Montessori Home School: Η φιλοσοφία Μοντεσσόρι στο ελληνικό σπίτι
ΕΛΛΑΔΑΕΥ ΖΗΝΚΟΙΝΩΝΙΑΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ 12 Σεπτεμβρίου 2025 fonisalaminas
Πώς μια διεθνής παιδαγωγική προσέγγιση μεταφέρεται στα ελληνικά σπίτια καλλιεργώντας αυτονομία και δημιουργικότητα στα παιδιά
Montessori Home School: H ιδρύτρια της πλατφόρμας Ιωάννα Μαρία Αλεξάκη, εξηγεί πως η Μοντεσσόρι μπορεί να αλλάξει την εκπαίδευση και την οικογένεια
Ημέθοδος Μοντεσσόρι είναι μια από τις πιο συζητημένες τάσεις στην εκπαίδευση των τελευταίων χρόνων. Από τα ξύλινα παιχνίδια που γεμίζουν τα δωμάτια των παιδιών μέχρι τα σχολεία που εφαρμόζουν τη φιλοσοφία της, το όνομα «Μontessori» έχει γίνει σχεδόν συνώνυμο της εναλλακτικής, σύγχρονης μάθησης. Όμως, στην πραγματικότητα τι κρύβεται πίσω από αυτή την προσέγγιση; Και πώς μπορεί να εφαρμοστεί πέρα από το σχολείο, ακόμα και στο ίδιο μας το σπίτι; Μιλήσαμε με την ιδρύτρια της πλατφόρμας Montessori Home School στην Ελλάδα, Ιωάννα Μαρία Αλεξάκη, η οποία μας εξηγεί γιατί η Μοντεσσόρι δεν είναι μόδα, αλλά μια στάση ζωής, που μπορεί να αλλάξει την εκπαίδευση και την οικογένεια.
Η μέθοδος Μοντεσσόρι
Ξεκινήσαμε τη συζήτηση από τα βασικά, τι είναι τελικά η μέθοδος Μοντεσσόρι και τι την ξεχωρίζει από την κλασική εκπαίδευση; «Αρκετοί γονείς τα τελευταία χρόνια έχουν αγοράσει έπιπλα ή παιχνίδια για τα παιδιά τους τα οποία βασίζονται στη μοντεσσοριανή προσέγγιση, θεωρώντας πως αυτό και μόνο αποτελεί την έννοια της προσέγγισης αυτής. Ωστόσο η μέθοδος Mοντεσσόρι δεν είναι μόνο τα όμορφα υλικά και παιχνίδι. Ξεκινά από τις παρατηρήσεις που έκανε η ίδια η δρ. Μοντεσσόρι, βλέποντας ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου σε κάθε ηλικιακή φάση. Έτσι, βασισμένη στις επιστήμες της ιατρικής, της φιλοσοφίας, της ανθρωπολογίας και της ψυχολογίας, προσπάθησε να δημιουργήσει μια προσέγγιση που θα εξυπηρετεί τις σωματικές, ψυχικές, νοητικές και κοινωνικές ανάγκες του ανθρώπου. Μια παιδοκεντρική και όχι δασκαλοκεντρική προσέγγιση, που εστιάζει στις ανάγκες και στον ρυθμό ανάπτυξης κάθε παιδιού. Ο ενήλικας φροντιστής αποτελεί τη “γέφυρα” που θα ενώσει το παιδί με τον κόσμο, φροντίζοντας να υπάρχει στο περιβάλλον του πλήθος ερεθισμάτων, που του δίνουν παράλληλα τη δυνατότητα να εξερευνήσει τον κόσμο ελεύθερα, θέτοντας πάντοτε υγιή όρια στη δράση του.
»Το παιδί από τη γέννηση του είναι “ο οικοδόμος του εαυτού του” και ο ρόλος του ενήλικα δεν είναι να το διορθώνει, αλλά να του προσφέρει τον σεβασμό που χρειάζεται για να ξεδιπλώσει τις έμφυτες δυνατότητές του», εξηγεί η εκπαιδευτικός. Από την περιγραφή της φαίνεται ότι η Μοντεσσόρι δεν είναι μια απλή παιδαγωγική τεχνική, αλλά μια φιλοσοφία με βαθιές επιστημονικές βάσεις. Τι ήταν όμως αυτό που την ώθησε να δημιουργήσει το Montessori Home School στην Ελλάδα;
«Ένα απόγευμα, παρακολουθώντας μια διάλεξη στη σχολή μου Αmi (Association Montessori International) σχετικά με τις αναπτυξιακές ανάγκες και τα χαρακτηριστικά των παιδιών ηλικίας 0-6 ετών, συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά τα σημαντικά επιστημονικά στοιχεία είναι απαραίτητο να τα γνωρίζει κάθε γονιός και ενήλικας φροντιστής παιδιών. Με αυτή τη σκέψη δημιούργησα το Montessori Home School, με σκοπό να παρέχω σε κάθε οικογένεια όχι μόνο τις κατάλληλες γνώσεις, αλλά και πρακτικούς τρόπους εφαρμογής από τους ίδιους ή τους φροντιστές ανάπτυξης παιδιών, μέσα στο πιο ασφαλές περιβάλλον, το σπίτι τους».
Μοντεσσόρι στο σχολείο ή στο σπίτι;
Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι γονείς συνδέουν τη μέθοδο κυρίως με ιδιωτικά νηπιαγωγεία ή προσχολικές δομές. Όμως, όπως εξηγεί η ιδρύτρια της πλατφόρμας, το πεδίο εφαρμογής είναι πολύ ευρύτερο.
