ΣΑΛΑΜΙΝΙΑ 2023: ΑΥΛΑΙΑ

Όπως έλεγε ο Κωνσταντάρας ως Μαυρογιαλούρος στο «Υπάρχει και Φιλότιμο», «ας δούμε τα πράγματα ψυχραίμως και αντικειμενικώς».

Φθάσαμε στο Καματερό, στον χώρο της εκδήλωσης κάπως αργά, είναι αλήθεια, την ώρα που έφευγε η μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού η οποία σήμανε την έναρξη της εκδήλωσης. Ο χώρος πραγματικά γεμάτος, τα καθίσματα πολλά και πιασμένα. Πλήθος κόσμου παρακολούθησε την εκδήλωση (αυτό φάνηκε από τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα τα οποία έφταναν ως το Γυμνάσιο/Λύκειο Αμπελακίων και ως την διασταύρωση στο γήπεδο του Αμπελακιακού). Πάνω από το συγκεντρωμένο πλήθος πετούσε ένα μεγάλο drone σε καλό ύψος αλλά και άλλα δύο μικρότερα πιο χαμηλά κάνοντας κύκλους.

Στην προβλήτα του Καματερού, η τριήρις «Ολυμπιάς» φωταγωγημένη. Απέναντι, φωταγωγημένα και ορισμένα σημεία του Άη Γιώργη. Κατά μήκος της προκυμαίας μπλέ προβολείς φώτιζαν την θάλασσα με ένα υποβλητικό μπλε χρώμα.

Δεν θα σταθούμε στους λόγους, οι οποίοι ήταν σε γενικές γραμμές εντελώς ξένοι με την περίσταση. Σημειώνουμε για την ιστορία ότι ο μόνος που σεβάστηκε το ιστορικό γεγονός ως τέτοιο ήταν ο δήμαρχος Μεγαρέων – ο δήμαρχος Σαλαμίνας. δεν άφησε την ευκαιρία χαμένη και προφανώς εννοώντας την πεφωτισμένη του ηγεσία, μίλησε για τα χαρακτηριστικά των ηγετών που έφεραν την νίκη στους Περσικούς πολέμους με όρους σύγχρονους (επιδεικνύοντας τον ορισμό της ανιστορικότητας) και, κατά λάθος βέβαια, μας εξήγησε για ποιους λόγους δεν πρέπει να τον ψηφίσουμε. Ο Περιφερειάρχης κ. Πατούλης, έκανε απολογισμό του έργου της Περιφέρειας, τονίζοντας ότι η εκδήλωση στην οποία βρισκόμασταν ήταν χρηματοδοτημένη εξ ολοκλήρου από την περιφέρεια. Και από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης θα ξεχωρίσουμε κάπως το μπλέξιμο του κου Μαρκόπουλου με θεοκρατίες και μονοκομματικές κυβερνήσεις ως δείγμα ιστορικού «τουρλού». Ας το αφήσουμε όμως αυτό.

Το θεατρικό μέρος ήταν, όπως αναμενόταν, άψογο. Η βαθιά, υποβλητική φωνή του Γρηγόρη Βαλτινού και η καθαρή φωνή του Φοίβου Συμεωνίδη καθήλωσαν αυτούς που παρακολουθούσαν (πάντα υπάρχουν και κάποιοι που απλώς πίνουν μπύρες και μιλούν για την μέρα τους μεταξύ τους). Ο δε Χρήστος Ζαλμάς ως Αγγελιοφόρος, με το έξυπνο και θεαματικό σκηνοθετικό τρικ της εμφάνισής του μέσα από τη θάλασσα και της άφιξής του με μια βάρκα, και με έναν λόγο πύρινο και βαθύ, ήταν πραγματικά η ψυχή της εκδήλωσης. Αλλά πάνω στην Πέμη Ζούνη, την Άτοσσα της βραδιάς, ξέσπασε ο δαίμων της ηχοληψίας: σχεδόν διακόπηκε η εκδήλωση από τα προβλήματα που υπήρχαν στην μικροφωνική και το κοινό έχασε την ευκαιρία να απολαύσει την ερμηνεία της υπέροχης αυτής ηθοποιού σε ένα κείμενο σημαντικό για την δραματουργική εξέλιξη. Θα ήταν όμως άδικο να μην παραδεχτεί κανείς ότι η ηχητική κάλυψη εκτός από το εξαιρετικά ατυχές περιστατικό με την κας Ζούνη, ήταν άρτια και ο ήχος πραγματικά εξαιρετικός.

