Καρδιολογικός έλεγχος χρειάζεται αφου νοσήσει κάποιος με Covid-19; Νεότερα δεδομένα

Τον τελευταίο χρόνο έχει γίνει σαφές από μελέτες, ότι από τους ασθενείς που νόσησαν από COVID-19 και χρειάστηκαν νοσηλεία, ένα σημαντικό ποσοστό που αγγίζει το 20% εμφανίζει επιπλοκές από το καρδιαγγειακό σύστημα. Επιπλοκές που προσομοιάζουν με εκείνες της προσβολής από οξεία μυοκαρδίτιδα, όπως αυτή συχνά εμφανίζεται και σε άλλες ιογενείς λοιμώξεις.

Τα αυξημένα επίπεδα των μυοκαρδιακών ενζύμων όπως πχ η τροπονίνη, οι ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλοιώσεις και η καταγραφή τους σε 24ωρη βάση,καθώς και το υπερηχογράφημα καρδιάς είναι σε θέση να προσδιορίσουν με μεγάλη ακρίβεια το βαθμό προσβολής της καρδιάς. Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι πριν την επανεκκίνηση οποιασδήποτε ήπιας δραστηριότητας είτε αυτή αφορά την εργασία του ασθενούς είτε ακόμη περισσότερο μια φυσική δραστηριότητα, επιβάλλεται να υπάρξει ένας ελάχιστος μεν, ουσιαστικός δε για την ασφάλεια του πάσχοντα, καρδιολογικός έλεγχος. Σημειώνουμε επίσης ότι μια πρώιμη επανεκκίνηση της δραστηριότητας ενέχει τον κίνδυνο ενίσχυσης της μυοκαρδιακής φλεγμονής, την οποία ο ιός αρχικά εγκατέστησε, οδηγώντας σε νέκρωση περισσότερων μυοκαρδιακών κυττάρων και τελικά στην αντικατάσταση των υγιών μυοκαρδιακών ινών από νεκρωμένες ίνες, γεγονός που μεταφράζεται σε μείωση της μηχανικής ισχύος της καρδιας (ΚΛΑΣΜΑ ΕΞΩΘΗΣΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ή ΔΕΞΙΑΣ ΚΟΙΛΙΑΣ).

Ο ουλώδης ιστός δε, που αντικαθιστά τον υγιή, αποτελεί το κύριο υπόστρωμα σε διάφορες κακοήθεις αρρυθμιες, όπως οι κοιλιακές ταχυκαρδίες. Τους τελευταίους λοιπόν μήνες οι μεγάλες επιστημονικές κοινότητες και καρδιολογικές εταιρείες ανά τον κόσμο παρέχουν σαφείς κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες και πρωτόκολλα για το πώς μπορεί να γίνει με ασφάλεια η επιστροφή στην εργασιακή και αθλητική δραστηριότητα. Η σημαντικότερη σύσταση για τους ασθενείς που νόσησαν χωρίς συμπτώματα και στους οποίους μόνο το εργαστηριακό αποτέλεσμα ήταν θετικό στη διάγνωση του COVID-19, είναι η αποφυγή οποιασδήποτε σωματικής επιβάρυνσης για δύο εβδομάδες μετά τη διάγνωση.

Είναι διαπιστωμένο και περιγράφεται πολύ συχνά από τους ιαθέντες από κορονοιό ασθενείς ότι για αρκετές εβδομάδες μετά την ανάρρωση τους περιγράφουν αυθόρμητα, το αίσθημα εύκολης κόπωσης και καταβολής που παρουσιάζουν ακόμη και μετά από απλές δραστηριότητες. Εάν σε αυτό το διάστημα των 2 εβδομάδων παραμείνουν σταθεροί και ασυμπτωματικοί, μπορούν μετά να ξεκινήσουν σιγά σιγά ήπια την οποιαδήποτε δραστηριότητα αθλητική ή μη, χωρίς ιδιαίτερο κίνδυνο. Για να έχουν όμως μεγαλύτερη ασφάλεια καλό θα ήταν να επιλέξουν να κάνουν έναν μίνι καρδιολογικό έλεγχο κ τουλάχιστον ένα υπερηχογράφημα καρδιάς με τον θεράποντα καρδιολόγο τους. Στους ασθενείς που χρειάστηκαν νοσηλεία λόγω COVID-19, ή ανέπτυξαν από ήπια έως μέτρια συμπτωματολογία δίνεται η συμβουλή να συνεχίσουν την αποχή από όλες τις βαριές δραστηριότητες συμπεριλαμβανομένων των αθλητικών για επιπλέον δύο εβδομάδες.

