Τι αποκαλύπτει η Ετήσια Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις συμβάσεις και τα έργα των Δήμων
ΕΙΔΗΣΕΙΣΕΛΛΑΔΑ 16 Δεκεμβρίου 2025 fonisalaminas
Η Ετήσια Έκθεση Ευρημάτων, Πορισμάτων και Συστάσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το 2024 καταγράφει με ακρίβεια τις πλέον χαρακτηριστικές παρεμβάσεις του Δικαστηρίου στον χώρο των δημοτικών συμβάσεων και έργων. Αν και η φετινή έκθεση δεν περιλαμβάνει εξειδικευμένη θεματική για τα τεχνικά έργα των ΟΤΑ, εντούτοις παρουσιάζει πληθώρα περιπτώσεων που αφορούν άμεσα Δήμους, αναδεικνύοντας χρόνιες αδυναμίες και κρίσιμες αστοχίες στη δημοτική διοίκηση.
Το myota.gr συνοψίζει όλα τα σημεία που σχετίζονται με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η περίπτωση του Δήμου με τη σύμβαση παραχώρησης χώρων στάθμευσης
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και πλήρως τεκμηριωμένα παραδείγματα της Έκθεσης αφορά Δήμο που προχώρησε σε πλειοδοτική δημοπρασία για την εκμίσθωση δύο υπαίθριων χώρων στάθμευσης.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο έκρινε ότι η σύμβαση δεν ήταν μίσθωση, όπως είχε χαρακτηρίσει ο Δήμος, αλλά δημόσια σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών, καθώς:
– ο ανάδοχος παρείχε υπηρεσίες σε τρίτους χρήστες,
– υπήρχαν ανώτατες χρεώσεις που ενέκρινε ο Δήμος,
– προβλεπόταν 24ωρη λειτουργία,
– απαιτείτο συγκεκριμένο ποσοστό μηνιαίων καρτών στάθμευσης,
– γινόταν χρήση συστήματος smart parking.
Η κατηγοριοποίηση της σύμβασης ήταν εσφαλμένη, με αποτέλεσμα η διαδικασία ανάθεσης να κριθεί μη νόμιμη.
Πρόκειται για ένα κλασικό παράδειγμα λάθους που επηρεάζει συχνά τους ΟΤΑ: η αιτιολόγηση του είδους της σύμβασης.
Λανθασμένη επίκληση κατεπείγοντος σε έργο δημοτικού φορέα
Η Έκθεση παρουσιάζει χαρακτηριστικό παράδειγμα επιχείρησης Δήμου ή φορέα του που επικαλέστηκε το κατεπείγον για την ανάθεση έργου αποκατάστασης μετά από ακραία καιρικά φαινόμενα.
Το Δικαστήριο επισημαίνει ότι:
– χρειάστηκαν τρεις μήνες για την ανάθεση των μελετών,
– συνολικά πέρασαν δέκα μήνες μέχρι την κατακυρωτική απόφαση.
Με βάση αυτά, το Ελεγκτικό Συνέδριο έκρινε ότι το κατεπείγον «αποδυναμώθηκε», άρα δεν δικαιολογούσε τη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση.
Σημειώνει μάλιστα ότι υπήρχε άνετος χρόνος για κανονική ανοικτή ή κλειστή διαδικασία.
Το εύρημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους Δήμους, καθώς η επίκληση του κατεπείγοντος χρησιμοποιείται συχνά – και πολλές φορές χωρίς επαρκή τεκμηρίωση.
Έργο αποκατάστασης παιδικού σταθμού που ξεπέρασε το εύρος της ζημίας
Άλλη περίπτωση που αναφέρεται στην Έκθεση αφορά έργο αποκατάστασης παιδικού σταθμού, το οποίο εντάχθηκε ως έργο επείγουσας ανάγκης λόγω ζημιών από κακοκαιρία.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπιστώνει όμως ότι:
– το έργο περιλάμβανε πολύ ευρύτερες εργασίες από την αποκατάσταση,
– πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης, διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου, πυροπροστασίας και άλλες,
– οι πρόσθετες εργασίες δεν συνδέονταν με τις ζημιές που αποτέλεσαν το αιτιολογικό της ανάθεσης.
Η υπόθεση αναδεικνύει τον κίνδυνο διεύρυνσης αντικειμένων σε συμβάσεις που αρχικά δικαιολογούνται ως «κατεπείγουσες», κάτι που το Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει συχνά σε Δήμους και φορείς τους.