Κατά την διάρκεια της δραματουργικής εξέλιξης είδαμε ένα σόου με προβολείς συγχρονισμένους με την επική μουσική που συνόδευε την εκδήλωση, είδαμε κωπηλάτες σε σύγχρονες κωπηλατικές λέμβους (μάλλον σε μια προσπάθεια σύνδεσης με την αρχαιότητα). Δεν είδαμε αναπαράσταση της Ναυμαχίας – και αυτή την αναπαράσταση περιμέναμε. Δεν υπήρχε αναπαράσταση της Ναυμαχίας, εκτός αν το όλο δρώμενο το αποκαλούν εκ των υστέρων αναπαράσταση οι διοργανωτές. Η «Ολυμπιάς» έμεινε δεμένη, ενώ περιμέναμε να κινηθεί παράλληλα με την προκυμαία με κωπηλάτες και, ίσως, εν μέσω καπνού πάνω στον οποίο ίσως να προβαλλόταν φασματικά κάποια σκηνή αρχαίας ναυμαχίας – κάτι τέτοιο φανταζόμασταν, για κάτι τέτοιο αδημονούσαμε.

Το τέλος της εκδήλωσης ήρθε με ένα σόου πυροτεχνημάτων, ακριβό θα λέγαμε τόσο στον προϋπολογισμό αλλά και τόσο στην εκτέλεση: διπλοί φοίνικες και χρωματιστά συντριβάνια φώτισαν τον ουρανό του Καματερού αφήνοντας κυρίως τους μικρούς θεατές εντυπωσιασμένους. Κατά την ταπεινή μας άποψη, το Conquest of paradise από το 1492 του Βαγγέλη Παπαθανασίου δεν ήταν και το πλέον κατάλληλο για την λήξη – αλλά είναι θέμα γούστου. Και de gustibus et coloribus non est disputandum, όπως έλεγαν οι Ρωμαίοι.

Η τελευταία μας παρατήρηση αφορά το κείμενο. Εξαιρετικά καλογραμμένο, γλαφυρό και ισχυρό, είχε ορισμένα αμφισβητούμενα σημεία, από τα οποία θα αναφερθούμε σε δύο, ιστορικού περιεχομένου Πρώτον, οι Αθηναίοι δεν κατέλαβαν τις Σάρδεις αλλά οι Ίωνες επαναστάτες που βοήθησαν οι Αθηναίοι. Δεύτερον, ο Θεμιστοκλής δεν εθεωρείτο μη γνήσιος Αθηναίος επειδή η μητέρα του ήταν ή από την Θράκη ή από την Καρία: η καταγωγή τόσο στην Αρχαία Ελλάδα, όσο και στην σύγχρονη μέχρι πρότινος ήταν πατρογραμμική (σημασία είχε η εθνικότητα του πατέρα και όχι της μητέρας – έτσι, οι Έλληνες της Κυρηναϊκής, παρ’όλο που οι άποικοι ήταν μόνο άντρες και συνήψαν σχέσεις με ντόπιες γυναίκες, ποτέ δεν σταμάτησαν να θεωρούνται Έλληνες).

Εν κατακλείδι, τα Σαλαμίνια του 2023 ήταν αξιοπρεπή σαν διεκπεραίωση της επετείου. Σίγουρα ήταν αξιοπρεπής και επαγγελματικά άρτια – και σίγουρα ήταν διεκπεραίωση. Δεν δίνεται εδώ και πολλά χρόνια, εδώ και πολλές δημοτικές περιόδους, ένα διαφορετικό περιεχόμενο που θα αύξανε την εμβέλεια της εκδήλωσης. Αλλά αυτό είναι μια άλλη, δύσκολη, συζήτηση.