Μετά θα πρέπει να ακολουθήσει καρδιολογική εκτίμηση με αρνητική τροπονίνη υψηλής ευαισθησίας, καρδιολογικό υπερηχογράφημα και ηλεκτροκαρδιογράφημα. Σε περίπτωση που αυτά δεν καταλήξουν σε παθολογικά ευρήματα, τότε επιτρέπεται μια σταδιακή επιστροφή στις εργασίες και στην ήπια άθληση. Ο ασθενής και ακόμη πιο προσεκτικά ο αθλούμενος, θα πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή επαγρύπνηση και προσοχή για οποιαδήποτε ενδεχόμενα σημεία υποτροπής, καθώς και για αρρυθμιολογικά συμβάματα. Στην περίπτωση που οι εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις δεν είναι φυσιολογικές, τότε η επιστροφή στην εργασία ή και την άσκηση θα πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες που ισχύουν για τους ασθενείς με μυοκαρδίτιδα. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επανέναρξη των εργασιακών καθημερινών και αθλητικών δραστηριοτήτων σε αυτήν την περίπτωση, είναι το φυσιολογικό κλάσμα εξώθησης, η απουσία εργαστηριακών ή και κλινικών ενδείξεων λοίμωξης καθώς και η απουσία αρρυθμιών.

Η αξιολόγηση των ασθενών γίνεται με διαθωρακικό υπερηχογράφημα, δοκιμασία κόπωσης,καταγραφή 24ωρου καρδιογραφήματος, MRI (μαγνητική τομογραφία) καρδιάς τον πρώτο μήνα και επανάληψη αυτών εντός τριών έως έξι μηνών μετά την ανάρρωσή τους. Όλο αυτό το διάστημα συστήνεται μόνο ήπια και αρκετά περιορισμένη σωματική δραστηριότητα, ενώ χορηγούνται φάρμακα που θα μειώσουν το καρδιακό έργο και την φλεγμονή όπως πχ Β αναστολείς, ΑΜΕΑ, κολχικίνη, ασπιρίνη κτλ. Τέλος, όσον αφορά ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με COVID-19 και παρουσίασαν σοβαρά συμπτώματα, σε περίπτωση αρνητικών καρδιολογικών εξετάσεων εντός του νοσοκομείου, θα πρέπει το νωρίτερο δύο εβδομάδες μετά την πλήρη ανάρρωσή τους να υποβληθούν ξανά σε καρδιολογικό έλεγχο με διαθωρακικό υπερηχογράφημα, μαγνητική τομογραφία καρδιάς και δοκιμασία κόπωσης ή stress MRI.

Αν ο έλεγχος δείξει φυσιολογική καρδιακή λειτουργία, η επανέναρξη των δραστηριοτήτων και της άθλησης είναι δυνατή. Πρέπει όμως να είναι σταδιακή και αν είναι δυνατόν υπό ιατρική παρακολούθηση. Σε περίπτωση ανάδειξης καρδιολογικών παθολογικών καταστάσεων ή χρονιάς φλεγμονής του μυοκαρδίου, θα πρέπει να ακολουθούνται οι κατευθυντήριες οδηγίες για την μυοκαρδίτιδα, όσον αφορά την φαρμακευτική αγωγή, την παρακάτω παρακολούθηση του ασθενούς (follow up) και την επιστροφή του στην βαριά σωματική εργασία ή τον αθλητισμό.

Συμπερασματικά αναφέρουμε:

1. Η μετά την νόσο Covid 19 εποχή επιβάλλει για κάθε άρρωστο έναν βασικό καρδιολογικό έλεγχο, η παράλειψη του οποίου ενέχει κίνδυνο για την μετέπειτα ζωή του

2. Κάθε άρρωστος εξατομικευμένα σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό του επιλέγονται περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί η πραγματική καρδιαγγειακή του κατάσταση

3. Χωρίς τον απαραίτητο έλεγχο ο προσφάτως πάσχοντας από την ίωση, δε θα πρέπει να επιστρέφει ούτε στην κανονική του ζωή είτε στις προγενέστερες αθλητικές του δραστηριότητες.

4. Βασικές καρδιολογικές εξετάσεις και στις περιπτώσεις αυτές είναι: το ΗΚΓ, η τροπονινη, η 24ωρη καταγραφή ΗΚΓ, το διαθωρακικό υπερηχογράφημα καρδιάς και η μαγνητική τομογραφία καρδιάς.

Μιχαλης Λιβανός
ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ
Άρθρο στον Ελευθερο Τύπο της Κυριακής- Ένθετο “Υγεία”