε ότι «δεν πρόκειται για δημόσιο πρόσωπο».
Οι τεχνικές λεπτομέρειες έχουν τη σημασία τους, αλλά η λειτουργία της Skyfall αποτελεί από μόνη της μια ακόμη ιστορία για το πώς ο πόλεμος αλλάζει θεμελιωδώς τις κοινωνίες.
Οι τέσσερις φίλοι, όλοι μηχανικοί, ξεκίνησαν με σκοπό να προσφέρουν στην πολεμική προσπάθεια της χώρας τους, επισκευάζοντας υφιστάμενα drones.
Ωσπου, έχοντας αποκτήσει κάποια εμπειρία, πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να αναπτύξουν ένα δικό τους μοντέλο, με βασικό στοιχείο το χαμηλό κόστος και τη γρήγορη κατασκευή.
Η ταχύτητα είναι το βασικό στοιχείο σ’ αυτόν τον πόλεμο και αυτό προκύπτει ανάγλυφα από τον τρόπο που κινούνται οι Ουκρανοί. Ενας χειριστής του «Vampire» μπορεί να εκπαιδευθεί στον χειρισμό του drone σε λιγότερο από μία ώρα, αν και –όπως μας επισημαίνεται– μια συνδυαστική, πλήρης αποστολή απαιτεί μεγαλύτερη εκπαίδευση.
Η πλήρης αποστολή περιλαμβάνει και τη δυνατότητα του χειριστή να κινείται μακριά από περιοχές όπου υπάρχουν προϋποθέσεις ηλεκτρονικού πολέμου (EW), άρα εμπλοκής (jamming) και παραπλάνησης (spoofing) ενός drone. Το καθήκον δεν είναι εύκολο καθώς, όπως εξηγεί εκπρόσωπος της Skyfall, η ρωσική τεχνολογία στον ηλεκτρονικό πόλεμο έχει εξελιχθεί πάρα πολύ μέσα στα χρόνια του πολέμου. Οπως μας επισημαίνεται, πρόκειται για έναν αγώνα δρόμου, στον οποίο «απλά δεν μπορείς να μείνεις πίσω».
Ενα ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από τη συζήτηση είναι ο τρόπος επαφής μιας ιδιωτικής εταιρείας με τις ένοπλες δυνάμεις. Υπάρχει ο δίαυλος μέσω του υπουργείου Αμυνας της Ουκρανίας, ωστόσο οι διοικητές ταγμάτων και μεραρχιών έχουν τη δυνατότητα 24 ώρες το 24ωρο να μιλούν με τα στελέχη της εταιρείας ώστε να αναπληρώνουν πιθανές ανάγκες σε drones, να ζητούν τεχνικές συμβουλές και –εν τέλει– να συμβάλουν με αυτόν τον τρόπο στη διαρκή ανάγκη προσαρμογής στις νέες πραγματικότητες στο πεδίο της μάχης.
Τα drones, πέρα από αποστολές βομβαρδισμού θέσεων ή κορεσμού θέσεων με επιθέσεις αγέλης (swarm), κάνουν και αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας. Για παράδειγμα, όπως μας επισημάνθηκε, μέσω drones μεταφέρεται αίμα προς μετάγγιση στα χειρουργεία που βρίσκονται στο μέτωπο.
Στα πανεπιστήμια
Αυτές οι ιλιγγιώδεις τεχνολογικές εξελίξεις πρέπει να φτάνουν και στον πυρήνα της έρευνας στην Ουκρανία, δηλαδή στα πανεπιστήμια. Σ’ αυτό το πλαίσιο η Skyfall ανέπτυξε ένα πρόγραμμα το οποίο πιστοποιήθηκε από το υπουργείο Παιδείας της Ουκρανίας. Οι μηχανικοί της εταιρείας εξηγούν στους φοιτητές –και σε κάποιες περιπτώσεις και σε μαθητές λυκείου– πώς λειτουργούν τα drones και, γενικά, μοιράζονται τις ειδικές γνώσεις τους πάνω στο θέμα. Τέλος, τα drones μπορεί να χρησιμοποιηθούν, όπως μας εξηγεί ο εκπρόσωπος της εταιρείας, και για την αποναρκοθέτηση περιοχών, οι οποίες αυτή τη στιγμή λόγω των πολεμικών επιχειρήσεων είναι γεμάτες από νάρκες.
kathimerini.gr