Οι ουσιώδεις πλημμέλειες που εντοπίζονται στις δημοτικές συμβάσεις
Στη μεγάλη θεματική του προσυμβατικού ελέγχου, η Έκθεση αποτυπώνει πλήρη κατάλογο από παθογένειες που εμφανίζονται συστηματικά στις διαδικασίες των ΟΤΑ. Ανάμεσά τους:
– Μη νόμιμη εξαίρεση μεικτών συμβάσεων από τις διατάξεις των ν. 4412/2016 και 4413/2016.
– Μη δημοσίευση ουσιωδών τροποποιήσεων διακήρυξης, ειδικά σε κριτήρια ποιοτικής επιλογής και τεχνικές προδιαγραφές.
– Έλλειψη αναγκαίας χρηματοδότησης ή επαρκούς πίστωσης.
– Πλημμέλειες στον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής ή κατακύρωσης.
– Παράνομη απόρριψη χαμηλότερων προσφορών.
– Εσφαλμένη επιλογή διαδικασίας ανάθεσης.
Πρόκειται για επαναλαμβανόμενες παθογένειες που το Δικαστήριο έχει επισημάνει διαχρονικά στους Δήμους, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη αναβάθμισης της εσωτερικής διοικητικής και τεχνικής τους ικανότητας.
Καθυστερήσεις στους απολογισμούς και ισολογισμούς των Δήμων
Η Έκθεση καταγράφει για ακόμη μία χρονιά σημαντικές διοικητικές αδυναμίες στην υποβολή οικονομικών λογαριασμών των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ τους.
Αναφέρονται περιπτώσεις όπου:
– οι Δήμοι καθυστερούν συστηματικά να υποβάλουν απολογισμούς και ισολογισμούς,
– τα δημοτικά συμβούλια δεν εγκρίνουν εγκαίρως τις οικονομικές καταστάσεις,
– ο εσωτερικός έλεγχος δεν παρακολουθεί επαρκώς τη διαδικασία,
– οι καθυστερήσεις αυτές επηρεάζουν την αξιοπιστία των δεδομένων και τη διαφάνεια.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο απευθύνει σαφή σύσταση οι ΟΤΑ να εντάξουν την παρακολούθηση της έγκαιρης υποβολής λογαριασμών στα προγράμματα εσωτερικού ελέγχου.
Τα έργα των Δήμων στο Ταμείο Ανάκαμψης: καθυστερήσεις και ωριμότητα
Η ειδική ενότητα της Έκθεσης για τα έργα του ΤΑΑ περιλαμβάνει ευρήματα που αφορούν άμεσα την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αν και δεν κατονομάζονται Δήμοι, είναι ξεκάθαρο ότι πολλοί εξ αυτών δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ωρίμανσης των έργων.
Διαπιστώνονται:
– σημαντικές καθυστερήσεις στην εκπόνηση μελετών,
– εξωσυστημική παρακολούθηση της προόδου εκτέλεσης,
– τροποποιήσεις αποφάσεων ένταξης χωρίς τεκμηρίωση των αιτιών,
– κινδύνους απώλειας χρηματοδότησης εάν δεν τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα.
Η Έκθεση καταγράφει την ανάγκη ενίσχυσης του διοικητικού δυναμικού των Δήμων και τήρησης των διαδικασιών του ΟΠΣ ΤΑ.
Συμπέρασμα: Μια Έκθεση που “φωτογραφίζει” ξεκάθαρα τις προκλήσεις των Δήμων
Η Ετήσια Έκθεση 2024 του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αν και δεν επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, καταγράφει αρκετά συγκεκριμένα παραδείγματα και συστημικά ζητήματα που αφορούν άμεσα τους Δήμους:
– αστοχίες στην επιλογή διαδικασιών ανάθεσης,
– αδυναμίες στον τεχνικό σχεδιασμό και την ωριμότητα έργων,
– καθυστερήσεις που αποδυναμώνουν το κατεπείγον,
– λανθασμένες κατηγοριοποιήσεις συμβάσεων,
– γραφειοκρατικά εμπόδια στην οικονομική διαχείριση,
– ελλείψεις στον εσωτερικό έλεγχο,
– περιορισμένη διοικητική ικανότητα για την υλοποίηση έργων ΤΑΑ.
Τα ευρήματα αυτά δεν αποτελούν απλώς διαπιστώσεις· συνιστούν σαφή προειδοποίηση για την ανάγκη αναβάθμισης των διαδικασιών, των δεξιοτήτων και της οργανωτικής δομής της Αυτοδιοίκησης.
Οι Δήμοι καλούνται να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας εποχής: διαφάνεια, ταχύτητα, τεχνική επάρκεια και ουσιαστικός έλεγχος.
myota.gr