«Η Μοντεσσόρι δεν είναι απλώς ένα σύστημα εκπαίδευσης ή ένα σχολείο, αλλά μια ολόκληρη στάση του ενήλικα απέναντι στο παιδί και στον άνθρωπο. Δεν ταυτίζεται αποκλειστικά με το σχολείο. Άλλωστε, η ίδια η δρ. Μοντεσσόρι δεν ονόμασε το σχολείο της Montessori School, αλλά “Σπίτι των παιδιών” (Casa dei Bambini). Τα παιδιά μπορούν να λάβουν ερεθίσματα που τα βοηθούν να καλλιεργούν δεξιότητες, να αυτονομούνται και ταυτόχρονα να απολαμβάνουν τον χρόνο τους δημιουργικά, παίζοντας και διασκεδάζοντας στο σπίτι τους».
Ηλικίες και ρόλος του γονέα
Ρωτήσαμε την κ. Αλεξάκη σε ποιες ηλικίες απευθύνεται η υπηρεσία και τι απαιτεί από τον γονέα. Η απάντηση δείχνει μια ευελιξία που ταιριάζει στη σύγχρονη οικογένεια:
«Το Montessori Home School σέβεται τις ανάγκες τόσο των παιδιών όσο και των γονέων, της οικογένειας συνολικά, επομένως κάθε ενήλικας γονέας αποφασίζει τον δικό του ρόλο μέσα σ’ αυτή τη συνεργασία. Τα προγράμματά μας για τη φροντίδα και δημιουργική απασχόληση αφορούν παιδιά ηλικίας 0-6 ετών. Οι δραστηριότητες σχεδιάζονται με βάση την ηλικία, τις αναπτυξιακές ανάγκες του παιδιού και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα κάθε οικογένειας. Φέτος εισάγουμε και την υπηρεσία “Μελέτη στο σπίτι” για παιδιά 6-12 ετών, όπου οι φροντιστές μας αναλαμβάνουν, με κατάλληλη προσέγγιση, να βοηθήσουν τα παιδιά στην καθημερινή μελέτη, ώστε να αναπτύξουν δεξιότητες αυτονομίας, συγκέντρωσης και υπευθυνότητας».
Η αξία της αυτονομίας και η αξιολόγηση της προόδου
Ο πυρήνας της μεθόδου αφορά την αυτονομία του παιδιού, καθώς, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, το παιδί είναι ικανό να μάθει μέσα από τις επιλογές και τις πρωτοβουλίες του. Ένα ερώτημα, ωστόσο, που απασχολεί κάθε γονιό είναι το πώς μετριέται η πρόοδος χωρίς βαθμούς ή τεστ.
«Όταν το παιδί έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει, να δοκιμάζει και να διορθώνει τα λάθη του, καλλιεργεί αυτοπεποίθηση, υπευθυνότητα και αποκτά παράλληλα εσωτερικά κίνητρα για μάθηση. Η ελευθερία μέσα σ’ ένα καλά δομημένο περιβάλλον το βοηθά να ανακαλύψει τον εαυτό του, να χτίσει την προσωπικότητά του και να αναπτύξει ουσιαστικά δεξιότητες ζωής. Μέσα από ειδικά σχεδιασμένα υλικά και προγράμματα, ενθαρρύνεται να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία μάθησης και να διαμορφώνει σταδιακά την αυτοπειθαρχία του.
Η αξιολόγηση της προόδου των παιδιών διαφέρει αρκετά από τα παραδοσιακά εκπαιδευτικά συστήματα. Δεν βασίζεται σε βαθμούς, τεστ ή συγκρίσεις μεταξύ μαθητών, αλλά σε συνεχή παρατήρηση του παιδιού από τον ενήλικα φροντιστή, μέσα στο περιβάλλον του. Ο φροντιστής και βοηθός ανάπτυξης παρακολουθεί πώς αλληλοεπιδρά το παιδί με το υλικό, πόσο ανεξάρτητα εργάζεται, ποιες δεξιότητες έχει κατακτήσει και ποιες θα ήταν βοηθητικό να ενισχύσει. Με τον τρόπο αυτό, η αξιολόγηση δεν εστιάζει μόνο στο τι έμαθε το παιδί ή στην προετοιμασία του για τη σχολική ζωή, αλλά και στο πώς εξελίσσεται ως προσωπικότητα και πώς αποκτά τις απαραίτητες δεξιότητες για τη ζωή, που θα το συνοδεύουν σε κάθε του βήμα. Στο Montessori Home School παρέχουμε μηνιαία ενημέρωση στους γονείς σχετικά με την πρόοδο και την ανάπτυξη του παιδιού. Παράλληλα, συζητούμε μαζί τους θέματα που αφορούν την πορεία του, ώστε να μπορούν και οι ίδιοι να υποστηρίζουν αποτελεσματικά τον ρυθμό του».
Ενίοτε αντιμετωπίζεται ως ένα εκπαιδευτικό trend, αλλά για κάποιους σηματοδοτεί την αρχή μιας βαθιάς αλλαγής στη σχέση γονιών, παιδιών και μάθησης–σ’ αυτό καταλήγουμε με την κ. Αλεξάκη. «Δείχνει την ανάγκη που έχουν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους με ουσιαστικό τρόπο, για να μπορέσουν να σταθούν σ’ έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει. Εκεί πιστεύω ότι βρίσκεται το μέλλον της εκπαίδευσης στην Ελλάδα, στην ισορροπία ανάμεσα στην τεχνολογία, την αυτονομία του παιδιού και την ουσιαστική συμμετοχή του στη μάθηση».
athensvoice.gr
